YENİDOĞANLARDA HİPERBİLİRUBİNEMİ VE BAŞARILI EMZİRME

Yıl 2019, Cilt: 35 Sayı: 2, 69 - 75, 13.09.2019

Serpil Özdemir Burcu Yılmaz

Öz

ÖZ

Hiperbilirubinemi
yenidoğanlarda sıklıkla görülen önemli bir sağlık sorunudur. Ülkemizde term
bebeklerin %60-70’inde hiperbilirubinemi görüldüğü tahmin edilmektedir.
Bilirubin sviyesinin kanda aşırı yükselmesiyle birlikte,bilirubin kan-beyin
bariyerini geçerek kernikterusa neden olabilmektedir. Kernikterus,genellikle
bir yaşından sonra kesin bulguları ortaya çıkmakla birlikte, bebekte
serebralpalsi, işitme kaybı, mentalretardasyon gibi kalıcı sekellere ya
dabebeğin yaşamını yitirmesine neden olabilen önemli bir sağlık sorunudur.
AmericanPediatricsAcademy (APA) ve TürkNeonatoloji Derneği
(TND)hiperbilirubinemi tedavisi için fototerapi, kan değişimi ve farmakolojik
ajanlar kullanılmasının yanı sıra; emzirmenin gerekliliğini vurgulamaktadır.
Emzirmeyle yenidoğanda gelişebilecek hiperbilirubinemi, solunum sistemi
enfeksiyonları, diyare, astım gibi sağlık sorunlarının görülmesi ve/veya
şiddeti azalmaktadır. Emzirme, bebek sağlığını doğrudan etkilediği gibi anne
sağlığının korunma ve geliştirilmesine de fayda sağlamaktadır. Başarılı bir
emzirmenin başlatılması ve sürdürülmesinde hemşireler anahtar rol
oynamaktadırlar. Doğum sonrası ilk andan itibaren; anne ile bebek arasında ki
ilk ten temasın gerçekleştirilmesi, bebeğin emzirilmeye başlanması, emzirmenin
uygun ve etkili şekilde sürdürülmesinde, planlı ve sistematik emzirme eğitimine
gereksinim duyulmaktadır. Emzirme eğitimiyle, annenin yeterli bilgi edinmesi,
sütünün bebeğine yetebileceğine güvenmesi ve emzirmeyi sürdürebilmesi için
gereken sağlık hizmeti verilmiş olur. Anne etkili ve başarılı şekilde bebeğini
emziremediğinde; bebek yeterli anne sütünü ve gereksinim duyduğu kaloriyi
alamaz. Bebeğin besin alımının yetersizliği, mekonyum pasajının gecikmesine ve
bilirubin enterohepatik dolaşımla geri emiliminin artmasına neden olur ve
bebekte hiperbilirubinemi gelişir. Literatürde, yenidoğanı hiperbilirubinemi
tehdidinden korumak ve sağlığını geliştirmek için izlemlerin düzenli yapılması,
risk gruplarının ve gereksinimlerinin belirlenmesi, emzirme eğitimini kapsayan
hemşirelik bakımının uygulanmasının etkili olacağı bildirilmektedir.

