Prehistoric Caves in Havran-İnboğazı Valley: Andık, Aydınlık and Karatepe Caves

Yıl 2023, Sayı: 30, 11 - 37, 30.04.2023

Derya Yalçıklı

Öz

The number of settlements representing the Neolithic and Chalcolithic periods around the Gulf of Edremit has increased after several new research projects that were carried out there recently. One of the areas where the prehistoric settlements concentrated in the Valley of İnboğazı, in which caves provided suitable conditions for prehistoric inhabitants due to their dominant positions overlooking the wetlands. The pottery samples collected from almost well-preserved caves such as Andık, Aydınlık, and Karatepe in the Valley of İnboğazı have so far provided useful information regarding the settlement histories of the caves. The Neolithic and Chalcolithic pottery constitutes 77,6 % of the total pottery assemblage collected during the research. The Early Bronze Age sherds collected from the Karatepe Cave is 5,3% while the Hellenistic and Roman pot sherds from Karatepe and Andık Caves making up 17%. The finds from the caves of the valley of İnboğazı demonstrate that this area was important for prehistoric habitation and the cultural elements of these cave sites were close to those of Neolithic and Chalcolithic sites located on the Aegean littoral and the inner West Marmara region. The change in the distribution of the pottery samples that belonged to the long occupation period following the end of the Chalcolithic period can be related to changes in the use of the caves.
A dramatic rise apparently occurred in the number of Early Bronze Age settlements following the alluvial filling of the Gulf of Edremit that took place following the Chalcolithic period, which eventually created new agricultural lands. When the need to use caves as habitational areas declined, they began to be used as seasonal shelters or spaces for cult activities.gain storage within economic strategies, and the evidences of socio-economic change have been evaluated through these elements.

Anahtar Kelimeler

Cave, Neolithic, Chalcolithic, Balıkesir, Havran, Edremit, İnboğazı.

Havran-İnboğazı Vadisi’nde Prehistorik Çağ Mağaraları: Andık, Aydınlık ve Karatepe Mağaraları

Öz

Havran-İnboğazı Vadisi’nde Prehistorik Çağ Mağaraları: Andık, Aydınlık ve Karatepe Mağaraları

Öz

Edremit Körfezi ve çevresinde saptanan Neolitik ve Kalkolitik Çağ’a ait yerleşim sayısı son yıllarda yapılan araştırmalar sayesinde artış göstermiştir. Bu yerleşim alanlarından birtanesini oluşturan İnboğazı Vadisi mağaralarının körfezdeki sulak alanlara hakim konumuyla Prehistorik Çağ yerleşimcileri için uygun şartları sağladığı ve yoğun olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Günümüzde kısmen korunmuş İnboğazı Vadisi’nde yer alan Andık, Aydınlık, Karatepe Mağraları’nda ele geçen seramik parçaları, mağaralarda süregelen yerleşim süreci hakkında aydınlatıcı bilgiler sunmaktadır. Araştırmamızda ele geçen seramik buluntular arasında Neolitik ve Kalkolitik Çağ’a tarihlendirdiğimiz seramik parçaları % 77,6 oranına sahiptir. Karatepe Mağarası’nda ele geçen Tunç Çağı’na ait seramik parçaları % 5,3, Andık ve Karatepe Mağaraları’nda ele geçen Hellenistik ve Roma Çağları’na ait seramik parçaları ise % 17 oranında bir dağılım gösterirler. İnboğazı Vadisi Mağaralarının, bu veriler sayesinde bölgenin önemli bir Prehistorik Çağ yaşam alanı olduğu, mevcut kültürün Ege sahil kesimi ve Marmara bölgesinin batısında yer alan Neolitik ve Kalkolitik Çağ kültürleri ile kültür birliği içinde olduğu görülmektedir. Mağaraların Kalkolitik Çağ sonrasında geçirdikleri uzun zaman sürecini kapsayan seramik dağılımındaki değişim, mağara kullanım şeklinin farklılaştığını ortaya koymaktadır. Kalkolitik Çağ ve sonrasında Edremit Körfezi’ni kaplayan alüvyon dolgu sayesinde oluşan tarım alanlarındaki genişlemeyle Tunç Çağı yerleşim sayısında gözle görülür bir artışın paralel olarak ilerlediği görülmektedir. Mağaraların yaşam alanı olarak kullanım ihtiyacının azaldığı bu süreçte, mevsimlik barınma veya kült amacıyla kullanım işlevi gördüğü anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mağara, Neolitik, Kalkolitik, Balıkesir, Havran, Edremit, İnboğazı

Kaynakça

• AK 2019: S. Ak, Edremit Ovasında Alüvyal Jeomorfoloji Araştırmaları, (Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bilecik.