Okul Öncesi Çalışanlarının Olumsuz Çocukluk Yaşantılarına Dair Farkındalık Düzeyleri ve Müdahale Stratejileri

Yıl 2022, , 40 - 55, 30.09.2022

Aydın Olcay , Özkan Özgün

https://doi.org/10.12984/egeefd.1036906

Cited By: 1

Öz

Erken çocukluk eğitimi alanında çalışan öğretmen, okul yöneticisi ve destek personelinin olumsuz çocukluk yaşantılarına (OÇY) ilişkin farkındalık düzeylerini, OÇY saptama yeterliklerini ve OÇY müdahale stratejilerini inceleyen bu araştırma nedensel karşılaştırma, betimsel ve ilişkisel tarama desenleri kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemi, seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden ulaşılabilir/uygun örneklemeyle seçilen, Adıyaman il merkezinde çalışan okul öncesi öğretmeni (n = 78), okul yöneticisi (n = 23) ve destek personelinden (n = 40) oluşmuştur. Veriler, demografik bilgi formu, OÇY saptama yeterliği anketi, OÇY müdahale anketi ve öğretmen mesleki yetkinlik ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin OÇY farkındalık düzeyleri ile OÇY saptama yeterliğinde kendilerini yeterli algıladığı, destek personelinin ise kendilerini yetersiz algıladığı belirlenmiştir. OÇY bildiriminde bulunulması gereken durumlarda, öğretmenler ve destek personelinin okul yönetimini, okul yöneticilerinin ise Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından oluşturulmuş Alo 183’ü tercih ettikleri görülmüştür. Okulda OÇY saptanması durumunda tüm katılımcılar olaya müdahale edeceklerini, bu kapsamda öncelikli olarak okul rehberlik servisini sürece dahil edeceklerini belirtmişlerdir. Bunlara ek olarak, öğretmen mesleki öz yetkinlik düzeyi ile OÇY saptama yeterliği arasında pozitif yönlü ilişki olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Olumsuz çocukluk yaşantıları, Erken çocukluk, Farkındalık ve müdahale

Awareness Level and Intervention Strategies of Preschool Staff Regarding Adverse Childhood Experiences

Öz

This study aims to reveal preschool teachers’, education administrators’, and support personnel’s awareness of adverse childhood experiences (ACE) and their preferred intervention strategies. The study was designed as a multi-method study comprising causal-comparative, descriptive, and correlational study. Participants were reached by convenience sampling, which is one of the non-probability sampling methods. Preschool teachers (n = 78), education administrators (n = 23) and support personnel (n = 40) working in Adıyaman participated in this study. Participants completed a demographic information form, an ACE detection adequacy questionnaire, and a possible intervention questionnaire. Teachers also filled a professional efficacy scale. Teachers and administrators reported as being competent in ACE awareness, as well as ACE identification. Support personnel, on the other hand, perceived themselves as inadequate. Teachers and support personnel reported the ACE incidents to school administration, while school administrators preferred ALO 183 hotline. All participants stated that they would intervene in case of an ACE detection. In addition, a positive correlation was found between teacher professional efficacy and ACE identification competency of teachers.

