Review of theIntervention Studies Based on Maslach Burnout Model

Yıl 2010, Cilt: 11 Sayı: 1, 83 - 106, 01.04.2010

Aygül Tunç Bülent Gündüz

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Maslach Tükenmişlik Modeline Dayalı Müdahale Çalışmalarının İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı tükenmişliği önleme ve azaltmaya yönelik müdahale çalışmalarını değerlendirmektir Alanyazın taraması niteliğindeki bu çalışmada tükenmişliği üç bileşenli bir yapı olarak ortaya koyan Maslach Tükenmişlik Modeli çerçevesinde öntest sontest ölçümlerinin yapıldığı araştırmaların incelenmesi kriter olarak belirlenmiştir Taranan veri tabanlarından araştırmanın amaç ve kriterlerine uygun 26 araştırmaya ulaşılmıştır Elde edilen bulgular tükenmişliğe müdahale çerçevesinde sanat terapiden makineyle gevşemeye kadar birçok yöntemin uygulandığını ve müdahalelerin genellikle bireysel yönelimli olarak tasarlandığını göstermiştir Bunun yanı sıra hazırlanan müdahale çalışmalarının tükenmişliğin alt boyutlarından duygusal tükenme duyarsızlaşma ve kişisel başarının azalması herhangi birine yönelik etkili çıkıp çıkmadığı göz önüne alındığında 23 çalışmada 88 başarı eldeedildiği görülmüştür Müdahaleler örneklem içerik etkililik gibi faktörler etrafında incelenip benzer ve farklı yönleri değerlendirilerek gelecek çalışmalara bakış açısı kazandırılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, müdahale, duygusal tükenme, duyarsızlaşma, kişisel başarısızlık

