Hapishanede Kadın Olmak: Gülsün Karamustafa’nın Mahkûm Kadınları

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: Cumhuriyet’in 100. Yılı Özel Sayısı (100th Year of the Republic Special Issue), 150 - 166, 29.10.2023

Hazal Orgun Sinan

https://doi.org/10.47948/efad.1344978

Öz

Sanatın tarihi boyunca sanatın kendisi ve sanatçılar farklı kaynaklardan aldıkları ilhamlarla beslenerek işler üretmişlerdir. İnanç sistemleri, dinler, önemli tarihsel ya da çarpıcı olaylar, hayatın gündelik akışından kesitler, doğa, sanatçının iç dünyası, toplumsal sorunlar, kişisel deneyim ve gözlemler eserlerin referans noktalarından bazılarıdır. Gülsün Karamustafa; eserlerinde toplumun güncel ve süregelen sorunlarına değinen (göç, kadın sorunları, melezleşen yoz kültür vb.), yerelden genele ulaşabilen, çeşitli malzeme ve medyalar kullanarak eserler üreten bir sanatçı olarak tanımlanabilir. Karamustafa’nın işlerini besleyen bir önemli dayanak noktası ise bireysel deneyimleri ve bu deneyimlerinin hafızasında bıraktıklarıdır. Sanatçı, kişisel olanı toplumsalla, toplumsal olanı ise kişisel olanla harmanlayıp içtenlikli bir ifade dili yaratmıştır. 1972-1978 yılları arasında üretilmiş olan hapishane temalı resimleri bu yaklaşımın olgunlaşma sürecinin ilk basamaklarından birisidir. Hapishane Resimleri serisi sanatçının kendi tutukluluk dönemi hatıralarına dayanmaktadır. Erken dönem eserlerinin çoğunda görülen yarı naif, figüratif, anlatımcı bir dile sahip olan bu resimler, sanatçının günlüklerinden koparılmış bir sayfa gibidirler. Resimlerde bir kadın hapishanesindeki kadınların, kadınlar kadar bebek ve çocukların, yemek dağıtımı, uyumak, oyun oynamak gibi sıradan gündelik yaşamları betimlenmiştir. Çalışmada uzun yıllar sanat tüketicisiyle buluşmayan bu seriye ait resimler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gülsün Karamustafa, Hapishane, Kadın, Türk Resim Sanatı

Destekleyen Kurum

Bu çalışmanın geliştirildiği yüksek lisans tezi ÖYP tarafından 2016-ÖYP-088 no’lu Yüksek Lisans tez projesi ile desteklenmiştir.

Proje Numarası

2016-ÖYP-088

Teşekkür

Arşivlerinde yer alan eser görsellerini çalışmada kullanmama izin veren ve künye bilgilerini paylaşan Salt Araştırma’ya teşekkürlerimi sunarım.

Being A Woman in Prison: Imprisoned Women of Gülsün Karamustafa

Öz

Throughout the history of art, art itself and artists have produced artworks fuelled by inspiration from different sources. Belief systems, religions, important or striking historical events, sequences from the flow of daily life, nature, artist's inner world, social problems, personal experience, and observations are some of the reference points of artworks. Gülsün Karamustafa can be identified as an artist who addresses to current and ongoing problems of society. Artworks created by her can reach local to global, by using various materials and media. An important reference point for Karamustafa's work is her personal experiences and the residues of memories of these experiences. She has created a heartfelt language of expression by blending the personal with the social and the social with the personal. Her prison-themed paintings, produced between 1972 and 1978, are in one of the first steps of the maturation process of this attitude. The Prison Paintings series is based on her own memories of her imprisonment. These paintings’ quasi-naïve, figurative, and expressive language is seen in most of her early artworks, and these paintings are like a page from the artist’s memoir. These paintings depict the mundane daily lives of women, babies, and children within a women's prison, including activities like distributing food, sleeping, and playing games. This study examines the paintings from this series that had not been seen by art consumers for many years.

