Sosyal Ağlarda Sosyal Destek Beklentisi: Ölçek Geliştirme, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 20 - 33, 15.07.2019

Aysun Müge Uzakgiden

Öz

Çalışmanın amacı üniversite
öğrencilerinin sosyal ağlardaki sosyal destek beklentisini ölçmek, Sosyal
Ağlarda Sosyal Destek Beklentisi ölçeğini geliştirmektir. Bu ölçeğin geçerlik
ve güvenirlik özelliklerini incelemektir. Çalışma pilot uygulama için 67,
Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) için 462, Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) için
ise 120 üniversite öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliğini
test etmek için AFA ve DFA yöntemleri kullanılmıştır. AFA sonucunda ölçeğin
toplam varyansın %59’unu açıklayan bir yapı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmaya göre
toplam 14 maddeden oluşan tek boyutlu bir yapı elde edilmiştir. Ölçek için
uygulanan DFA sonuçları da ölçeğin tek faktörlü yapısını doğrulamıştır ve uyum
indeksleri şöyledir; x²=237.78, sd=77, x2/sd=3.08, RMSEA=.13,
GFI=.78, AGFI=.70, CFI=.94, IFI=.94, NFI=.91, RFI=.90, RMR=.06. Sosyal Ağlarda
Sosyal Destek Beklentisi Ölçeğinin (SASDA) ölçüt geçerliğini test etmek için
Sanal Ortam Yalnızlık Ölçeği (SOYÖ) kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda
SASDA’dan alınan puanlarla SOYÖ puanları arasında sanal sosyalleşme faktörüyle
.60 pozitif, sanal paylaşım  faktörüyle
.63 pozitif ve sanal yalnızlık faktörüyle -.57 (p< .001) negatif düzeyde
ilişki bulunmuştur. Ölçeğin güvenilirliği belirlemek için ise test tekrar test,
Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı, eşdeğer yarılar yöntemi, alt-üst grup
güvenirliği ve düzeltilmiş madde-toplam korelasyonu kullanılmıştır. Test tekrar
test güvenirlik çalışması üç hafta ara ile yapılmış iki uygulama arasında .85
(p< .001) korelasyon bulunmuştur. Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı .95;
DFA için toplanan veriler için ise .93 olarak bulunmuştur. Testi Yarılama
analizinde maddeler tek ve çift şeklinde rastgele ikiye ayırılmış ve elde
edilen iki yarının puanları arasındaki korelasyon değerine bakılmıştır. Elde
edilen katsayısı AFA örneklemi için .91 iken DFA için toplanan verilerde .92
(p< .001)  olarak bulunmuştur ve
yüksek pozitif ilişki vardır. Bir sonraki güvenirlik analizi olan %27‘lik alt
ve üst grubun karşılaştırılmasında, tüm maddeler gruplar arasında anlamlı bir
şekilde farklılaşmaktadır (p< .001). Madde toplam korelasyonunda, maddelerin
ilk örneklem için .59 ile .81; DFA için toplanan verilerde .54 ile .79 (p<
.001) arasında madde toplam korelasyonları değişmektedir (p< .001).  Ölçekten alınan puanların yükselmesi
bireylerin sosyal destek beklentisinin yükseldiğini, puanların düşmesi ise
sosyal destek beklentisinin düştüğünü göstermektedir. Bu bulgulara dayanarak
Sosyal Ağlarda Sosyal Destek Beklentisi Ölçeği’nin eğitim ve psikoloji alanında
kullanılabilecek, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

 

Anahtar Kelimeler

Sosyal destek, sosyal ağlar, sosyal destek beklentisi, ölçek geliştirme, geçerlik, güvenirlik

Social Support Expectation in Social Networks Scale: Validity And Reliability Study

Öz

This study aims to develop Social Support
Expectation in Social Networks Scale, college students, and to conduct a
validity and reliability study. The pilot study was conducted on 67 students,
Exploratory Factor Analysis (EFA) study was conducted on 462 college students
and Confirmatory Factor Analysis (CFA) was conducted on 120 students. EFA and
CFA methods were used to determine the construct validity of the scale. As a result
of the EFA’s principal components techniques, a construct with fourteen items
explaining a total of 59% of the total variance was attained. CFA revealed
acceptable fit for the one-dimensional model (x²=237.78, sd=77,
x2/sd=3.08, RMSEA=.13, GFI=.78, AGFI=.70, CFI=.94, IFI=.94, NFI=.91, RFI=.90,
RMR=.06). Virtual Environment Loneliness Scale (VELS) was used to test the
criterion validity of Social Support Expectation Scale in Social Networks. As a
result of the analysis, it was found between scores a positive correlation with
the social socialization and virtual sharing factor and a negative relationship
with the virtual loneliness factor. The test-retest method, the split-half
method, Cronbach Alpha and corrected item-total correlation were used to determine
the reliability. After an interval of three weeks, a result of the test-retest
correlation coefficient was found to be 0.85. The Cronbach Alpha reliability
coefficient calculated for the whole scale was found to be 0.95 for EFA, 0.93
for CFA. In another reliability study, 27% of bottom-top group comparisons
revealed significant differences in all items. Finally, the item-total
correlation analysis of the relationship was examined and found to vary between
0.59 and 0.81 for EFA, 0.54 and 0.79 for CFA. Based on these findings, we can
say that the Social Support Expectation in Social Networks Scale can be used in
the field of education and psychology and that it is a reliable and valid
measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Social Support, Social Networks, Social Support Expectation, Validity, Reliability, Scale Development, factor analysis