Anahtar
Sözcükler: Yenidoğan Hiperbilirubinemisi, Kernikterus, Emzirme

destekleyen kurum yok

Anahtar Kelimeler

Yenidoğan Hiperbilirubinemisi, Kernikterus

Kaynakça

• AAP Committee on Fetus and Newborn, ACOG Committee on Obstetric Practice. Guidelines for Perinatal Care. 7th ed. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics, 2012.
• AkkoyunS, Taşarslan S. İlk Altı Ay Boyunca Emziren Annelerin Emzirme Öz-Yeterlilikleri. Journal Pediatric Research, 2016; 3(4):191-195.
• Alioğulları A. Esencan T. Ünal A. Şimşek Ç. Anne Sütünün Faydalarını Ve Emzirme Tekniklerini İçeren Görsel Mesaj İçerikli Broşür İle Annelere Verilen Eğitimin Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2016; 19(4): 252-260.
• Almeıda M, Draque C. Neonatal Jaundice And Breastfeeding. Neo Rewievs, 2007; 8(7): 281-288.
• Alpay F, Öztürk A.Yenidogan Sarılığı. Türkiye Klinikleri. 2004;2(7):689-697.
• Ameiıcan Academy of Pediatrics, Provisional Committee for Quality Improvement and Subcommittee on Hyperbilirubinemia, Management of Hyperbilirubinemia ın The Newborn İnfant 35 Or More Weeks Of Gestation. Pediatrics, 2004;114 (1):297-316.
• American Academy Of Pediatrics Polıcy Statement (APA). Breastfeeding And The Use Of Human Milk. Pediatrics, 2012; 129(3):827-841.
• American College of Obstetricians and Gynecologists Women’s Health Care Physicians, Committee on Health Care for Underserved Women. Committee opinion no. 570: Breast-Feeding İn Underserved Women: İncreasing İnitiation and Con-Tinuation of Breastfeeding. Obstet Gynecol, 2013; 122 (2): 423-428.
• Balint JP. (2007). Sarılık. Pediatrik Tanı ve Tedavide Pratik Yaklaşımlar. Çevirenler :Perk Y, Ilıkkan B, Vural, Z.M. ss: 353-371). Adana: Nobel Kitabevi.
• Bertini G, Dani C, Tronchin M, Rubaltelli FF. Is Breastfeeding really Favoringearly Neonatal Jaundice. Pediatrics, 2001: 107:41-4 4.
• Bolat F, Uslu S, Bülbül A, Cömert S, Güran Ö, Baş EK, Nuhoğlu A. Yenidoğan İndirekt Hiperbilirubinesinde Abo Ve Rh Uygunsuzluğunun Karşılaştırılması. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 2010: 44(4); 156-161. Bracci R, Bounocore G, Bruchi S, Berni S. Epidemiologic Study of Neonatal Jaundice. Acta Paediatr Scand, 1989;360 (78):87-92.
• Brown AE. Maternal Control of Feeding ıs Established During The First 6 Months of Infancy: Differences Between Breast-Feeding and Formula-Feeding Mothers. Journal of Developmental and Behavioral Pediatrics, 2008; 51(2): 350–412.
• Chıen LY, Chu KH, Taı CJ, Lın CY. National Prevalenceof Breastfeeding İn Taiwan. Journal of Human Lactation, 2005; 21(3): 338–344.
• Chou SC, Palmer RH, Ezhuthachan S, Newman C, Pradell-Boyd B, Maisels MJ, et al. Management Of Hyperbilirubinemia İn Newborns: Measuring Performance By Using A Benchmarking Model. Pediatrics, 2003;112(6): 1264-73.
• Craıg H, Dıetsch E. ‘Too scary to think about’: First Time Mothers’perceptions Of The Usefulness Of Antenatal Breastfeeding Education. Women and Birth, 2010; 23(4):160-165. Çoban A, Türkmen V, Gürsoy T. Yenidoğan Sarılıklarında İzlem ve Tedavi Rehberi. Türk Neonatoloji Derneği Yayınları, 2014;8-10.
• Çoban A. İndirekt Hiperbilirubinemi Tedavisi. Güncel Pediatri Dergisi, 2006;4(3).
