THE EFFECT OF SOME SOCIO-DEMOGRAPHICAND OBSTETRIC TRAITS ON PSYCHOSOCIAL HEALTH STATUS OF NULLIPARA PREGNANTS AT THE LAST TRİMESTER

Yıl 2015, Cilt: 31 Sayı: 2, 53 - 66, 01.06.2015

Saadet Boybay Koyuncu Sema Dereli Yılmaz

Öz

Objective: Pregnancy; although it is a common event in women life, the neuroendocrine and psycho-sociai changes that it causes are much more such that they could not be compared to the other periods o f life. For this reason, determining the factors that affecting pregnant psycho-sociai health and attempting appropriately after the pregnancy is important. The aim o f this study is to examine the effect ofsom e social-demographic and obstetric properties in nullipar pregnant at the last trimesteron the /eve/ o f theirpsycho-sociai health.Material and Method: The sample consists o f222 nullipara pregnant at the last trimester who applied to the gynecological diseases and birth polidinic at Public Hospital in Gaziantep city çenter. Sample size analysis that was advised for studies identifying determiners which are belongs to the dependent variable was utilized to determine sample size. Data was collected through a survey, which was prepared by the researcher, consisting o f 19 guestions and Pregnancy Psycho-sociai Health Assessment Scale PPHAS . The researcher collected data from pregnant who applied to the gynecology polidinic between 30.01.2013-01.05.2013 dates. Numbers, percent, mean, Standard deviation, Mann VVhitney U, Kruskal VVallis Analysis o f Variance was used to analyze data. The values which are below 0,05 were assumed to be statistically significant.Findings and Result: GPSDÖ total score was evaluated as 3,95±0,45 and it was determined that psycho-sociai health o f pregnant is well. There is not a statistically significant mean difference betvveen GPSDÖ total score and subdimension score in terms o f age groups, educational background, perceived income situation, family type, the city in which was lived long time, marriage decision, age groups o f couples, couples' educational background, couples' work situation, gender ofbaby, miscarriage story, nauseation at the first and second trimester, vomit at the second trimester, hypno issue at the first second and third trimester, muscle ache at the first, second and third trimester sleep problems p

Anahtar Kelimeler

Psycho-sociai health, social support, pregnancy, nausea, vomiting, sleeping

SON TRİMESTER NULLİPAR GEBELERDE BAZI SOSYO-DEMOGRAFİK VE OBSTETRİK ÖZELLİKLERİN PSİKOSOSYAL SAĞLIK DÜZEYİNE ETKİSİ

Öz

Amaç: Gebelik; kadın yaşamında doğal bir olay olmasına rağmen neden olduğu nöroendokrin ve psikososyal değişiklikler, yaşamın diğer dönemleriyle kıyaslanamayacak derecede fazladır. Bunun yanı sıra gebelik kaygı ve stres oluşturabilecek birçok etkenle karşılaşma riskinin yüksek olduğu bir dönemdir. Bu sebeple gebelerin psikososyal sağlığını etkileyen faktörleri belirlemek ve sonrasında uygun girişimlerde bulunmak önemlidir. Araştırmanın amacı son trimester nullipar gebelerde bazı sosyo-demografik ve obstetrik özelliklerin psikososyal sağlık düzeyine etkisinin incelenmesidir.Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini, Gaziantep il merkezinde bulunan bir hastanenin kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran gebeliğin son trimesterinde olan 222 nullipar gebe oluşturmuştur. Araştırmanın örneklem büyüklüğünün belirlenmesinde, bağımlı değişkene ait belirleyicilerin tanımlanması çalışmalarında önerilen örneklem büyüklüğü analizinden yararlanılmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından hazırlanan 19 soruluk anket formu ve Yıldız 2011 tarafından gebelikte psikososyal sağlığın değerlendirilmesi amacıyla geliştirilmiş ve geçerlilik güvenilirliği yapılmış bir ölçek olan Gebelikte Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği GPSDÖ kullanılmıştır. GPSDÖ'nin toplam madde sayısı 46'dır. Ölçeğin 6 alt grubu vardır. Likert tipi olan GPSDÖ'de puanlama 1 den 5 e kadardır ve "çok fazla" 5 ile "hiç" 1 arasında değişen ifadelerle derecelendirilmiştir. Araştırma öncesi araştırmanın ilgili kurumlarda yürütülmesi için Gaziantep Şehitkâmil Devlet Hastanesinin Başhekimliğinden yazılı izin ve Selçuk Üniversitesi Etik Kurul Onayı alınmıştır. Veriler 30.01.2013-01.05.2013 tarihleri arasında araştırmacı tarafından hastanenin kadın doğum polikliniğine başvuran nullipar gebelerden yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır.Verilerin analizinde; sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Mann VVhitney U, Kruskal VVallis Varyans Analizi kullanılmıştır. İstatistiksel olarak 0,05'in altındaki değerler anlamlı kabul edilmiştir.Bulgular ve Sonuç: GPSDÖ toplam puanının 3,95±0,45 olduğu saptanmış ve gebelerin psikososyal sağlık durumlarının iyi olduğu belirlenmiştir. Yaş, öğrenim, çalışma ve algılanılan gelir durumuna, aile tipine, en uzun yaşanılan yere, evlilik kararına, eş yaş, öğrenim ve çalışma durumuna, bebeğin cinsiyetine, düşük öyküsüne, ilk ve ikinci trimesterde bulantı, ikinci trimesterde kusma, ilk, ikinci ve üçüncü trimesterde uyku problemi ve kas ağrıları yaşama durumuna göre GPSDÖ toplam puanı ve alt boyut puan ortalaması bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır p