Kaynakça

• Akgün-Çıtak, E. (2006). Çatışma çözümü eğitimin eğitiminin hemşirelerin çatışma çözüm becerisi yöntem ve tükenmişliğine düzeyine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi),Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Awa, Plaumann ve Walter (201o). Burnout prevention: A review of intervention programs. Patient Educ Couns(2009), doi:10.1016/j.pec.2009.04.008.
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (1997). Stres ve başaçıkma yolları.İstanbul:Remzi Kitabevi.
• Bilgin, S. ve Gözüm, S. (2009). Reducingburnout in motherswith an intellectuallydisabledchild: an educationprogramme. Journal of Advanced Nursing65(12), 2552–2561.
• Bittman, B, Bruhn, K.T., Stevens, C., Westengard, J,. veUmbach, P.O. (2003). Recreationalmusic-making: effectivegroupinterdisciplinarystrategyforreducingburnoutandimprovingm oodstates in long-termcareworkers. AdvMind Body Med, 19,4–15. cost
• Boumans, N.P.G.,Landeweerd J.A. (1996). A Dutchstudy of theeffects of primarynursing AdvNurs, 24, 16–23.
• jobcharacteristicsandorganizationalprocesses. J
• Butow, P.,Cockburn, J., Girgis, A., Bowman, D., Schofield, P., D’Este ve ark. (2008). elicitingandrespondingtoemotionalcues: communicationskillstraining program. Psycho-Oncology17, 209–218. in a evaluation of
• Byrne, B. M. (1994). Burnout: Testingforthevalidity, replication, andinvariance of andsecondaryteachers.AmericanEducationalResearchJournal.31(3), 645–673.
• Cheek, J. R.,Bradley, L. J., Parr, G. ve Lan, W. (2003). Using musictherapytechniquestotreatteacherburnout. MenthalHealthCounseling. 25(3), 204–217. Journal of
• Çam, O. (1991).Hemşirelerde tükenmişlik ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi.Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Çam, O. (1992). Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi.(sf. 155–160). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları,.
• Çoban, A. E.,ve Demir, A. (2007). TheEffect of Structured Peer Consultation Program on School CounselorBurnout in Turkey. Journal of AppliedSciences,7(23), 3774–3779.
• Çoban, E.A. ve Hamamcı, Z. (2008). Effect of stresscoping program on thelevel of vocationalburnout of counselors. ElementaryEducation Online, 7(3), 600– 613.
• Davison, T.E., McCabe1, M.P., Visser, S., Hudgson, C., Buchanan, G. ve George, K. peersupportgroupforagedcarestaff. GerıatrıcPsychıatry. 22: 868–873. of
• dementiatrainingwith a Of
• InternatıonalJournal
• Demir, A. (1995), Hemşirelerin tükenmişlik (burnout) düzeyleri ve tükenmişliği etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi, YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas, 1995
• Demir, F. (2007). Lise öğretmenlerinde iletişim ve problem çözme becerisini arttırmaya yönelik müdahale programın tükenmişlik ve meslek doyum düzeyine etkisi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Ergin, C. (1992), “Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin uyarlanması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 143-154.
• Ewers, P.,Bradshaw, T., McGovern, J., Ewers, B,. (2002). Doestraining in psychosocialinterventionsreduceburnoutrates in forensicnurses. J AdvNurs, 27, 470–6.
• Gündüz, B. (2006). Öğretmenlerde tükenmişliğin akılcı olmayan inançlar ilebazı mesleki ve kişisel değişkenlere göre yordanması, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 17-33.
• Galantino, M. L.,Baime, M., Maguire, M., Szapary, P. O., ve Farrar, J. T. (2005). ShortCommunication: psychologicalandphysiologicalmeasures careProfessionalsduring an 8-week mindfulnessmeditation program: mindfulnessinpractice. StressandHealth21, 255–261. of of stres in health
• Gorter, R. C.,Eijkman, M.A.J. ve Hoogstraten, J. A. (2001). A. careercounselling program fordentists: effects on burnout. PatientEducCouns, 43, 23–30.
• Halbesleben, J.R.B.,Osburn, H.K. veMumford, M.D. (2006). Action research as a burnoutintervention: reducingburnout in the Federal Fire Service. J ApplBehav, 42, 244–66.
• HealthCanada Report, (2006). HealthCanada, AssessingtheCosts of WorkStress - Research Report. 20.01.2010 tarihindehttp://www.hc-sc.gc.ca/ewh- semt/pubs/occup-travail/costs_stress-couts/conclusion-eng.php adresinden elde edildi.
• Hayes, S. C.,Bıssett, R., Roget, N., Padılla, C., Kohlenberg B. S., Fisher, G. ve ark. (2004). acceptanceandcommitmenttrainingandmulticulturaltraining Theimpact of on thestigmatizingattitudesandprofessionalburnout substanceabusecounselors. BehavıorTherapy, 35, 821-835.
• Innstrand, S.T.,Espnes, G.A. ve Mykletun, R. (2004). Jobstress, burnoutandjobsatisfaction: interventionstudyforstaffworkingwithpeoplewithintellectualdisabilities. J ApplResIntDis,17, 119–26. an
• Italia, S.,Favara-Scacco, C., DiCataldo, A. ve Russo, G. (2008). Evaluation and art therapytreatment of theburnoutsyndrome in oncologyunits. Psycho- Oncology17, 676–680
• İkiz, F. E. (2006). Danışma becerileri eğitiminin danışmanların empatik eğilim, empatik beceri ve tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi,Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• LeBlanc, P. M.,Hox J.J. ve Schaufeli, W. B. (2007). Takecare Theevaluation of a team-basedburnoutintervention program foroncologycareproviders. J ApplPsychol, 92, 213–27.
• Lee, R.T. ve Ashforth, B.E. (1996). A meta-analyticexamination of thecorrelates of thethreedimensions of jobburnout. J. Appl. Psychol.81, 123–33.
• Leiter, M.P. ve Maslach C. (1988). Theimpact of interpersonalenvironment on burnoutandorganizationalcommitment. Journal of OrganizationalBehavior. 9, 297–308.
• Maslach, C. ve Goldberg, J. (1998). Prevention of burnout: nexperspectives. Applied&PreventivePsychology, 7, 63–74.
• Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1981). Themeasurement of experiencedburnout, Journal of OccupationalBehavior,2, 99–113.
• Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1986). Maslachburnoutinventorymanual.Palo Alto: CA ConsultingPsychologist Pres.
• Maslach, C.,Schaufeli, W.B. ve Leiter, M.P. (2001). Jobburnout, Annu. Rev. Psychol,52, 397-422.
• Ok, S. (2002). Banka çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin iş doyumu, rol çatışması, rol belirsizliği ve bazı bireysel özelliklere göre incelenmesi.Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Ossenbaad, H.C. experimentalstudyintotheeffects burnoutandstateanxiety. ApplPsychophysiolBiofeedback, 25, 93–101. An on of brainmachines
• Rowe, M. M. (2000). Skillstraining in thelong-termmanagement of stressandoccupationalburnout. CurrPsychol, 19, 215–28.
• Rİ, K. E. I.,Gude, T., Tyssen, R. ve Aasland, O. G. (2008). Counsellingforburnout in Norwegiandoctors: oneyearcohortstudy. British MedicalJournal,337, 1146- 1149.
• Russel, D.W.,Altmaier, E. ve Van Velzen, I.D. (1987). Job-relatedstress, socialsupport, AppliedPsychology,72 (2), 269-274. Journal
• Scarnera, P.,Bosco, A., Soleti, E. veLancioni, G. E. (2009). Preventingburnout in mentalhealthworkers at interpersonallevel: an Italian pilot study. CommunityMentHealth J45:222–227.
• Schaufeli, W. B. ve Buunk, P. B. (2003). Burnout: 25 years of researchandtheorizing. TheHandbook of WorkandHealthPsychology (ed.M. J. Schabracq,J. A.M. Winnubst, C. L. Cooper). West Sussex: John Wiley&Sons Ltd.
• Shimizu, T.,Mizoue, T., Kubota, Mishima, N. ve Nagata, S. (2003). RelationshipbetweenburnoutandcommunicationskilltrainingamongJapanas ehospitalnurses: a pilot study. Journal of OccupationalHealth, 45, 185-190. Sluiter, J.K, Bos, A.P, Tol, D. (2005). Is staffwell- beingandcommunicationenhancedbymultidisciplinaryworkshiftevaluations ? IntensCareMed,31, 1409–14.
• Zołnierczyk-Zreda, D. (2005). An interventiontoreducework- relatedburnout in teachers. Int J Occup Saf Ergon, 11, 423–30.