AN EXAMINATION OF PATIENT'S ATTITUDES TOVVARD THE UTILISATION OF PATIENT RIGHTS

Yıl 2015, Cilt: 31 Sayı: 1, 39 - 51, 01.01.2015

Saadet Erzincanlı Ayten Zaybak

Öz

Objective: İn this study, we aim to identify patient attitudes towards patient rights defined under the "PatientRights Regulations".Methods: The study was performed with in-patients at the internal medicine and surgery clinics o f a university hospital. The sample of the study was 136 patients treated in a university hospital, who were conscious and did not have any mental problems, who had been staying at the hospital for at least two days and accepted to participate in the study. VVhile gathering data, an Individual Information Form and Patient Rights Usage Attitude Survey Form were used. The data was analysed using t-Test, correlation and variance analysis. The survey used to measure attitudes towards the utilisation of patient rights used a five point likert scale, with the range o f minimum and maximum points being betvveen 29 and 145. A high score on the scale shows a positive attitude towards patient rights utilisation.Results: The survey results show that 35,3% of the patients were in the 18 - 33 age group, 59.6% were male, 41.2% were primary school graduates, 63.2% had no chronic illnesses, 39% were being treated as in-patients for betvveen 2 - 5 days and 37.5% reported having Information about patient rights. The findings show that the average score for the Patient Rights Usage Attitude Survey Form was 125.91 ±16.24. İn the analyzes, it is indicated that there is a correlation at low level and in negative direction betvveen the day number of the patients staying in the hospital and FİFIKTÖ point average r = - .194, p = 0.024 , and subscales and FİFIKTÖ total score mean F = 3.73 o f the patients 1 F=7.11 vvho are stated that they have knovvledge about patient rights are found to be significantly higher than the otherpatients p

Anahtar Kelimeler

Patient rights, in-patient, attitude

HASTALARIN HASTA HAKLARINI KULLANMA TUTUMUNUN İNCELENMESİ

Öz

Amaç: Bu çalışmada; Hastaların "Hasta Hakları Yönetmeliği"nde yer alan hasta haklarını kullanma tutumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Araştırma bir üniversite hastanesinin dahiliye ve cerrahi kliniklerinde yatarak tedavi gören hastalar ile yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini, bir üniversite hastanesinde yatarak tedavi gören 18 yaş üzeri, bilinci açık olan, herhangi bir mental problemi olmayan, en az iki gündür hastanede yatan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 136 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında. Birey Tanıtım Formu ve Hasta Hakları Kullanma Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Hasta hakları kullanma tutum ölçeği beşli likert tipinde ölçek olup, ölçek puan aralığı 29-145 arasındadır. Ölçekten alınan puanın yüksek olması hasta haklarını kullanma tutumun olumlu olduğunu göstermektedir. Verilerin analizinde t testi, Korelasyon ve Varyans analizi kullanılmıştır.Bulgular: Hastaların % 35,3'ü 18-33 yaş grubunda, % 59.6'sı erkek, % 41.2'si ilköğretim mezunudur, % 63.2'sinin kronik hastalığı yoktur, %39'unun hastanede kaldığı gün sayısı 2-5 gündür ve %37.5' i hasta hakları konusunda bilgisi olduğunu belirtmiştir. Hastaların Hasta Hakları Kullanma Tutum Ölçeği toplam puan ortalamasının 125,91 ±16,24 olduğu bulundu. Yapılan analizlerde, hastaların hastanede kaldığı gün sayısı ile HHKTÖ puan ortalamalı arasında düşük düzeyde ve negatif yönde bir ilişki olduğu r: -.194, p= 0.024 , hasta hakları konusunda bilgisi olduğunu bildiren hastaların, 1. F=7.11 alt boyut ve HHKTÖ toplam puan ortalamalarının F=3.73 diğer hastalara göre anlamlı derecede yüksek olduğu saptandı p< 0.05 .Sonuç: Araştırma sonucunda hastaların hasta haklarını kullanma tutumlarının yüksek düzeyde olduğu ve hasta haklarını konusunda bilgi sahibi olmanın hasta haklarını kullanma tutumunu olumlu yönde etkilediği söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Hasta hakları, hastanede yatan hasta, tutum