Anahtar Kelimeler

Psikososyal sağlık, sosyal destek, gebelik, bulantı, kusma, uyku

Kaynakça

• Akbaş A, Vırıt O, Kalenderoğlu A. Ve Ark. Gebelikte Sosyo-Demografik Değişkenlerin Kaygı Ve Depresyon Düzeyiyle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi 2008; 45: 85-91.
• Akdeniz F, Gönül As. Kadınlarda Üreme Olayları İle Depresyon İlişkisi. Kilinik Psikiyatri 2004; 2: 70­ 74.
• Ayvaz S, Hocaoğlu Ç, Tiryaki A.Ve Ark. Trabzon İl Merkezinde Doğum Sonrası Depresyon Sıklığı Ve Gebelikteki İlişkili Demografik Risk Etmenleri. Türk Psikiyatri Dergisi 2006; 17: 243-251.
• Bahar A.Gebelerde Doğum Öncesi Ve Doğum Sonrası Dönemlerde Durumluk Kaygıyı Düzeylerinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9(4): 45-53.
• Bennett Ha, Einarson A, Taddio A. ve Ark. Prevalence of Depression During Pregnancy. Obstet Gynecol 2004;103: 698-709.
• Bernazzani O, Saucier Jf, David H. Ve Ark. Psychosocial Predictors of Depressive Symptomatology Level In Postpartum Women. J Affect Dis 1997; 49: 167-180.
• Cebeci Sa, Aydemir Ç, Göka E. Puerperal Dönemde Depresyon Semptom Prevalansı: Risk Faktörleri, Kaygı Düzeyi Ve Sosyal Destek İle İlişkisi. Kriz Dergisi 2002; 10: 11-8.
• Cohen J, Cohen P, West Sg. Applied Multiple Regression/Correlationanaly Sisfor The Behavioral Sciences, Third Edition. Lawrence Earlbaum 2003;10: 15-16.
• Çalık YK, Aktaş S. Gebelikte Depresyon: Sıklık, Risk Faktörleri ve Tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches İn Psychiatry 2011;3(1): 142-162.
• Çeber E, Bilge A, Mermer G. Ve Ark. İzmirin Bornova İlçesinde Gebelik Ve Doğum Sonrası Depresyon Riski. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst 2010; 20(1):1-9.
• Elsenbruch S, Benson M, Rücke M. Ve Ark. Social Support During Pregnancy: Effects On Maternal Depressive Symptoms, Smoking And Pregnancy Outcome. Hum. Reprod 2007; 22 (3): 869-877.
• Erbil N, Oruç H, Karabulut A. Gebelikte Depresyon Ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Türkiye Klinikleri J Gynecol Obst 2009;19(2): 67-74
• Erdem Ö, Erten Bg, Özen Ş. Prepartum Ve Postpartum Dönemde Annelerin Depresyon Ve Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi. Düzce Tıp Dergisi 2010; 12(3): 24 31.
• Eskici L, Demir As, Atasoy N. Ve Ark. Gebelerde Depresyon ve Anksiyete Bozukluğunun Obstetrik Sonuçları Ve Yenidoğan Üzerine Etkileri. Anatol J Clin Investig 2012;6(1): 10-16.
• Fall A, Goulet L, Vezina M. Comparative Study of Major Depressive Symptoms Among Pregnant Women By Employment Status. Springer Plus 2013; 2:201-210.
• Gausia K, Fisher C, Ali M. Ve Ark. Antenatal Depression And Suicidal Ideation Among Rural Bangladeshi Women: A Community-Based Study. Archives Of Women’s Metal Health 2009;1: 351-358.
• Gözüyeşil Ey, Şirin A, Çetinkaya Ş. Gebe Kadınlarda Depresyon Durumu ve Bunu Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008; 3: 40-66.
• Güler N. Gebelikte Eşi Tarafından Kadına Uygulanan Fiziksel, Duygusal, Cinsel ve Ekonomik Şiddet Ve İlişkili Faktörler. Deuhyo Ed 2010;3(2):72-77.
• Gümüş Ba, Çevik N, Hatafhyusni S. Ve Ark. Gebelikte Benlik Saygısı Ve Beden İmajı İle İlişkili Özellikler. Anatol J Clinınvestig 2011;5(1): 7-14.
• İnandı T, Elçi Oç, Öztürk A. Ve Ark. Risk Factors For Depression İn Postnatal First Year, in Eastern Turkey. Int J Epidemiol 2002;31: 1201-7.
• Jeong Hg, Jeung Sl, Moon Sl. Ve Ark. The Association Of Psychosocial Factors And Obstetric History With Depression in Pregnant Women: Focus On The Role of Emotional Support. General Hospital Psychiatry 2013; 10:1-5.
• Karaçam Z, Ançel G. Depression, Anxiety And Influencing Factors In Pregnancy. A Study in A Turkish Population. Midwifery 2009;25: 344-356.