Anahtar Kelimeler

Adverse childhood experiences, Early childhood, Awareness and intervention

Kaynakça

• Alpaslan, A. H. (2014). Çocukluk döneminde cinsel istismar. Kocatepe Tıp Dergisi, 15(2), 194-201.
• Anda, R. F., Felitti, V. J., Bremner, J. D., Walker, J. D., Whitfield, C.., Perry., B. D., … Giles, W. H. (2006). The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, 256(3), 174-186. doi: 10.1007/s00406-005-0624-4
• Babbie, E. (2010). The practice of social research. Belmont, CA: Wadsworth.
• Birleşmiş Miletler Genel Kurulu (1989). Birleşmiş milletler çocuk haklarına dair sözleşme. https://www.ihd.org.tr/ble-mletler-cuk-haklarina-da-slee/ adresinden elde edildi.
• Brown, D. W., Anda, R., Tiemeier, H., Felitti, V. J., Edwards, V. J., Croft, J. B., … Giles, W. H. (2009). Adverse childhood experiences and the risk of premature mortality. American Journal of Preventive Medicine, 37(5), 96-389. doi: 10.1016/j.amepre.2009.06.021
• Butler, N., Ouigg, Z. Bates, R., Jones, L., Ashworth, E., Gowland, S., … Jones, M. (2022). The contributing role of family, school, and peer supportive relationships in protecting the mental wellbeing of children and adolescents. School Mental Health. 1-13. doi: 10.1007/s12310-022-09502-9
• Büyükcebeci, A. (2019). Çocukluk çağı örselenme yaşantılarının yaratıcı kişilik özellikleri ve aleksitimi ile ilişkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(4), 3188-3213. doi: 10.33206/mjss.547022
• Chapman, D. P., Whitfield, C. L., Felitti, J. V., Duba, R. S., Edwards,.V. J., & Anda, R. F. (2004). Adverse childhood experiences and the risk of depressive disorders in adulthood. Journal of Affective Disorders, 82(2), 217-225. doi: 10.1016/j.jad.2003.12.013
• Demircioğlu, H. ve Işık, E. (2021). Çocuk ihmali ve istismarına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(52), 313-351. doi: 10.29228/sobider.51080
• Demirkapı, Ş. E., Dereboy, Ç., Öztürk, Ş. C. ve Şakiroğlu, M. (2018). Çocukluk çağı travmalarının, kimlik gelişimi, duygu düzenleme güçlüğü ve psikopatoloji ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi,29(3), 147-153. doi: 10.5080/u20463
• Dereobalı, N., Karadağ, Ç. S. ve Sönmez, S. (2013). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk istismarı, ihmali, şiddet ve eğitimcilerin rolü konusundaki görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 14(1), 50-66.
• Dube, S. R., Miller, J. W., Brown, D. W., Giles, W. H., Felitti, V. J., Dong, M., … Anda, R. F. (2006). Adverse childhood experiences and the association with ever using alcohol and initiating alcohol use during adolescence. Retrieved from https://www.jahonline.org/article/S1054-139X(05)00298-3/fulltext doi: 10.1016/j.jadohealth.2005.06.006
• Eken, M. (2021). Çocuk istismarına iletişimsel yaklaşım: Sınıf öğretmenlerinin iletişimsel deneyimleri ve yeterlikleri üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45, 125-143. doi: 10.52642/susbed.894296
• Ettekal, I., & Shi, Q. (2020). Developmental trajectories of teacher-student relationships and longitudinal associations with children's conduct problems from Grades 1 to 12. Journal of School Psychology, 82, 17-35. doi: 10.1016/j.jsp.2020.07.004
• Felitti, V. J., Anda, R. F., Nordenberg, D., Williamson, D. F., Spitz, A. M., Edwards, V., … Marks, J. S. (1998). Relationship of childhood abuse and household dysfunction to many of the leading causes of death in adults. American Journal of Preventive Medicine, 14(4), 245-258. doi: 10.1016/s0749-3797(98)00017-8
• Forster, M., Gower, A. L., Borowsky, I. W., & McMorris, B. J. (2017). Associations between adverse childhood experiences, student-teacher relationships, and non-medical use of prescription medications among adolescents. Addictive Behaviors, 68, 30-34. doi: 10.1016/j.addbeh.2017.01.004
• Guzman, M. R. (2014). What is high risk behaviors in adolescence? Institute of Agriculture and Natural Resources University of Nebraska-Lincon Extension. Retrieved from http://extensionpublications.unl.edu/assets/pdf/g1715.pdf
• Hoy, W. K., & Woolfolk, A. E. (1993). Teachers’ sense of efficacy and the organizational health of schools. The Elementary School Journal, 93, 356-372.
• Kanak, M. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının duygusal ihmal ve istismara yönelik bilgi ve farkındalıklarına destek eğitim programının etkisi. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kim, H. Y. (2013). Statistical notes for clinical researchers: Assessing normal distribution (2) using skewness and kurtosis. Restorative Dentistry & Endodontics, 38(1), 52-54. doi: 10.5395/rde.2013.38.1.52
• Li, S., Wang, S., Gao., X., Jiang, Z., Xu, H., & Wan, Y. (2021). Patterns of adverse childhood experiences and suicidal behaviors in adolescents: A four-province study in China. Journal of Affective Disorders, 285, 69-76. doi: 10.1016/j.jad.2021.02.045
