An Example Review Of Sociological Critical Theory: Degirmen Story Book

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 109 - 117, 30.06.2023

Ferhat Aytürk , Pınar Özgökçe

https://doi.org/10.47948/efad.1217720

Öz

Literary theories are essentially a manifestation of criticism. Many theories of literature have been put forward since Plato, and each of them arose in response to the previous one. These theories are the subject of the study of various literary principles and principles. A theory belonging to the literature of any country can be applied for its purposes to texts put forward by the literature of another country. Sociological Theory of Criticism also examines the relationship between literary works and social ones it can be applied to a text that deals with a society anywhere in the world. In a large majority of the works of Sabahattin Ali, who is mainly a social realist writer, social problems, social relations, social classes, etc. it is possible to see. This feature is seen more intensely in his stories than in his other works. The story book titled Degirmen, which is the object of this study, examines such social problems as social injustice, class discrimination, and social corruption In addition, it is seen that village life and problems, urban and peasant class differences are also among the elements emphasized in some stories. In the study, all these issues are discussed within the framework of the theory of Sociological Criticism.

Anahtar Kelimeler

Sociological Criticism, Theory, Story, Social Problem, Sabahattin Ali, Degirmen

Sosyolojik Eleştiri Kuramına Örnek Bir İnceleme: Değirmen Öykü Kitabı

Öz

Edebiyat kuramları esas itibariyle bir eleştirinin tezahürüdür. Platon’dan bu yana birçok edebiyat kuramı ortaya atılmış ve her biri bir öncekine tepki olarak ortaya çıkmıştır. Bu kuramlar çeşitli edebiyat ilkelerinin ve prensiplerinin incelemesini konu alır. Edebiyat kuramları yapıları itibariyle evrenseldirler. Herhangi bir ülkenin edebiyatına ait bir kuram bir başka ülke edebiyatının ortaya koymuş olduğu metinlere amaçları doğrultusunda uygulanabilmektedir. Sosyolojik Eleştiri Kuramı da edebi eserle toplumsal olanlar arasındaki ilişkiyi incelemesi dolayısıyla dünyanın herhangi bir yerinde bir toplumu ele alan metne uygulanabilmektedir. Esas olarak toplumsal gerçekçi bir yazar olan Sabahattin Ali’nin eserlerinin büyük bir çoğunluğunda toplum sorunları, toplumsal ilişkileri, sosyal sınıfları vb. görmek mümkündür. Bu özellik, öykülerinde diğer eserlerine oranla daha yoğun bir şekilde görülmektedir. Çalışmada ele aldığımız Değirmen öykü kitabı ele aldığı sosyal adaletsizlik ve sınıfsal ayrım, toplumsal yozlaşma gibi toplumsal sorunları irdelemektedir. Ayrıca köy yaşantısı ve sorunları, şehirli ve köylü sınıfsal farkların da kimi öykülerde vurgulanan unsurlardan olduğu görülmektedir. Çalışmada tüm bu unsurlar Sosyolojik Eleştiri Kuramı çerçevesinde ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Sosyolojik Eleştiri, Kuram, Öykü, Toplumsal Sorun

Anahtar Kelimeler

Sosyolojik Eleştiri, Kuram, Öykü, Toplumsal Sorun, Sabahattin Ali, Değirmen.

Kaynakça

• Ali, S. (2016). Değirmen. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Karaca, A. (1993). Sabahattin Ali’nin Öykülerinde Toplumsal Konular. Türkoloji Dergisi, 11, 222.
• Korkmaz, R. (2016). Sabahattin Ali İnsan ve Eser. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Moran, B. (1991). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Reşit, M. (1936). Sabahattin Ali ile Bir Konuşma. Varlık, 561, 264.
• Sabahattin Ali Konusu 09.10.2022 tarihinde http://www.edebiyatgretmeni-twb.net/sabahattin_ali.htm adresinden erişilmiştir.
• Sıtkı, A. - Akın D. (1991). İki Gözüm Ayşe. İstanbul: Ataol Yayınları.
• Şenderin, Z. (1996). Sabahattin Ali’nin Eserlerinde Toplumsal Gerçekçilik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Türk Dil Kurumu, (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Umran, N. (1938). “Sabahattin Ali ile Bir Konuşma”. Varlık, 108, 566.
• Wellek, R. (1993). Edebiyat Teorisi. (Ö. F. Huyugüzel, Çev.).