YAŞLI HİPERTANSİF HASTALARDA İLAÇ TEDAVİSİNE UYUM ÖZ-ETKİLİLİĞİ

Yıl 2017, Cilt: 33 Sayı: 3, 1 - 10, 29.12.2017

Hülya Kankaya , Serap Özer , Medet Korkmaz Özlem Karabulut Ece Kurt

Öz

Başlık:YAŞLI HİPERTANSİF HASTALARDA İLAÇ TEDAVİSİNE UYUM ÖZ-ETKİLİLİĞİ

Title:THE MEDICATION
ADHERENCE SELF-EFFICACY IN ELDERLY HYPERTENSIVE PATIENTS

Özet:Amaç:
Hipertansiyon (HT) yönetiminde başarılı olmak için kan basıncı kontrolünü
sağlama ve devam ettirmede yaşlı hastaların kararlı olması, ilaç tedavilerine
uyum göstermesi gerekmektedir. Tanımlayıcı türde olan bu araştırmada amaç;
yaşlı hipertansif hastalarda ilaç tedavisine uyum öz-etkililiğini ve etkileyen
faktörleri değerlendirmektir.

Gereç
ve Yöntem: Araştırmaya İzmir’deki bir üniversite hastanesinin
kardiyoloji kliniği ve polikliniğinde izlenen, en az bir yıldır antihipertansif
tedavi gören, iletişim sorunu olmayan, katılım için gönüllü toplam 202 hasta
katılmıştır. Veriler; “Hasta Bilgi Formu” ve “İlaca Uyum Öz-Etkililik Ölçeği” aracılığıyla
toplanmıştır. Bulgular: Uygun istatistiksel yöntemlerle yapılan değerlendirmeler
sonucunda; araştırmaya katılan 202 hastanın yaş ortalaması 70.36±4.77’dir ve
hastalar %55.4 oranıyla erkek, %57.9 oranıyla evli, %34.2 oranıyla ilkokul
mezunudur ve %96.5 oranıyla da çalışmamaktadır. Hipertansiyon süresi ortalama
7.26±4.63 yıl olan hastalar 7.20±4.55 yıldır antihipertansif ilaç
kullanmaktadır. Yaşlı hipertansif hastaların “İlaca Uyum Öz-Etkililik Ölçeği”
toplam puan ortalaması 38.99±1.17 olarak saptanmıştır.

Bulgular
ve Sonuç: Yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim ve gelir
durumu, birlikte yaşanılan kişi, hipertansiyon ve tedavi süresi, günlük
kullanılan ilaç sayısı ilaç tedavisine uyum öz-etkililiğini etkileyen faktörler
olarak belirlenmiştir (p<0.01).

Abstract:

Objective:
It is necessary that elderly Patients to be insist on providing and maintaining
blood pressure control, adhere to drug treatments to be successful in managing hypertension
(HT). The aim of this descriptive study was to determine the medication adherence
self-efficacy and affecting factors in hypertensive elderly patients.

Methods:
A total of 202 patients who participated in the study were included in the cardiologyc
clinic and polyclinic of a university hospital in İzmir, who were treated for antihypertensive
treatment for at least one year and who had no communication problems and who volunteered
for participation. The data was collected by "Patient Information
Form" and "The Medication Adherence Self-Efficacy Scale".

Results:
As a result of statistical; the meanage of the patients was 70.36±4.77 and 55.4%
of the patients were male, 57.9% were married, 34.2% were primary school graduates,
and 96.5% were not working. The mean hypertension duration of patients was
7.26±4.63 years, these patients have been on antihypertensive medication for
7.20±4.55 years. The mean score of the "The Medication Adherence Self-Efficacy
Scale" of the elderly hypertensive patients was 38.99±1.17.

Conclusion:
Age, gender, marital status, education and income status, people who lived together,
duration of hypertension and treatment, number of medications used were determined
as factors affecting the medication adherence self-efficacy (p <0.01).

Anahtar kelimeler:   Yaşlılık, hipertansiyon, ilaç uyumu, öz etkililik

Keywords:Elderly, hiypertension, medication adherence,
self-efficacy

Destekleyen kurumlar:---

Kaynakça:

1)       Akkoca
AN, Özler GS, Yengil E.  ve ark. Geriatrik
Hastaların İlaç Kullanım Bilgi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi, Smyrna Tıp
Dergisi2014; 1-6.

2)       Alhawassi
TM, Krass I, Pont LG. Impact Of Hospitalization On Antihypertensive Pharmacotherapy
Among Older Persons. Drugs- Real World Outcomes 2015;(2):239–247.

3)       Bezerra
AS, Lopes Jde L, de Barros AL.  Adherence
of hypertensive patients to drug treatment. Rev Bras Enferm. 2014
Jul-Aug;67(4):550-5.

