GAMMA KNIFE RADIOSURGERY AND NURSING APPROACHES

Yıl 2017, Cilt: 33 Sayı: 1, 168 - 179, 01.01.2017

Hülya Kızıl Togaç Emel Yılmaz

Öz

Stereotactic radiosurgery which is a special form of radiation therapy is relatively painless and non-invasive in contrast to open surgica/ techniques. The main purpose of this method is treating the target tissue via giving maximum radiation dose and giving minimum radiation dose surrounding normal tissue. At the present time, one of the main methods used in stereotactic radiosurgery is gamma knife radiosurgery. This method is performed with the aid ofa stereotactic frame, has been used to treat metastatic brain tumors, acoustic neuromas, meningiomas, cerebral arteriovenous malformations and other intracranial diseases. As increase the effectiveness of stereotactic radiosurgery, nurses working in this field must need improving themselves, good knowledge of anatomy and have re/evant technical equipment of gamma knife radiosurgery. Nurses have an active role in the care and discharge planning far before the procedure, during the procedure, post-procedure. in this review; the aim is to be a review of nursing approaches in gamma knife radiosurgery treatment.

Anahtar Kelimeler

Gamma knife radiosurgery, nursing approaches, stereotactic radiosurgery

GAMMA KNIFE RADYOCERRAHİSİ VE HEMŞİRELİK YAKLAŞIMLARI

Öz

Radyasyon tedavisinin özel bir formu olan stereotaktik radyocerrahi yöntemi, açık cerrahi tedavi tekniklerinin aksine daha acısız ve noninvaziv bir işlemdir. Bu yöntemin temel amacı, hedeflenen dokuya maksimum radyasyon dozunun verilerek hedef dokunun tedavi edilmesi ve çevredeki normal dokuların en az seviyede radyasyon almasıdır. Günümüzde stereotaktik radyocerrahide kullanılan başlıca yöntemlerden biri gamma knife radyocerrahi tedavisidir. Stereotaktik bir çerçeve yardımıyla gerçekleştirilen bu yöntem, metastatik beyin tümörleri, akustik nörinomlar, meningiomalar, serebral arteriovenöz malformasyonlar ve diğer intrakraniyal hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Stereotaktik radyocerrahinin etkinliği arttıkça, bu alanda görevli hemşirelerin kendilerini geliştirmeleri, iyi bir anatomi bilgisine ve gamma knife radyocerrahisi ile ilgili teknik donanıma sahip olmaları gerekmektedir. Hemşireler işlem öncesi, sırası, sonrası bakım ve taburculuk planında etkin bir role sahiptir. Bu derlemede; gamma knife radyocerrahisi uygulanan hastalarda hemşirelik yaklaşımlarının gözden geçirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gamma knife radyocerrahisi, hemşirelik yaklaşımı, stereotaktik radyocerrahi

