YAŞLILARDA DÜŞME VE DÜŞMEYE İLİŞKİN ÖZELLİKLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 34 Sayı: 3, 73 - 88, 25.12.2018

Gamze Ağartıoğlu Kundakçı , Medine Yılmaz , Melih Kaan Sözmen

Öz

Amaç: Kanıta dayalı uygulamalar rehberleri hemşirelik uygulamalarını kapsayan
uygulama, eğitim, organizasyon ve politika öneri başlıkları altında sınıflanan
düşmeyi önleme girişimlerinden bahsetmektedir. Hemşireler tarafından
yürütülecek düşme önleme programlarına kaynak oluşturmasından yola çıkılarak
yürütülen bu retrospektif ve tanımlayıcı çalışmanın amacı hastane ve huzurevi dışında toplumda yaşayan yaşlılarda
düşme ile ilgili özelliklerin ve sonuçlarının incelenmesidir.

Gereç ve Yöntem: Araştırmanın
evrenini bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Servisi’ne düşme nedeniyle
başvuran 65 yaş ve üstü tüm hastaların dosyaları oluşturmuştur (N: 2271).
Çalışmaya dahil edilme kriterlerine göre toplam 2075 hasta dosyası
incelenmiştir. Literatüre dayalı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan
formda sosyo-demografik özellikler ve düşme ile ilgili sorular yer almıştır.
Etik kurul izni ve kurum izni sonrası hasta dosyalarına ait epikrizler
sistemden Microsoft Office Word dosyası şeklinde çekilmiştir. İstatistiksel
analizler için SPSS 22.0 (2014) programı kullanılmıştır.

Bulgular: Yaşlıların
%43,4’ü genç yaşlı grubunda olup %65,2’si kadındır. Düşmenin en çok ocak ve
mayıs aylarında, en az sonbahar mevsiminde gerçekleştiği belirlenmiştir. Acil
servise başvuran yaşlıların düşme tanı kodları incelendiğinde tanıların %81,0’i
tanımlanmamış düşme olduğu, ilk sırada ortopedi servisine yatış yapıldığı
görülmüştür. Başvuranların %52,4’ünde yaralanma meydana gelmiş,  %54,9’unda kırık meydana geldiği görülmüştür.
Sosyodemografik özelliklere göre yaralanma tipleri incelendiğinde ileri düzey yaralanmaların kadınlarda
ve ileri yaş grubunda daha fazla görüldüğü belirlenmiştir (p<0.05).

Sonuç: Düşmeyi önlemeye yönelik yapılacak stratejileri başlatmak halk sağlığı
hemşiresinin rolüdür. Bu kapsamda düşme risk faktörlerinin bilinerek hemşirelerin
oluşturacağı düşme önleme programlarına katkı
sağlayacağı düşünülmektedir . 

Anahtar Kelimeler

düşme, hemşire, yaşlı

INVESTIGATION OF FALLS IN THE ELDERLY AND CHARACTERISTICS OF FALLS

Öz

Objective:
Evidence-based guidelines describe fall prevention interventions which are
among nursing interventions such as practice, training, organization and policy
recommendations. The purpose of this retrospective and descriptive study, based
on the creation of a source for fall prevention programs to be carried out by
nurses, is to investigate the characteristics and consequences of falls in the
elderly living outside hospitals and nursing homes.

Materials
and Methods: The study population comprised the files of
all the patients aged 65 years and over who presented to the Emergency
Department of a Training and Research Hospital (N: 2271). Taking the inclusion
criteria into account, 2075 patient files were investigated. The questionnaire
prepared by the researchers based on the literature included questions on the
socio-demographic characteristics of the elderly and falls. After the approval
of the ethics committee and the permission of the institution where the study
was to be conducted were obtained, the epicrises included in the patient files
were obtained from the system as Microsoft Office Word files. The SPSS 22.0
(2014) program was used for statistical analysis.

Results: Of
the participating elderly, 43.4% were in the young-old group and 65.2% were
women. It was determined that falls occurred most often in January and May, and
least often in the autumn. When the fall diagnostic codes of the elderly who
presented to the emergency department were examined, it was noticed that 81.0%
were diagnosed as undefined falls, and those admitted to the orthopedics clinic
took the first place. Of those admitted to the hospital, 52.4% had injuries and
54.9% had fractures. When injury types were examined in terms of their
sociodemographic characteristics, it was determined that advanced injuries were
more common in the old-old and women (p <0.05).

Conclusion: It
is the public health nurses’ responsibility to initiate fall prevention
strategies. In this context, it is thought that being aware of fall risk
factors will contribute to fall prevention programs developed by nurses.

