The Investigation of Bullying in Adolescence Related To Parent And Peer Relations

Yıl 2007, Cilt: 8 Sayı: 2, 53 - 68, 01.08.2007

Zeynep Deniz Yöndem Tarık Totan

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Ergenlerde Zorbalığın Anne Baba ve Akran İlişkileri Açısından İncelenmesi

Öz

Özet; Bu araştırmanın amacı ergenlerde anne baba akran ilişkilerinin cinsiyete dayalı olarak zorbalık davranışları üzerindeki etkisini incelemektir Araştırma betimsel ve regresyonel bir çalışmadır Araştırmanın katılımcıları 9 10 ve 11 sınıf düzeyinde toplam 595 lise öğrencisinden kız n= 346 erkek n= 249 oluşmaktadır Araştırma verilerinin toplanmasında Yeniden Düzenlenen Olweus Zorba Kurban Anketi Büyük Sınıflar Formu Anne Baba – Ergen İlişkileri Ölçeği Akran İlişkileri Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır Araştırma verilerinin analizinde betimsel istatistik ve çoklu sıralı lojistik regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır Araştırma sonucunda sözel zorbalığın fiziksel ya da sosyal zorbalık türlerine oranla daha yaygınlık gösterdiği bulunmuştur Çoklu sıralı lojistik regresyon analizine göre ergenlerin anne baba ile ilişkileri arttıkça zorba ve zorba kurban statülerinde olma olasılıkları azalmaktadır Ayrıca akran ilişkilerinin artışı ergenlerde zorba olma olasılığını artırırken kurban olma olasılığını azaltmaktadır Cinsiyet açısından ele alındığında ergenlerin anne baba ile ilişkilerindeki artış erkeklerde kızlara göre zorbalığa katılmama olasılığını artırmakta kızlarda ise akran ilişkilerindeki artış erkeklere oranla zorba kurban olma olasılığını artırmaktadır