• Coşkun, T. Laktasyonun Anatomisi ve Fizyolojisi. Katkı Pediatri Dergisi, 2003; 25: 73 – 82 .
• Dağgez H. Hiperbilirubinemi Nedeniyle 2009-2011 Yılları Arasında Kan Değişimi Uygulanan Yenidoğanların Retrospektif Analizi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. Malatya 2012.
• Deloıan B, Levın L, O’ connor M. Use of a Web-based Education Program Improves Nurses’ Knowledge of Breastfeeding. JOGNN, 2015; 44(1): 77-86. Dennıs CL, Hodnett E, Gallop R, Chalmers B. A Randomized Controlled Trial Evaluating The Effect Of Peer Support Onbreastfeeding Duration Among Primiparous Women. Canadian. Medical Association Journal, 2002; 166(1): 21–28.
• Gau ML. Evaluation of a Lactation İntervention Program to Encourage Breastfeeding: A Longitudinal Study. International Journal of Nursing Studies, 2004; 41(4): 425–435. Gomella TL. Neonatoloji. Çeviren: Çoban A, İnce Z. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi. 2012; 488- 509.
• Gölbaşı Z, Koç G. Kadınların Postpartum İlk 6 Aylık Süredeki Emzirme Davranışları ve Prenatal Dönemdeki Emzirme Tutumunun Emzirme Davranışları Üzerindeki Etkisi. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 2008; 15(1):16-31.
• Hartshorn D, Buckmaster A, ‘Halving the heel pricks’: Evaluation Of A Neonatal Jaundice Protocol İncorporating The Use Of A Transcutaneous Bilirubinometer. J Pediatr Child Health, 2010;46(10):595-599
• Huang M, Kuo S, Melissa D, Chen W, Lin K, Gau M. Evaluating Effects of a Prenatal Web-Based Breastfeeding Education Programme in Taiwan. Journal Clinical Nursing, 2007; 16(8): 1571–1579.
• İnce T, Kondolot M, Yalçın SS, Yurdakök K. Annelerin Emzirme Danışmanlığı Alma Durumları. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2010; 53(3): 189-197.
• Kappas, A. A Method for Interdicting the Development of Severe Jaundice in Newborns by Inhibiting the Production of Bilirubin. Pediatrıcs, 2004; 113(1):119-123.
• Karen E. Evaluation and Treatment of Neonatal Hyperbilirubinemia. American Family Physician, 2014; 89(11: 873-878.
• Katar S, Devecioğlu C, Özel K, İclal Sucaklı İ. Kan Değişimi Yapılan Yenidoğan Bebeklerde Hiperbilirübinemi Etyolojisinin Değerlendirilmesi. Dicle Tıp Dergisi, 2006;33(3):174-177.
• Kellams A, Gurka K, Hornsby P, Drake E, Rıffon M, Gellerson D, Gulatı G, Coleman V. The Impact of a Prenatal Education Video on Rates of Breastfeeding Initiation andExclusivity during the Newborn Hospital Stay in a Low-income Population. Journal of Human Lactation, 2016; 32(1): 152 –159.
• Khoury MJ, Calle EE, Joesoef RM. Recurrence Risk Of Neonatal Hyperbilirubinemia İn Siblings. Am J Dis Child,1988;142(10):1065-69.
• Kruger, R., Gericke, GJ., A Qualitative Exploration Of Rural Feeding And Weaning Practices, Knowledge And Attitudes On Nutrition. Public Health Nutr., 2003;6(2):217-223.
• Küçükoğlu S. Düşük Doğum Ağırlıklı Bebeklerin Annelerine Verilen Doğal Besleme Eğitiminin Annelerin Emzirme Öz-Yeterlilik Düzeyi Emzirme Başarısı ve Bebeğin Büyümesine Etkisi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Doktora Tezi. Erzurum 2011.
• Lowdermilk, DL., Perry, SE., Bobak, IM. Maternity And Women’s Health Care. Seventh Edition, Mosby Company, 2000.