Anahtar Kelimeler

Gülsün Karamustafa, Prison, Woman, Turkish Painting

Proje Numarası

2016-ÖYP-088

Kaynakça

• Anonim, 13 Temmuz 2023. Venedik Bienali 60. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu Gülsün Karamustafa'yı ağırlayacak. 25 Temmuz 2023 tarihinde https://www.iksv.org/tr/haber/venedik-bienali-60-uluslararasi-sanat-sergisi-turkiye-pavyonu-gulsun-karamustafa-yi-agirlayacak adresinden erişildi.
• Anonim, 2009. Cezaevi Müdürleri ve Politika Yapıcılar İçin Kasınlar ve Hapsedilme Üzerine El Kitabı. (B. Aloğlu, Çev.) 19 Temmuz 2023 tarihinde https://www.unodc.org/documents/justice-and-prison-reform/crimeprevention/UNODC_Women_and_Imprisonment_Turkish.pdf adresinden erişildi.
• Anonim, 2013. Vadedilmiş Bir Sergi. 17 Temmuz 2023 tarihinde https://saltonline.org/: https://saltonline.org/tr/616/vadedilmis-bir-sergi adresinden erişildi. Benim Sinemalarım, (t.y.). 24 Temmuz 2023 tarihinde https://www.imdb.com/: https://www.imdb.com/title/tt0279684/ adresinden erişildi.
• Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük, (2006). 31 Temmuz 2023 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/2.5.200610218.pdf adresinden erişildi.
• Gavelle, M. (1978). The Modern Primitives, (B. Jacobson, Çev.) Images Graphiques, Inc.
• Hasgüler, S. B., & Şare, T. (2014). Gülsün Karamustafa: A Vagabond, From Personal to Social, From Local to Global. Woman's Art Journal, 35(2), 11-18.
• Heinrich, B. (2007). Gülsün Karamustafa - Güllerim Tahayyüllerim, (E. Kosova, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Karamustafa, G. (2005). Türk Sanatında Yeni Arayışlar. Yayımlanmamış doktora tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul. (A. Antmen, Röportaj Yapan, 298-307.).
• Karamustafa, G. (2007). Gülsün Karamustafa ile Söyleşi. Güllerim Tahayyüllerim. Yapı Kredi Yayınları. (M. Fereli, Röportaj Yapan, 1-23.)
• Karamustafa, G. (2013). Vadedilmiş Bir Sergi - Hapishane Resimleri. (Anonim, Röportaj Yapan) 20 Temmuz 2023 tarihinde https://soundcloud.com/saltonline/kat-3-hapishane-resimleri?utm_source=saltonline.org&utm_campaign=wtshare&utm_medium=widget&utm_content=https%253A%252F%252Fsoundcloud.com%252Fsaltonline%252Fkat-3-hapishane-resimleri adresinden erişildi.
• Karamustafa, G. (2020). Gülsün Karamustafa: Geçiciliğin Belleği. Hafıza ve Sanat Konuşmaları 2020. Hafıza Merkezi. (E. Kosova, Röportaj Yapan, 220-225.)
• Karamustafa, G. (t.y.). Biyo/Krono/Grafi. D. Şengel (Ed.), Düşkün İkona İçinde (ss. 65-76). Salt.
• Manukyan, A. Ş. (1999). Naif Resim. A. Ödekan (Ed.), Cumhuriyet'in Renkleri, Biçimleri İçinde (ss. 40-47). İstanbul, Tarih Vakfı Yayınları.
• McDaniels-Wilson, C., & Belknap, J. (2008). The Extensive Sexual Violation and Sexual Abuse Histories of Incarcerated Women. Violence Against Women, 14(10), 1090-1127. 7 Ağustos 2023 tarihinde https://journals.sagepub.com/doi/epdf/10.1177/1077801208323160 adresinden erişildi.
• Orgun, H. (2018). 1940-1980 Arası Dönemde Türk Toplumsal Gerçekçi Resminde Kadın İmgesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Özpınar, C. (2019). Recontextualizing Gülsün Karamustafa's "Shield": The Politics of Writing Feminist Art Histories in Turkey. Art Journal, 78(3), 60-75. 14 Temmuz 2023 tarihinde https://www.jstor.org/stable/45221624 adresinden erişildi.
• Prison Paintings 7. (t.y.). 23 Haziran 2023 tarihinde Tate: https://www.tate.org.uk/art/artworks/karamustafa-prison-paintings-7-t15187 adresinden erişildi.
• Sağır, Ç. (2008). Gülsün Karamustafa. İ. Duben, & E. Yıldız (Ed.) Seksenlerde Türkiye'de Çağdaş Sanat: Yeni Açılımlar İçinde (ss. 158-179). İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sarıoğlu, S. (2007). Gülsün Karamustafa: Sanatçı Kişiliği ve Yapıtları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Saruç, S. (2014). Türkiye'de Kadın Hükümlüler: Kadın Hükümlülerin Profili ve Suçluluğa Etki Eden Olguların Analizi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25(1), 61-88. 24 Temmuz 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsh/issue/48453/613747 adresinden erişildi.