AN EXAMINATION OF FRANCIS BACON’S VIEWS ON SCIENCE AND INDUCTION

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 120 - 135

Seda Özsoy Somuncuoğlu , Gülan Sarılı

https://doi.org/10.47948/efad.1550809

Öz

Francis Bacon, an English philosopher, politician, and writer, is accepted one of the pioneers of modern science in the context of his emphasis on the importance of experimental science and the “new” scientific method he proposed so that humanity could discover all the secrets of nature and improve itself. Bacon set out his thoughts on what he considered a proper scientific method in his The Advancement of Learning, first published in 1605. The philosopher then explains the correct method is for understanding natural science in his work Novum Organum, which consists of two parts and is a component of his unfinished project known as the Great Instauration. In his works, Bacon portrays in detail induction, which he deems the only way to increase human knowledge and more importantly, to gain control of nature. This attitude also contains a rebuttal to Aristotle and his followers. According to him, Aristotle’s controversial and difficult philosophy and its excessive synthesis with religion, especially by the scholastics, have created many problems that limit natural philosophy. Bacon aimed to solve these and similar issues. In the context of the aforementioned information, this article will attempt to concisely present Bacon’s understanding of science, his conceptualization of idols, his criticisms of Aristotle, and his views on the scientific method.

Anahtar Kelimeler

Francis Bacon, Science, İdols, Induction

Francis Bacon’ın Bilim ve Tümevarım Hakkındaki Görüşlerine Yönelik Bir İrdeleme

Öz

İngiliz düşünür, siyasetçi ve yazar olan Francis Bacon, insanlığın doğanın tüm sırlarını keşfedebilmesi ve kendini geliştirebilmesi için deneysel bilimin önemine yaptığı vurgu ve önerdiği “yeni” bilimsel yöntem bağlamında modern bilimin öncülerinden biri olarak kabul edilir. Bacon, ilk olarak 1605 yılında yayımlanan Bilimlerin İlerlemesi adlı eserinde uygun bir bilimsel yöntem olarak gördüğü yaklaşımı hakkındaki düşüncelerini ortaya koyar. Ardından düşünür, Great Instauration adıyla bilinen fakat tamamlanamayan projesinin bir bileşeni şeklindeki iki kısımdan oluşan Novum Organum adlı eserinde doğa bilimlerini anlamak için doğru yöntemin ne olduğunu açıklar. Bacon eserlerinde, insanlığın bilgisini arttırmanın ve kendisi için daha da önemli amaç olan doğanın kontrolünü ele geçirmenin tek yolu şeklinde benimsediği tümevarımı ayrıntılı olarak resmeder. Bu tavır aynı zamanda Aristoteles ve onun takipçilerine yönelik bir karşı çıkışı barındırır. Ona göre, Aristoteles’in tartışmalı ve güçlüklerle dolu felsefesi ve bunun özellikle skolastikler tarafından dinle aşırı bir biçimde sentezlenmesi doğa felsefesini sınırlayan birtakım sorunları ortaya çıkarmıştır. Bacon, bu ve benzeri meseleleri çözüme kavuşturmaya yönelmiştir. Sözü edilen bilgiler ekseninde bu makalede, Bacon’ın bilim anlayışı, idol kavramlaştırması, Aristoteles hakkındaki eleştirileri ve bilimsel yöntemle ilgili görüşleri özlü bir biçimde serimlenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Francis Bacon, Bilim, İdoller, Tümevarım

Kaynakça

• Bacon, F. (1861). The Advancement Of Learning. (R. G. W. Kitchin, Ed.). England, Chiswick Press.
• Bacon, F. (1996). Meditationes Sacrae And Human Philosophy. USA, Kessinger Publishing.
• Bacon, F. (2012). Novum Organum-Tabiatın Yorumu Ve İnsan Âlemi Hakkında Özlü Sözler. (S. Önal, Çev.). İstanbul, Say Yayınları.
• Bacon, F. (2014). Yeni Atlantis. (D. Cansever, Ed.). İstanbul, Doxa Yayınları.
• Benn, A.W. (2021). Modern Felsefe. (M. Ç. Kartal, D. Alyanak, S. Erdim, T. Yalçın ve Z. H. Erdoğan, Çev.). Ankara, Fol Yayınları.
• Cevizci, A. (2018). Felsefe Tarihi. İstanbul, Say Yayınları.
• Çıvgın, A. G. (2019). Francis Bacon (Gelenekten moderne-tümdengelimden tümevarıma). A. K. Çüçen (Ed.), Metafizik (Filozofların Metafizik Sistemleri) içinde (ss. 278-291). Bursa, Sentez Yayıncılık.
• Güzel, C. (2013). Bilim Felsefesi. Ankara, Bilgesu Yayıncılık.
• Kabadayı, T. (2011). Duhem’den Laudan’a Çağdaş Bilim Felsefecileri. Ankara, Bilgesu Yayınları.
• Karatoprak, H. İ. (2017). Descartes ve Bacon bağlamında modern bilincin epistemolojik çıkmazı olarak rasyonalizm ve ampirizm. Turkısh Studies, 12(31), 169-181.
• Kaya Keha, M. (2016). Modern felsefenin öncüleri: Descartes ve Bacon’da yöntem sorunu. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 117-132.
• Kerimoğlu, N. (2016). Felsefenin Kısa Tarihi. İstanbul, Kamer Yayınları.
• Losee, J. (2008). Bilim Felsefesine Tarihsel Bir Giriş. (E. Böke, Çev.). Ankara, Dost Kitabevi Yayınları.
• Musgrave, A. (1997). Sağduyu, Bilim Ve Kuşkuculuk: Bilgi Kuramına Tarihsel Bir Giriş. (P. Uzay, Çev.). İstanbul, Göçebe Yayınları.
• Önal, S. (2012). Francis Bacon’ın hayatı ve eserleri. Novum Organum-Tabiatın Yorumu ve İnsan Âlemi Hakkında Özlü Sözler içinde. İstanbul, Say Yayınları.
• Platon. (1995). Devlet. (S. Eyüboğlu ve M. A. Cimcoz, Çev.). İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Sarı, M. A. (2010). Francis Bacon ve Galileo’nun bilim ve yöntem tasarımları. Felsefe Dünyası Dergisi, 52, 208-229.
• Timur, S. (2024). Alexandre Koyré’de Bilimin Gelişimsel Sürecinde “Düşüncenin Birliği” Kavramı. Kutadgubilig Felsefe Bilim Araştırmaları. 49, 133-145.
• Topdemir, H. G. & Unat, Y. (2020). Bilim Tarihi ve Felsefesi. Ankara, Pegem Akademi Yayınları.
• Topdemir, H.G. (1999). Francis Bacon’ın bilim anlayışı. Felsefe Dünyası Dergisi, 30, 51-68.