4)       Demirbağ
BC, Timur M. Bir Grup Yaşlının İlaç Kullanımı İle İlgili Bilgi, Tutum ve
Davranışları. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi 2012;11(1):1-8

5)       Eski
Ö,  Pınar R. Kardiyovasküler Problemi
Olan Yaşlılarda İlaç Kullanım Hatalarının İncelenmesi. Turkish Journal of
Geriatrics 2005;8 (3): 141-147.

6)       Gülhan
R. Yaşlılarda Akılcı İlaç Kullanımı. Okmeydanı Tıp Dergisi 2013; 29(Ek sayı
2):99-105.

7)       Hacıhasanoğlu
R, Gözüm S, Çapık C. Validity Of The Turkish Version Of The Medication Adherence
Self-Efficacy Scale-Short Form İn Hypertensive Patients. Anadolu Kardiyol  Derg 2012; 12:241-248.

8)       Kasar
KS, Karadakovan A. Yaşlı Bireylerde Antihipertansif İlaç Kullanım Hatalarının
İncelenmesi, Journal of Cardiovascular Nursing 2017; 8(15):20-27.

9)       Kerry
Z.  Yaşlılarda doğru ilaç kullanımı. Ege
Tıp Dergisi  2015;54: Ek Sayı /
Supplement 62-73.

10)    Kulakçı
H., Ayyıldız TK., Emiroğlu ON. Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Öz Yeterlilik
Algılarının ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi. DEUHYO
ED 2015; (2):53-64

11)    Mollaoğlu
M,  Solmaz G. Adherence To Therapy And  Qualıty Of Lıfe In Hypertensıve Patıents. Acta
Clin Croat 2015;54(4):438-444.

12)    Ogedegbe
G, Mancuso CA, Allegrante JP  & et
all. Development and evaluation of medication adherence self-efficacy scale in
hypertensive African-American patients. J Clin Epidemiol 2003; 56: 520-9

13)    Oktay
Ş, Akıncı A. Yaşlılarda İlaç Kullanımı ve Rasyonel Farmakoterapi Karar Verme
Süreci. Türk Geriatri Dergisi 2001; 4(3):127-133.

14)    Onat
A. Toplumumuzda Kan Basıncı ve Hipertansiyon. TEKHARF Tıp Dünyasının Kronik
Hastalıklara Yaklaşımına Öncülük 2017; 104-119.

15)    Özdemir
L. Yaşlılıkta İlaç Uyumu ve İlaç Uyumunu Etkileyen Faktörler. Akad Geriatri
2012; 4: 18-22.

16)    Özdemir
Ö, Akyüz A, Doruk H. Geriatrik Hipertansif Hastaların İlaç Tedavisine Uyumları,
Bakırköy Tıp Dergisi 2016; 12(4): 195-201.

17)    Rajpura
JR, Nayak R. Role Of İllness Perceptions And Medication Beliefs On Medication Compliance
Of Elderly Hypertensive Cohorts. J Pharm Pract 2014; 27(1):19-24.

18)    Solmaz
T, Akın B. Evde Yaşayan Yaşlılarda İlaç Kullanımı Ve Kendi Kendine İlaç
Kullanımı Yetisi. Turkish Journal of Geriatrics2009; 12 (2): 72-81.

19)    Son
YJ, Won MH.  Depression And Medication Adherence
Among Older Korean Patients With Hypertension: Mediating Role Of Self‐Efficacy.
J NursPract2017;23(3):1-8

20)    Turhan
Ö, Kibar E, Ekren E. ve ark. Yaşlılarda İlaç Uyumu: Üniversite Hastanesi
Tabanlı Tanımlayıcı Bir Çalışma. Nobel Medicus Journal 2014;10(2):31-38.

21)    Türk
 Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları
Derneği. Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışması  2012; PatenT2.

22)    Ünsal
A.,Demir G. The Prevalence Of Chronıc Disease And Drug Use In The Elderly İn
Central Kırşehir, Turkish Journal Of Geriatrics2013;(4):244-251.

23)    Wannasirikul
P, Termsirikulchai L, Sujirarat D& et all.. Health Literacy, Medication Adherence
and Blood Pressure Level Among Hypertensive Older Adults Treated at Prımary Health
Care Centers. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2016;47(1):109-20.

24)    World
Health Organization (WHO). Ageing and Health 2015. Factsheet 2015: N°404. (http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs404/en/).