• Maisels MJ, Gifford KL, Antle CE, Lieb GR.Jaundice İn The Healthy Newborn İnfant: A New Approach to An Old Problem. Pediatrics. 1988; 81(4):505-511. Maisels MJ, Kring E. Length Of Stay, Jaundice And Hospital Readmission. Pediatrics, 1998; 101(6): 995-998.
• Maisels MJ, Newman TB. Prevention, Screening And Postnatal Managament Of Neonatal Hyperbilirunbinemia. In: Stevenson DK, Maisels MJ, Watchko JF, eds. Care of Jaundiced Neonate, New York: McGraw-Hill, 2012; 175-194.
• Maisels MJ, Bhutani VK, Bogen D, Newman TB, Stark AR, Watchko J.Hyperbilirubinemia in The Newborn İnfant ≥35 weeks’ Gestation: an Update with Clarifications. Pediatrics. 2009;124(4):1193–1198.
• Matthiesen, AS., Ransjö-Arvidson, AB., Nissen E. Postpartum Maternal Oxytocin Release By Newborns: Effects Of İnfant Hand Massage And Sucking. Birth-Issues İn Perinatal Care, 2001;28(1):13-19.
• Newman TB, Escobar GJ, Gonzales VM, Armstrong MA, Gardner MN, Folck BF.Frequency Of Neonatal Bilirubin Testing And Hyperbilirubinemia İn A Large Health Maintenance Organization. Pediatrics. 1999;104(5):1198-1203.
• Odent M. Birth and Breastfeeding: Rediscovering the Needs of Women During Pregnancy and Childbirth. East Sussex, UK: Clairview Books, 2003: 173-186
• Ovalı F. İndirekt Hiperbilirubinemi. Neonatoloji, 2. baskı, Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul. 2007; 517-536.
• Poland RL. Breast-Milk Jaundice. J Pediatr; 1981; 99(1): 86-88.
• Rennıe J, Roy S, Murphy S. Neonatal Jaundice: Summary Of Nıce Guidance. BMJ, 2010; 340: 2409.
• Schwarz HP, Haberman BE, Ruddy RM. Hyperbilirubinemia. Current guidelines and emerging therapies. Pediatr Emer Care, 2011; 27(9): 884-889.
• Sgro M, Camobell D, Shah V. Incidence and Causes Of Severe Neonatal Hyperbilirubinemia: in Canada. Cmaj, 2006; 175(6): 587-590.
• Tokat AM, Okumuş H. Emzirme Öz-Yeterlilik Algısını Güçlendirmeye Temelli Antenatal Eğitimin Emzirme Öz-Yeterlilik Algısına ve Emzirme Başarısına Etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2013;10(1): 21-29.
• Tunçel E, Dündar C, Peşken Y. Ebelerin Anne Sütü İle İlgili Bilgi Ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Dergisi, 2005; 6(1): 43-48.
• Türkiye Neonatoloji Derneği (TND). Yenidogan Sarılıklarında Yaklaşım, İzlem ve Tedavi Rehberi. Ankara 2014.
• Uslu S, Bülbül A, Bolat F, Baş E, Nuhoğlu A. Annelere verilen Yenidoğan Sarılığı ve Emzirme Eğitimi ile Erken Yenidoğan Poliklinik Takibinin Sarılık Nedeniyle Hastaneye Yatış Üzerine Etkisi. Nobel Med, 2012; 8(2): 16-21.
• Watchko JF, Identification Of Neonates Risk For Hazardous Hyperbilirubinemia: Emerging Clinical İnsights. Pediatr Clin of North Am, 2009;56(3):671-687.
• Weıss J, Roup A, Cragg B, Basset V, Woodend A. Randomized Controlled Trial to Determine Effects of Prenatal Breastfeeding Workshop on Maternal Breastfeeding Self-Efficacy and Breastfeeding Duration. JOGNN, 2006; 35(5): 616-624.
• WHO/UNICEF Ortak Raporu. Emzirmenin Korunması, Özendirilmesi Ve Desteklenmesi. UNICEF Türkiye Temsilciliği, Ankara, 1999.
• Yalçın, S. Emzirme Tekniği. Katkı Pediatri Dergisi, 2003; 25(2): 236 – 237.
• Yol E. Bebeği İndirekt Hiperbilirubinemi Tanısı Almış Annelerin Emzirme Özyeterliliği ve Emzirme Başarısının Değerlendirilmesi. Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara 2017.