• Köken G, Coşar E, Kır Şahin F. Ve Ark. Erken Gebelikte Bulantı Ve Kusmaya Etki Eden Faktörler. Türk Jinekoloji Ve Obstetrik Derneği Dergisi 2009;6: 92- 6.
• Kuğu N, Akyüz G. Gebelikte Ruhsal Durum. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2001;23 (1): 61-64. Kumcağız, H.
• Gebe Kadınlarda Beden Algısı Ve Benlik Saygısının Bazı Değişkenlere Göre
• İncelenmesi. International Journal Of Human Sciences2012;2; 691-703.
• Lancaster Ca, Gold Kj, Flynn Ha. Ve Ark. Risk Factors For Depressive Symptoms During Pregnancy: A Systematic Review. American Journal of Obstetrics & Gynecology 2012;10: 5-14.
• Marakoğlu K, Şahsıvar Ş. Gebelikte Depresyon. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2008; 2: 26- 28.
• Mermer G, Bilge A, Yücel U. Ve Ark. Gebelik Ve Doğum Sonrası Dönemde Sosyal Destek Algısı Düzeylerinin incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2010;1(2): 71-76.
• Nasreen He, Kabir Zn, Forsell Y. ve Ark. Prevalence And Associated Factors of Depressive And Anxiety Symptoms During Pregnancy: A Population Based Study In Rural Bangladesh. Biomed Central 2011;1: 11-22.
• Nur N, Çetinkaya S, Bakır D. Ve Ark. Sivas İl Merkezindeki Kadınlarda Postnatal Depresyon Prevalansı Ve Risk Faktörleri. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2004;26 (2): 55 - 59.
• Okanlı A, Tortumluoğlu G, Kırpınar i.. Gebe Kadınların Ailelerinden Algıladıkları Sosyal Destek ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2003;4: 98-105. Olah, Cm, Barry,M.Antenatal Stress: An Irish Case Study. J. Midwifery 2013;100: 03-014.
• Sözeri C. Gebelikte Psikososyal Sağlığın Değerlendirilmesinin Doğum Sonu Depresyonu Belirlemedeki Etkisi. Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011.2: 1-96.
• Studzinska Mm, Morylowska-Topolska J, Sygit K. Socio-Demographical And Psychosocial Determinants Of Anxiety Symptoms In A Population Of Pregnant Women In The Regions of Central And Eastern Poland. Annals of Agricultural And Environmental Medicine 2013; 195-202.
• Şahin Em, Kılıçarslan S. Son Trimester Gebelerin Depresyon Ve Kaygı Düzeyleri İle Bunları Etkileyen Etmenler. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2010; 27(1): 51-58.
• Şen S, Cetişli En, Saruhan A. Göçün Gebelikteki Depresyon, Kaygı Düzeyi Ve Sosyal Destekle İlişkisi. International Journal Of Human Sciences 2012;2: 1- 13.
• Şentürk V. Gebelik Ve Doğum Sonrası Dönemde Sık Görülen Ruhsal Bozukluklar. Kriz Dergisi 2008;16: 25-34.
• Şimşek Y, Çelik Ö, Yılmaz E. Ve Ark. Hiperemezis Gravidarum’lu Gebelerde Anksiyete Ve Depresyon Sıklığının Bir Olgukontrol Çalışması İle Değerlendirilmesi. J Turkish German Gynecol Assoc 2012 13:32- 36.
• Vırıt 0, Akbaş E, Savaş Ha. Ve Ark. Kandemir H. Gebelikte Depresyon Ve Kaygı Düzeylerinin Sosyal Destek İle İlişkisi. Noropsikiyatri Arşivi 2008;45: 9-13.
• Yanıkkerem E, Altan E, Demirtosun P. Manisa 1 Nolu Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan Gebelerde Depresyon Durumu. Kadın Doğum Dergisi 2004;4: 301-306.
• Yanıkkerem E, İldan Çs, Göker A. Ve Ark. Oruç Koltan S, Koyuncu Fm. Hiperemezis Gravidarumlu Gebelerin Hastalıkları Hakkında Düşünceleri Ve Gereksinimleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;10: 1-4.
• Yekenkunrul D. Gebelikte Bulantı Kusma, Evlilik Uyumu Ve Eş İlişkisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011.1-78.
• Yıldız H.Gebelikte Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği Geliştirme Çalışması. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim Ve Sanatı Dergisi, Cilt:4 Sayı:1. 2011,63-74.