Yenilenmiş Bloom Taksonomisi ve PISA Okuma Becerileri Yeterliklerine Göre 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Tema Değerlendirme Sorularının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 1, 90 - 106, 27.03.2023

Kübra Altun , Derya Yıldız

https://doi.org/10.12984/egeefd.1128483

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmada 2020 - 2021 eğitim yılında kullanılan 8. sınıf Türkçe ders kitabındaki tema değerlendirme sorularının Bloom’un revize edilmiş bilişsel alan taksonomisine ve PISA okuma becerileri yeterlik seviyelerine göre incelenmesi hedeflenmiştir. Nitel bir çalışma olan araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında doküman incelemesi tekniğinden yararlanılmış, verilerinin çözümlenmesinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Okuma becerileri yeterlik seviyelerine göre tema sorularının PISA okuma becerileri bakımından incelenmesi çalışmanın ilk boyutunu oluştururken Bloom Taksonomisi’nin bilişsel alan sınıflandırması çerçevesinde incelenmesi ise ikinci boyutunu oluşturmuştur. Araştırma sonucunda, incelenen Türkçe kitabındaki tema değerlendirme sorularının revize edilmiş Bloom Taksonomisi’nin bilişsel alan düzeyleri ve PISA okuma yeterlik seviyeleri bakımından üst seviye becerileri ölçmede yetersiz olduğu belirlenmiştir. Soruların genellikle çoktan seçmeli soru biçiminde olduğu ve alt seviye becerileri içerdiği araştırma sonucunda elde edilmiş bulgulardandır. Araştırmada ulaşılan bulgulardan hareketle Türkçe ders kitaplarının uluslararası alan yazında kabul gören her iki ölçüt bakımından ele alınarak özellikle üst düzey becerileri geliştirici biçimde ele alınması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bloom Taksonomisi, PISA okuma becerileri yeterlik seviyeleri, Tema değerlendirme soruları

Examination of Theme Questions in 8th Grade Turkish Textbook According to Revised Bloom's Taxonomy and PISA Reading Skills Proficiency Levels

Öz

In this research, it is aimed to analyze the theme evaluation questions in the 8th grade Turkish textbook used in the 2020 - 2021 academic year, according to revised Bloom's cognitive domain taxonomy and PISA reading skills proficiency levels. The survey model was used in the research, which is a qualitative study. Document analysis was used in the collection of research data; descriptive analysis was used in the analysis of the data. Examining the evaluation questions according to PISA reading skills proficiency levels constituted the first dimension of the research, while examining the revised Bloom's Taxonomy according to the cognitive domain classification constituted the second dimension. As a result of the study, it was determined that the theme evaluation questions in the examined textbook were insufficient in measuring high-level skills according to both the PISA reading skills proficiency levels and the cognitive domain steps of the Bloom's Taxonomy. It was also concluded that the questions were mainly multiple-choice and reflected low-level skills. Based on the findings obtained in the study, it has been suggested that Turkish textbooks should be handled in terms of both criteria accepted in the international literature and should be handled in a way that develops high-level skills.