Anahtar Kelimeler

accidental falls, nurse, aged

Kaynakça

• Aktaş B. Yaşlı bireylerde düşmeleri önlemeye yönelik rehber geliştirme ve geliştirilen rehber doğrultusunda verilen eğitimin düşmeyi önlemeye etkisi. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, 2012.
• Alekna V, Stukas R, Tamulaitytė-Morozovienė I & et al. Self-reported consequences and healthcare costs of falls among elderly women. Med. 2015,51(1):57–62.
• Alkan BM, Fidan F, Tosun A ve ark. Fiziksel tıp ve rehabilitasyon polikliniğimize başvuran hastalarda osteoporoz insidansı. Türk Osteoporoz Derg. 2011,17:10–3.
• Aşık Z. Aile Hekimliğinde Yaşlı Değerlendirmesi. Uzmanlık Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, 2012.
• Aydemir B, editor. İstatistiklerle yaşlılar 2014. 1st ed. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, 2015. 13 p.
• Bıyıklı K. Huzurevinde yaşayan bir grup yaşlıda düşme ile ilişkili faktörler: demografik özellikler, sağlık sorunları ve kullanılan ilaçlar. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Esntitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, 2006.
• Bilir N, Paksoy N. Değişen dünyada ve Türkiye’de yaşlılık kavramı. In: Kutsal YG, Aslan D, editors. Temel Geriatri. 1st ed. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri, 2007. p. 3.
• Black A. Rate and cost of hospital admissions due to fall-related injuries among older Queenslanders, 2007. https://www.health.qld.gov.au/data/assets/pdf_file/ 0027/435078/ 0708-hosp-admissions.pdf (Erişim Tarihi 06.07.2017)
• Burns ER, Stevens JA, Lee R. The direct costs of fatal and non-fatal falls among older adults — United States. J Safety Res. 2016,58:99–103.
• Carroll N V., Slattum PW. The cost of falls among the community-dwelling elderly. J Manag Care Pharm. 2005,11(4):307–16.
• Chu LW, Chi I, Chiu AYY. Incidence and predictors of falls in the Chinese elderly. Ann Acad Med Singapore. 2005,34(1):60–72.
• Coimbra AMV, Ricci NA, Coimbra IB & et al. Falls in the elderly of the Family Health Program. Arch Gerontol Geriatr. 2010
• Consequences of falls. http://ww2.health.wa.gov.au/Articles/A_E/Consequences-of-falls (Erişim Tarihi:17.07.2017)
• Craig J, Murray A, Mitchell S & et al. The high cost to health and social care of managing falls in older adults living in the community in Scotland. Scott Med J. 2013,58(4):198–203.
• Demirkundak B. 65 yaş ve üzeri düşme hikayesi bulunan bireylerin postural kontrolün sensör ve motor komponentlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Bilim Dalı, 2016.
• Ekşi Uymaz P. Huzurevinde yaşayan yaşlılara uygulanan düşme önleme programının değerlendirilmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2012.
• El Maghraoui A, Koumba BA, Jroundi I & et al. Epidemiology of hip fractures in 2002 in Rabat, Morocco. Osteoporos Int. 2005,16(6):597–602.
• Erdil F, Bayraktar N. Yaşlı bireylerde kas-iskelet sorunlarına yönelik hemşirelik yaklaşımları. FN Hem Derg. 2010,18(2):106–13.
• Falls. http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/falls (Erişim tarihi:11.09.2018)
• Gülhan S. Trabzon il merkezinde yaşayan yaşlılarda düşme riski, düşme prevalansı ve düşmeye bağlı işlevsel yetersizlik. Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, 2013.
• Hendrie D, Hall SE, Arena G & et al. Health system costs of falls of older adults in Western Australia. Aust Health Rev. 2004,28(3):363–73.
• Hoffman GJ, Hays RD, Shapiro MF & et al. The costs of fall-related ınjuries among older adults: annual per-faller, service component, and patient out-of-pocket costs. Health Serv Res. 2016,September(1):20–30.
• Hsiao Y-L, Chang C-C, Chen C-M. Profile of hospitalized elderly patients treated for falling. Int J Gerontol. 2012 Mar,6(1):42–5.
• Huang T-T, Yang L-H, Liu C-Y. Reducing the fear of falling among community-dwelling elderly adults through cognitive-behavioural strategies and intense Tai Chi exercise: a randomized controlled trial. J Adv Nurs. 2011,67(5):961–71.
• Iglesias CP, Manca A, Torgerson DJ. The health-related quality of life and cost implications of falls in elderly women. Osteoporos Int. 2009,20(6):869–78.
• Koparan S. 2000-2010 yılları arasında akdeniz üniversitesi hastanesine düşme nedeniyle başvuran 65 yaş ve üzeri hastaların retrospektif değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, 2012.