• Limanlar, K. A., Holman, D. M., Guinn, S. A., Pampati, S., Dyer, K. E., Merrick, M. T., … Metzler, M.. (2019). Adverse childhood experiences and the presence of cancer risk factors in adulthood: A scoping review of the literature from 2005 to 2015. Journal of Pediatric Nursing, 44, 81-89. doi: 10.1016/j.pedn.2018.10.009
• Mayers, A. (2013). Introduction to statistics and SPSS in psychology. Torino: Pearson.
• McGovern, R., Givarry, E., Addison, M., Alderson, H., Simpson, E., Lingam, R., … Kaner, E. (2020). The association between adverse child health, psychological, educational and social outcomes, and nondependent parental substance: A rapid evidence assessment. Sage Journals, 21(3), 470-483. doi: 10.1177/1524838018772850
• Merrick, M. T., Ford, D. C., Ports, K. A., & Guinn, A. S. (2018). Prevalence of adverse childhood experiences from the 2011-2014 behavioral risk factor surveillance system in 23 states. Retrieved from https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/article-abstract/2702204
• Merrick, M. T., Ford, C. D., Ports, A. K., Guinn, A. S., Chen, J., Klevens., … Mercy, J. A. (2019). Vital signs: Estimated proportion of adult health problems attributable to adverse childhood experiences and ımplications for prevention. Retrieved from https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/68/wr/mm6844e1.htm#contribAff
• Molden, E. (2021). Adverse childhood experiences and their connection to autoimmune disease in adulthood. (Unpublished dissertation). University of Mississippi, USA.
• Özgün, Ö. (2005). The relationship of novice Turkish early childhood education teachers’ professional needs, experiences, efficacy beliefs, school climate for promoting early childhood learning, and job satisfaction. (Unpublished dissertation). Syracuse University, USA.
• Özyürek, A., Çetin, A. ve Yıldırım, R. (2018). Aile hekimi ve öğretmenlerin çocuk ihmal ve istismarı konusundaki görüş ve tutumları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 437-453.
• Pierce, H., Jones, M. S., & Holcombe, A. E. (2022, 5). Early adverse childhood experiences and social skills among youth in fragile families. childhood trauma and communication skills. Retrieved from https://link.springer.com/article/10.1007/s10964-022-01607-3 doi: 10.1007/s10964-022-01607-3
• Price, P. C., Jhangiani, R., & Chiang, I-C. A. (2015). Research methods in psychology (2nd ed.). British Kolombiya.
• Rebicova, L. M., Veselska, D. Z., Husarova, D., Geckova, A. M., Jansen, D. E., Dijk, J. P., … Reijneveld, S. A. (2021). Does schoolmate and teacher support buffer against the effect of adverse childhood experiences on emotional and behavioural problems? International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(24), 2-9. doi: 10.3390/ijerph182413009
• Salkind, J. N. (Ed.). (2010). Encyclopedia of research design (10th ed.). California: Sage.
• Sezer, Ş. (2018). Öğretmenlerin sınıf yönetimi tutumlarının öğrencilerin gelişimi üzerindeki etkileri: Fenomenolojik bir çözümleme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 534-549. doi: 10.16986/HUJE.2017031319
• Tıraşcı, Y. ve Gören, S. (2007). Çocuk istismarı ve ihmali. Dicle Tıp Dergisi, 34(1), 70-74.
• Türk, B., Hamzaoğlu, N., Yayak, A. ve Şenyuva, G. (2021). Çocuk istismarı ve ihmali hakkında bilgi ve farkındalık düzeyinin incelenmesi: Kesitsel araştırma. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 18(3), 205-2014.
• Türk Ceza Kanunu [TCK]. (2004). T. C. Resmî Gazete, 25611, 12 Ağustos 2004. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf adresinden elde edildi.
• Uğurlu, F., Onat, G., Dinç, H. ve Günaydın, S. (2016). Çocukluk döneminde yaşanan ihmal veya istismarın benlik saygısına etkisinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(1), 9-15. doi: 10.17681/hsp.61140
• Ulukol, B., Kahiloğulları, A. K., & Sethi, D. (2014, 12). Adverse childhood experiences survey among university students. Copenhagen: World Health Organization. Retrieved from https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0010/267472/Adverse-childhood-experiences-survey-among-university-students-in-Turkey-Eng.pdf
• United Nations International Children's Emergency Fund [UNICEF] Türkiye (2004). Çocuk haklarına dair sözleşme. https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf adresinden elde edildi.
• Uysal, A. (1998). Çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılamada hemşire ve ebelerin bilgi düzeylerinin saptanması. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Webster, E. M. (2022). The impact of adverse childhood experiences on health and development in young children. Global Pediatric Health, 9, 1-11. doi: 10.1177/2333794X221078