Anahtar Kelimeler

Bloom's Taxonomy, PISA reading proficiency levels, Theme evaluation questions

Kaynakça

• Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's Taxonomy of educational objectives. New York: Addison Wesley Longman, Inc.
• Arı, T. (2018). 2015 ve 2017 Ortaokul Türkçe öğretim programlarındaki kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Aslantaş, T. (2017). Türkiye ve PISA da başarılı olan ülkelerin (Finlandiya, Güney Kore, Singapur) ana dili öğretim programlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Aşıcı, M., Baysal, Z. N. ve Şahenk Erkan, S. S. (2012). Türkiye’de yapılan 2009 PISA ve seviye belirleme sınavındaki (SBS) okuma becerileri sorularının karşılaştırılması. Journal of Research in Education and Teaching, 1(2), 210-217.
• Aydın, M. (2017). Geleceğin okuryazarlarını yetiştiren öğretmen eğitimi: Değişen okuryazarlık algısı. Konya: Damla Ofset.
• Bakırcı, G. (2019). Ortaokul matematik öğretmenlerinin veri öğrenme alanına dair yazılı sınav soruları ile PISA sorularının karşılaştırmalı incelemesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-14. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/aeusbed/issue/30008/290583
• Batur, Z. ve Ulutaş, M. (2013). PISA ile Türkçe öğretim programındaki okuduğunu anlama kazanımlarının örtüşme düzeylerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1549-1563. doi: 10.9761/JASSS_651
• Benzer, A. (2019). Türkçe ders kitaplarının PISA okuma becerileri yeterlik düzeyleri ile imtihanı. Research in Reading & Writing Instruction, 7(2), 96-109. doi: 10.35233/oyea.659740
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives: Cognitive domain. New York: David McKay Company, Inc.
• Bozkurt, B. Ü., Uzun, G. L. ve Lee, Y. (2015). Korece ve Türkçe ders kitaplarındaki metin sonu sorularının karşılaştırılması: PISA 2009 sonuçlarına dönük bir tartışma. International Journal of Language Academy, 3(4), 295/313.
• Brown, H. (2020). Teacher questions in the classroom: The effects of using a low- to highlevel questioning sequence on the text-based reading comprehension outcomes of lowperforming students. (Unpublished dissertation). Utah State University. Logan, Utah.
• Bryman, A. (2012). Social research methods (4th ed.). Oxford University Press.
• Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 31(142), 3-14.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (25. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir, çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cromley, J. G. (2009). Reading achievement and science proficiency: International comparisons from the Programme on International Student Assessment. Reading Psychology, 30, 89-118. doi: 10.1080/02702710802274903
• Çerçi, A. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının (5, 6, 7, 8. Sınıf) Yenilenen Bloom Taksonomisine göre incelenmesi. Research in Reading & Writing Instruction, 6(2), 70-81. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/oyea/issue/42065/487733
• Çintaş Yıldız, D. (2015). Türkçe dersi sınav sorularının yeniden yapılandırılan Bloom Taksonomisine göre analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(2), 479-497.
• Demir, E. (2010). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı (PISA) bilişsel alan testlerinde yer alan soru tiplerine göre Türkiye’de öğrenci başarıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Hatay.
• Demiral, H. ve Menşan, N. Ö. (2017). 8. sınıf Türkçe dersi kazanımları ve sınav soruları ile TEOG Türkçe sınavının PISA okuma becerileri düzeyleri açısından değerlendirilmesi. Sözel Bildiri, 26. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi, Antalya.
• Diker Coşkun, Y. (2013). Türkçe ders kitaplarının PISA sınavı okuma ölçütleri açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(26), 22-43. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/19399/206149
• Eroğlu, S. (2019). 6. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin altı okuma-anlama soru ve etkinliklerinin güncellenmiş Bloom taksonomisi'ne göre değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Eselioğlu, H., Set, S. ve Yücel, A. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Forehand, M. (2010). Bloom’s Taxonomy. Emerging perspectives on learning, Teaching, and Technology, 41(4), 47-56.
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