Anahtar Kelimeler

Zorbalık, ebeveyn ilişkileri, akran ilişkileri, ergen

Kaynakça

• Akgün, S. (2005). Akran zorbalığının anne-baba tutumları ve anne-baba ergen ilişkisi açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Atik, G. (2006). The role of locus of control, self-esteem, parenting style, loneliness and academic achievement in predicting bullying among middle school students. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bal, C. ve Özdamar, K. (2004). Eksik veri sorunun türetilmiş veri setleri yardımıyla çözümlenmesi. Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 26(2), 67-76.
• Baldry, A. C. (2003). Bullying in schools and exposure to domestic violence. Child Abuse and Neglect. 27(7), 713-732.
• Baldry, A. C. ve. Farrington, D. P. (2000). Bullies and delinquents: Personal characteristics and parental styles. Journal of Community and Applied Social Psychology. 10(1), 17-31.
• Bernstein, J. Y. ve Watson, M. W. (1997). Children who are targets of bullying. A victim pattern. Journal of Interpersonal Violence. 12(4), 483-498.
• Bowers, L., Smith, P. K. ve Binney, V. (1994). Perceived family relationships of bullies, victims and bully/victims in middle childhood. Journal of Social Personal Relationships. 11(2), 215-232.
• Cowie, H. (2004). Peer influences. (Ed. Sanders, C. E. ve Phye, G. D.). Bullying implications for the classroom. California: Elsevier Academic Press.
• Çınkır, Ş. (2006). Okullarda kabagüç: türleri, etkileri ve önleme stratejileri. I. Şiddet ve okul: Okul ve çevresinde çocuğa yönelik şiddet ve alınabilecek tedbirler sempozyumu. (sf. 12). İstanbul. Mayıs 2007’de http://iogm.meb.gov.tr/siddetveokul/index.htm adresinden.
• Dölek, N. (2002). Öğrencilerde zorbaca davranışların araştırılması ve önleyici bir program modeli. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eliot, M. ve Cornell, D. (2006). The effect of parental attachment on bullying in middle school. Mayıs, 2007’de http://youthviolence.edschool.virginia.edu/pdf/2006- APA-the-effect-of-parental-attachment-on-bullying-in-middle-school.pdf adresinden.
• Farmer, T., W. ve Xie, H. (2007). Aggression and school social dynamics: The good, the bad, and the ordinary. Journal of School Psychology. 45, 461-478.
• Finnegan, R. A., Hodges, E. V. ve Perry, D. G. (1996). Victimization by peers: Associations with children’s reports of mother-child interaction. Journal of Personality and Social Psychology. 4(75), 1076-1086.
• Flonnery, D. J., Wester, K. L. ve Singer, M. I. (2003). Impact of exposure to violance in school on child and adolescent mental health and behaviour. Journal of Community Psychology. 32(5), 559-573.
• Furlong, M. J. ve ark. (2004). Bullying and abuse on school campuses. (Ed. Spielberger, C.). Encylopedia of Applied Psychology. Hardbound: Elsevier Inc.
• Gaviria, A. ve Raphael, S. (2001). School-based peer effects and juvenile behavior. The Review Of Economics And Statistics. 83(2), 257-268.
• Green, S. B. ve Salkind, N. J. (2008). Using SPSS for Windows, analyzing and understanding data. (5. Baskı). New Jersey: Prentice Hall.
• Greeff, P. (2004). The nature and prevalence of bullying during the intermediate school phase. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Free State Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Bloemfontein.
• Güvenir, T. (2004). Okulda akran istismarı. Ankara: Kök yayıncılık.
• Holmes, J. R. ve Holmes-Lonergan, H. A. (2004). The bully in the family: Family influences on bullying. (Ed. Sanders, C.E. ve Phye, G.D.). Bullying: Implications for the classroom. San Diego: Elsevier Academic Press.
• Holt, M. K. ve Espelage, D. L. (2007). Perceived social support among bullies, victims, and bully-victims. Journal of Youth Adolescence. 36, 984-994
• Hortaçsu, N. (2003). İnsan ilişkileri. Ankara: İmge Kitapevi.
• Kaner, S. (2000a). Kontrol kuramına dayalı anababa-ergen ilişkileri ölçeği geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 33(1-2), 77-89.
• Kaner, S. (2000b). Akran ilişkileri ölçeği ve akran sapması ölçeği geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 33(1-2), 67-75.
• Karaman-Kepenekci, Y. ve Çınkır, Ş. (2006). Bullying among Turkish high school students. Child Abuse and Neglect. 30(2), 193-204.
• Mayseless, O., Wiseman, H. ve Hai, I. (1998). Adolescents’ relationships with father, mother, and same-gender friend. Journal of Adolescent Research. 13(1), 101–123.
• McDougall, L. (1999). A study of bullying in further education. Pastoral Care in Education. 17(2), 31-37.
• Mouttapa, M., Valente, T., Gallaher, P., Rohrbach, L. A. ve Unger, J. B. (2004). Social network predictors of bullying and victimization. Adolescence San Diego. 39(154), 315-335.
• Myron-Wilson, R. ve Smith, P. K. (1998). Attachment influences on bullying. Yayınlanmamış bildiri. British Psychological Society Developmental Annual Conference. Lancester: University of Lancester.
• Oğuzlar, A. (2003). Veri ön işleme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2(21), 67-76.
• Olweus, D. (2005). Bullying at school. What we know and what we can do. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
• Perren, S. ve Hornung, R. (2005). Bullying and delinquency in adolescence: Victims’ and perpetrators’ family and peer relations. Swiss Journal of Psychology. 64(1), 51–64.
• Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram Ve Uygulamada Eğitim. 2(2), 531-562.
• Pişkin, M. (2006). Akran zorbalığı olgusunun ilköğretim öğrencileri arasında yaygınlığının incelenmesi. I. Şiddet ve okul: Okul ve çevresinde çocuğa yönelik şiddet ve alınabilecek tedbirler sempozyumu. (sf. 19). İstanbul. Mayıs 2007’de http://iogm.meb.gov.tr/siddetveokul/ index.htm adresinden.
• Rigby, K. (2003). Consequences of bullying in schools. The Canadian Journal of Psychiatry. 48(9), 583-590.
• Rivers, I. ve Smith, P. K. (1994). Types of bullying behaviour and their correlates. Aggressive Behavior. 20, 359-368.
• Santrock, J. W. (2001). Educational psychology. New York: McGrae Hill Higher Education.
• Salmivalli, C., Huttunen A. ve Lagerspetz, K. M. J. (1997). Peer networks and bullying in schools. Scandinavian Journal of Psychology. 38(2), 305-312.
• Sharp, S. ve Smith, P. K. (1994). Tackling bullying in your school: A practical handbook for teachers. New York: Routledge.
• Smith, P. K. ve Brain, P. (2000). Bullying in school: Lessons from two decades of research. Aggressive Behaviour. 26(1), 1-9.
• Smith, P. K., Talamelli, L., Cowie, H., Naylor, P. ve Chauhan, P. (2004). Profiles of non- victims, escaped victims, contiunuing victims and new victims of school bullying. British Journal of Educational Psychology. 74(4), 565-581.
• Smokowski, P. R. ve Kopasz, K. H. (2005). Bullying in schools: An overview of types, effects, family characteristics, and intervention strategies. Children and School. 27(2), 101-110.
• Solberg, M. E. ve Olweus, D. (2003). Prevalence estimation of school bullying with the Olweus bully/victim questionnaire. Aggressive Behavior. 29(3), 239-268.
• Spriggs A. L., Iannotti R., Nansel T. R. ve Haynie, D. L. (2007). Adolescent bullying involvement and perceived family, peer and school relations: Commonalities and differences across race/ethnicity. The Journal of Adolescent Health. 41(3), 283-293.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik. (Çev. Ed. Figen Çok). Ankara: İmge Kitabevi.
• Stevens, I., Bourdeaudhuij I. D. ve Van Oost, P. (2002). Relationship of the family environment to children’s involvement in bully/victim problem at school. Journal of Youth and Adolescence. 31(6), 419-428.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5. Baskı). Boston: Allyn and Bacon, Pearson Education Inc.
• Turgut, A. (2005). The relationship between bullying tendecy, parental acceptance-rejection, and self-concept among seventh grade students. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Williams, K. R. ve Guerra, N. G. (2007). Prevalence and predictors of internet bullying. Journal of Adolescent Health. 41(6-1), 14–21.