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, hipertansiyon, ilaç uyumu, öz etkililik

Kaynakça

• 1) Akkoca AN, Özler GS, Yengil E. ve ark. Geriatrik Hastaların İlaç Kullanım Bilgi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi, Smyrna Tıp Dergisi2014; 1-6.
• 2) Alhawassi TM, Krass I, Pont LG. Impact Of Hospitalization On Antihypertensive Pharmacotherapy Among Older Persons. Drugs- Real World Outcomes 2015;(2):239–247.
• 3) Bezerra AS, Lopes Jde L, de Barros AL. Adherence of hypertensive patients to drug treatment. Rev Bras Enferm. 2014 Jul-Aug;67(4):550-5.
• 4) Demirbağ BC, Timur M. Bir Grup Yaşlının İlaç Kullanımı İle İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışları. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi 2012;11(1):1-8.
• 5) Eski Ö, Pınar R. Kardiyovasküler Problemi Olan Yaşlılarda İlaç Kullanım Hatalarının İncelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics 2005;8 (3): 141-147.
• 6) Gülhan R. Yaşlılarda Akılcı İlaç Kullanımı. Okmeydanı Tıp Dergisi 2013; 29(Ek sayı 2):99-105.
• 7) Hacıhasanoğlu R, Gözüm S, Çapık C. Validity Of The Turkish Version Of The Medication Adherence Self-Efficacy Scale-Short Form İn Hypertensive Patients. Anadolu Kardiyol Derg 2012; 12:241-248.
• 8) Kasar KS, Karadakovan A. Yaşlı Bireylerde Antihipertansif İlaç Kullanım Hatalarının İncelenmesi, Journal of Cardiovascular Nursing 2017; 8(15):20-27.
• 9) Kerry Z. Yaşlılarda doğru ilaç kullanımı. Ege Tıp Dergisi 2015;54: Ek Sayı / Supplement 62-73.
• 10) Kulakçı H., Ayyıldız TK., Emiroğlu ON. Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Öz Yeterlilik Algılarının ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi. DEUHYO ED 2015; (2):53-64.
• 11) Mollaoğlu M, Solmaz G. Adherence To Therapy And Qualıty Of Lıfe In Hypertensıve Patıents. Acta Clin Croat 2015;54(4):438-444.
• 12) Ogedegbe G, Mancuso CA, Allegrante JP & et all. Development and evaluation of medication adherence self-efficacy scale in hypertensive African-American patients. J Clin Epidemiol 2003; 56: 520-9.
• 13) Oktay Ş, Akıncı A. Yaşlılarda İlaç Kullanımı ve Rasyonel Farmakoterapi Karar Verme Süreci. Türk Geriatri Dergisi 2001; 4(3):127-133.
• 14) Onat A. Toplumumuzda Kan Basıncı ve Hipertansiyon. TEKHARF Tıp Dünyasının Kronik Hastalıklara Yaklaşımına Öncülük 2017; 104-119.
• 15) Özdemir L. Yaşlılıkta İlaç Uyumu ve İlaç Uyumunu Etkileyen Faktörler. Akad Geriatri 2012; 4: 18-22.
• 16) Özdemir Ö, Akyüz A, Doruk H. Geriatrik Hipertansif Hastaların İlaç Tedavisine Uyumları, Bakırköy Tıp Dergisi 2016; 12(4): 195-201.
• 17) Rajpura JR, Nayak R. Role Of İllness Perceptions And Medication Beliefs On Medication Compliance Of Elderly Hypertensive Cohorts. J Pharm Pract 2014; 27(1):19-24.
• 18) Solmaz T, Akın B. Evde Yaşayan Yaşlılarda İlaç Kullanımı Ve Kendi Kendine İlaç Kullanımı Yetisi. Turkish Journal of Geriatrics2009; 12 (2): 72-81.
• 19) Son YJ, Won MH. Depression And Medication Adherence Among Older Korean Patients With Hypertension: Mediating Role Of Self‐Efficacy. J NursPract2017;23(3):1-8.
• 20) Turhan Ö, Kibar E, Ekren E. ve ark. Yaşlılarda İlaç Uyumu: Üniversite Hastanesi Tabanlı Tanımlayıcı Bir Çalışma. Nobel Medicus Journal 2014;10(2):31-38.
• 21) Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği. Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışması 2012; PatenT2.
• 22) Ünsal A.,Demir G. The Prevalence Of Chronıc Disease And Drug Use In The Elderly İn Central Kırşehir, Turkish Journal Of Geriatrics2013;(4):244-251.
• 23) Wannasirikul P, Termsirikulchai L, Sujirarat D& et all.. Health Literacy, Medication Adherence and Blood Pressure Level Among Hypertensive Older Adults Treated at Prımary Health Care Centers. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2016;47(1):109-20.
• 24) World Health Organization (WHO). Ageing and Health 2015. Factsheet 2015: N°404. (http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs404/en/).