• İnce, M. (2016). Türkçe 6, 7, 8. sınıf öğretim programının uluslararası öğrenci değerlendirme programı’nda (PISA) yoklanan “okuma becerileri” açısından analizi (Zonguldak örneği). (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• İşeri, A. (2019). Uluslararası PISA yeterlikleri ve Türkiye öğretim programları kazanımları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 392-418. doi: 10.17860/mersinefd.537194
• Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri kavramlar, ilkeler, teknikler (34. baskı). Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
• Kaya, G. (2005). 2003-2004 eğitim-öğretim yılında ilköğretim 7. sınıflarda okutulacak Türkçe ders kitaplarındaki hazırlık çalışmaları ve metni anlama sorularının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Kurnaz, H. (2013). Ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki tema değerlendirme soruları üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış üksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Mayer, R. E. (2014). Bilişsel süreç boyutu. L. W. Anderson & D. R. Krathwohl (Eds.), Öğrenme öğretim ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama içinde (ss. 81-122) (D. A. Özçelik, çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. New York: Sage.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi.
• Organisation for Economic Co-operation and Development [OECD]. (2000). Measuring Student Knowledge and Skills, The PISA 2000 Assessment of Reading, Mathematical and Scientific Literacy. OECD Publishing. Retrieved from https://doi.org/10.1787/9789264181564-en
• Organisation for Economic Co-operation and Development [OECD]. (2019). PISA 2018 Assessment and analytical framework. OECD Publishing. Retrieved from https://doi.org/10.1787/b25efab8-en
• Patton, Q. M. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, çev. ed.). Ankara: PegemA.
• Riazi, A. M., & Mosalanejad, N. (2010). Evaluation of learning objectives in Iranian high- school and preuniversity English textbooks using Bloom’s Taxonomy. The Electronic Journal for English as a Second Language, 13(4), 1-16.
• Savaş, Ö. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki dinleme etkinliklerinin güncelleştirilmiş Bloom Sınıflaması'na göre üst düzey bilişsel beceriler açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Schleicher, A. (2019). PISA 2018: Insights and interpretations. Paris: OECD Publishing.
• Sezer, A. (2018). Fen bilimleri dersi sınav soruları ve merkezî sınav sorularının yenilenmiş Bloom Taksonomisi, TIMSS ve PISA açısından analizi (Kırıkkale İli Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Thomson, S., Hillman, K., & Bortoli, L. D. (2013). A teacher’s guide to PISA reading literacy. Australia: Acer Press.
• Tuzlukaya, S. (2019). 8. sınıf Türkçe dersi merkezî sınav sorularının PISA okuma becerileri yeterlilikleri açısından incelenmesi. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 5(1), 92-100. doi: 10.34137/jilses.505073
• Tüm, G. (2016). 5. ve 6. sınıf ilköğretim Türkçe ders kitaplarında yer alan metin önü ve sonu sorularının Bloom Taksonomisi’ne göre değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(14), 731-748. doi: 10.7827/TurkishStudies.9792
• Verhelst, N. D. (2012). Profile analysis: A closer look at the PISA 2000 reading data. Scandinavian Journal of Educational Research, 56(3), 315-332. doi: 10.1080/00313831.2011.583937
• Wineburg, S. & Schneider, J. (2013). Was Bloom’s Taxonomy pointed in the wrong direction? Turkish History Education Journal, 2(2), 228-239.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, D. (2015). Türkiye, Kore, Finlandiya ana dili dersi öğretim programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(179), 89-110. doi: 10.15390/EB.2015.4166
• Yıldız, D. (2017). Türk öğrencilerin PISA sınavlarındaki okuma becerileri. Sözel Bildiri, Uluslararası Türk Dünyası Sempozyumu, İsveç.
• Yıldız, D. (2021). Türkçe ve Türk dili-edebiyatı öğretmenlerinin gözünden PISA’daki okuma becerisi ve Türkiye’nin performansı: Bir odak grup görüşmesi. Journal of Qualitative Research in Education, 27, 208-231. doi: 10.14689/enad.27.10
• Zareian, G., Davoudi, M., Heshmatifar, Z., & Rahimi, J. (2015). An evaluation of questions in two ESP coursebooks based on Bloom’s new taxonomy of cognitive learning domain. International Journal of Education and Research, 3(8), 313-326. Retrieved from https://www.ijern.com/journal/2015/August-2015/26.pdf
• Zhang, L., Khan, G,. & Tahirsylaj, A. (2015). Student performance, school differentiation, and world cultures: Evidence from PISA 2009. International Journal of Educational Development, 42, 43-53. doi: 10.1016/j.ijedudev.2015.02.013