Kaynakça

• Akyürek S, Altundağ Ö, Yağmurlu B ve ark. Beyin Metastazlarında Güncel Tedavi Yaklaşımları. UHOD 2007; 1(17): 49-53.
• Akyürek S. Radyoterapide Güncel Gelişmeler. Ankara Univ Tıp Fak Mecm 2012; 65(1): 33-38.
• American Brain Tumor Association. Stereotactic Radiosurgery. Boston: ABTA; 2015.
• Aygin D, Cengiz H. İlaç uygulama hataları ve hemşirenin sorumluluğu. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni 2011; 45(3): 110-114.
• Beyzadeoğlu MM, Ebruli C. Radyasyon Fiziği. İçinde. Temel Radyasyon Onkolojisi. Beyzadeoğlu MM, Ebruli C, Editor. Ankara: Gülhane Askeri Tıp Akademisi Basımevi; 2008. s:10.
• Bolluk Kılıç B, Peker S. Hareket Bozukluklarında Radyocerrahi. Türk Nöroşir Derg 2014; 24(2): 194-199.
• Delaune A, Jawahar A, Nanda A. The Gamma Knife Nurse: Definig Roles and Responsibilities. J Neurosci Nurs 2002; 34(1): 25-29.
• Gnanadurai A, Purushothamam L, Rajshekhar V ve ark. Stereotactic Radiosurgery for Brain Lesions: An Observation and Follow-Up. J Neurosci Nurs 2004; 36(4): 225-227.
• Gün FA, Özdek Ş, Kurt G ve ark. Koroidal Melanomlu Bir Olgunun Gamma Knife Radyocerrahi Yöntemi ile Tedavisi: 2 Yıllık İzlem. Ret-Vit 2009; 17(3): 217-221.
• Hatipoğlu MA, Özgör MH, Dik E ve ark. Akustik Nörinomlu Hastaların Gamma Knife ile Tedavisi: Bezmialem Vakıf Üniversitesi Gamma Knife Ünitesi Ön Sonuçları. Bezmialem Science 2016; 3: 87-9.
• Heller C, Yu C, Apuzzo MLJ. Techniques of Stereotactic Radiosurgery. In: Chin LS, Regine WF. Editor. Principles and Practice of Stereotactic Radiosurgery. New York: Springer Science+Business Media; 2008.
• Higuchi Y, Matsuda S, Serizawa T. Gamma Knife Radiosurgery in Movement Disorders: Indications and Limitations. Mov Disord 2016; 1-8.
• Karadereler S, Göker B, Alço G ve ark. Trigeminal Nevraljide Radyocerrahi Tedavi. Türk Nöroşir Derg 2014; 24(2): 85-94.
• Kılçıksız Çağıran S, Ermiş E, Kandemir Gürsel Ö. Görüntü Eşliğinde Robotik Stereotaktik Radyoterapi. Ok Meydanı Tıp Dergisi 2013; 29(1): 3-9.
• Kim S, Palta J. The Physics of Stereotactic Radiosurgery. In: Chin LS, Regine WF. Editor. Principles and Practice of Stereotactic Radiosurgery. New York: Springer Science+Business Media; 2008.
• Kondziolka D, LoPresti M, Tyburczy A ve ark. Quality of the Patient Experience during Radiosurgery: Measurement toward Improvement. Stereotact Funct Neurosurg 2016; 94(3): 134-139.
• Law E, Mangarin E, Kelvin JF. Nursing Management of Patients Receiving Stereotactic Radiosurgery. CJON 2003; 7(4): 387-392.
• Leksell L. The Stereotaxic Method and Radiosurgery of the Brain. Acta Chir Scand 1951; 102(4): 316-319.
• Liang CL, Lu K, Liliang PC ve ark. Topical Anesthetic EMLA for Postoperative Wound Pain in Stereotactic Gamma Knife Radiosurgery: A Perspective, Randomized, Placebo-Controlled Study. MIN 2011; 54(2): 75-78.
• Lunsford LD, Flickinger J, Lindner G ve ark. Stereotactic Radiosurgery of the Brain Using the First United States 201 Cobalt-60 Source Gamma Knife. Neurosurgery 1989; 24(2): 151-159.
• Menkes DB, Davison MP, Costello SA ve ark. Stereotactic Radiosurgery: The Patient’s Experience. Soc Sci Med 2005; 60(2): 2561-2573.
• Myrseth E, Mİller P, Pedersen PH ve ark. Vestibular Schwannomas: Clinical Results and Quality of Life After Microsurgery or Gamma Knife Surgery. Neurosurgery 2005; 56(5): 927-935.
• Neatherlin JS, Brent VA. The Gamma Knife: Implications for Nursing Practice and Patient Education. J Neurosci Nurs 1991; 23(1): 71-74.
• Nesbitt J. Gamma Knife Radiosurgery: A Patient Friendly Procedure. AXON 2004; 25(3): 23-27.
• Peker S, Şengöz M. Ağrı Tedavisinde Gamma Knife Radyocerrahisinin Kullanımı. Ağrı 2007; 19(3): 11-15.
• Sahgal A, Ma L, Chang E ve ark. Advances in Technology for Intracranial Stereotactic Radiosurgery. Technol Cancer Res Treat 2009; 8(4): 271-279.
• Tufan K, Kardeş Ö. Intrakranial Schwannomalarda Radyocerrahi. Türk Nöroşir Derg 2016; 26(1): 105-111.