• Kutlu R, Çivi S, Pamuk G. Postmenopozal kadınlarda osteoporoz sıklığı ve FRAXTM skalası kullanılarak 10 Yıllık kırık riskinin hesaplanması. Türkiye Fiz Tıp ve Rehabil Derg. 2012 15,58(2):126–35.
• Kwan MM-S, Close JCT, Wong AKW & et al. Falls incidence, risk factors, and consequences in chinese older people: a systematic review. J Am Geriatr Soc. 2011,59(3):536–43.
• Mandıracıoğlu A. Dünyada ve Türkiye’de yaşlıların demografik özellikleri. Ege Tıp Derg. 2010,49(3):39–45.
• Newton JL. The costs of falls in the community to the North East Ambulance Service. Emerg Med J. 2006,23(6):479–81.
• Population ages 65 and above (% of total) http://data. worldbank.org /indicator /SP.POP.65UP.TO.ZS?end=2015&start=1960&view=chart (Erişim Tarihi: 14.12.2017)
• Registered Nurse’s Association of Ontario. Prevention of falls and fall ınjuries in the older adult. Nurs Best Pract Guidel. 2005,(March):1–33.
• Roudsari BS, Ebel BE, Corso PS & et al. The acute medical care costs of fall-related injuries among the U.S. older adults. Int J Care Inj. 2005,36(11):1316–22.
• Scuffham P, Chaplin S, Legood R. Incidence and costs of unintentional falls in older people in the United Kingdom. J Epidemiol Community Heal. 2003,57(9):740–4.
• Seniors’ falls in Canada - infographic - public health agency of Canada, 2014. http://www.phac-aspc.gc.ca/seniors-aines/publications/public/injury-blessure/seniors_falls-chutes_aines/index-eng.php#s2-1 (Erişim Tarihi: 18.06.2017)
• Sezer N, Kibar S, Köseoğlu F ve ark. Postmenapozal osteoporozda yaşam kalitesinin belirteçleri. Orjinal Makal / Orig Artic FTR Bil Der J PMR Sci. 2009,12:19–25.
• Stel VS, Smit JH, Pluijm SMF & et al. Consequences of falling in older men and women and risk factors for health service use and functional decline. Age Ageing. 2004,33(1):58–65.
• Stevens JA, Corso PS, Finkelstein EA & et al. The costs of fatal and non-fatal falls among older adults. Inj Prev. 2006,12(5):290–5.
• Taner M. Hatay ilinde yaşlı bireylerin sağlık durumunun değerlendirilmesi ve karşılanmamış sağlık gereksinimlerinin ortaya konması. Uzmanlık Tezi. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi, Tayfur Ata Sökmen Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, 2015.
• Teksan A. 65 yaş ve üzeri bireylerin sağlık sorunlarının değerlendirilmesi: düşme riskiyle ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, 2016.
• Terroso M, Rosa N, Torres Marques A & et al. Physical consequences of falls in the elderly: A literature review from 1995 to 2010. Eur Rev Aging Phys Act. 2014,11(1):51–9.
• The Demographics of an Aging Population. https://www.healthdesign.org/insights-solutions/demographics-aging-population (Erişim Tarihi: 31.08.2018)
• Towne SD, Ory MG, Smith ML. Cost of fall-related hospitalizations among older adults: environmental comparisons from the 2011 texas hospital ınpatient discharge data. Popul Health Manag. 2014,17(6):351–6.
• Trail Ross ME, Summerlin EB. Senior health. In: Nies MA, McEwen M, editors. Community/Public Health Nursing. 5th ed. Elsevier Saunders, 2011. p. 354–79.
• Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle yaşlılar, 2016. http://www.tuik.gov.tr/ Pre Haber Bultenleri. do?id=24644 (Erişim Tarihi: 24.07.2017)
• Vermişli S. Femur trokanterik bölge kırığı nedeniyle çivileme yapılan hastalarda ameliyat öncesi verilen eğitimin ameliyat sonrası günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Manisa, 2015.
• Watson W, Clapperton A, Mitchell R. The incidence and cost of falls injury among older people in New South Wales 2006/07. NSW Department of Health. Sydney, 2010.
• WHO | Falls, World Health Organization. http://www.who.int /mediacentre /factsheets /fs344 /en/ (Erişim Tarihi: 18.12.2017)
• World Health Organization. WHO Global report on falls prevention in older age Community Health. France, 2007. http://www.who.int/ageing/publications/Falls_prevention7March.pdf (Erişim Tarihi: 18.12.2017)
• Yeung P-Y, Chau P-H, Woo J, Higher incidence of falls in winter among older people in Hong Kong. J Clin Gerontol Geriatr. 2011 Mar,2(1):13–6.
• Yoshida S. A global report on falls prevention epidemiology of falls [Internet]. WHO Report. 2007 [cited 2016 Dec 28]. p. 1–40. Available from: http://www.who.int/ageing/projects/1.Epidemiology of falls in older age.pdf