Kaynakça

• Aşkar A. Sağlık Hizmetlerinde Hasta Hakları Ve Kütahya Devlet Hastanesi Örneği. Bilim Uzmanlığı Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü; 2006. 51-117
• Aydın, E. Rights Of Patients In Developing Countries: The Case O f Turkey, J Med Ethics 2004; 30: 555­ 557.
• Bayık A, Türkistanlı E. Hastaların Hasta Haklarını Bilme Bu Haklardan Yararlanma Durumları Ve Karşılaştıkları Riskler. III. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı, Esnaf Ofset Matbaacılık, Sivas;1992. 778-782.
• Çetinkaya F, Koçyiğit N, Emiroğlu A. Hasta Hakları Ve Ermenek Devlet Hastanesi Hastalarının Hasta Hakları Bilgi Düzeyi Üzerine Bir İnceleme, KM Ü Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2013; 15 (25): 79-84
• Dicle BG. Sağlık Hizmeti Talep Edenlerin Beklenti Ve Bilgilerinin Evrensel Hasta Hakları Tanımlarına Göre Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2003. 30-97
• Eksen M, Karadağ N, Işıkay Ç ve ark. Hastaların Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2004; 1(1): 1-12.
• Erbil N. Hasta Hakları Kullanma Tutumu Ölçeğinin Geliştirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009, 6(1): 826- 837.
• Ghooi R, Deshpande S. Patients Rights In India: An Ethical Perspective. Indian Journal Medical Ethics 2012;9(4): 277-280.
• Günay O, Naçar M, Horoz D ve ark. Erciyes Üniversitesi Hastanesi’nde Yatan Hastaların Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Düzeyi. Erciyes Medical Journal 2007; 29(4): 303-311.
• Kaçar H. Hastanede Yatan Hastaların Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2008. 16-38.
• Kibar N. I. Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Hakları Bilinirlik Düzeyinin Ölçülmesi: Bahçelievler Örneği Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2010. 22-25
• Krzych JL, Ratajczyk D. Awareness Of The Patients’ Rights By Subjects On Admission to A Tertiary University Hospital İn Poland. Journal of Forensic and Legal Medicine 2013;20: 902-905
• Kuzu N, Ergin A, Zincir M. Patients Awareness O f Their Rights In A Devoloping Country. Public Health 2006; 12(4): 290-296.
• Mira JJ, Lorenzo S, Guilabert M & et al. Do Spaniards Know Their Rights As Patients? International Journal for Quality in Health Care 2012;24(4): 365-370.
• Ocaktan E, Yıldız A, Özdemir O. Abidinpaşa Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesinde Çalışan Sağlık Personelinin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Ve Tutumları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2004; 57(3): 129-137
• Önal G, Civaner M. Hasta Hakları Uygulama Yönergesi: Türkiye’de Hasta Haklarının Yasama Geçirilmesi İçin Bir Adım. Türkiye Klinikleri Journal Medical Ethics 2005; 13(3): 203-208.
• Özcan C. Bir Devlet Hastanesi Örneğinde Hasta Hakları Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Bilim Uzmanlığı Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2010. 40.
• Özer N, Özlü S, Sarıtaş S. Cerrahi Kliniklerde Tedavi Gören Hastalar Haklarını Biliyorlar Mı? Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009; 12(4):19-28
• Parsapoor A, Mohammad K, Malek Afzali H & et al. Necessity O f Observing Patient’s Rights: A Survey On The Attitudes Of Patients, Nurses And Physicians Journal Of Medical Ethics And History Of Medicine 2012; 5(2).
• Resmi Gazete, “Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliği” , 01.08. 1998; Sayı: 23420
• Taşçı DK. Doğum Yapan Hastaların Aldıkları Bakımı Hasta Hakları Açısından Değerlendirmeleri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 10(3): 26-33.
• Teke A, Uçar M, Demir C ve ark. Bir Eğitim Hastanesinde Görev Yapan Hemşirelerin Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. T SK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007; 6(4): 259-266
• Topbaş M, Özlü T, Çan G ve ark. Hekimler Hasta Haklarını Ne Kadar Biliyorlar? Bir Tıp Fakültesindeki Asistan Ve Intern Hekimlerin Bilgi Düzeyleri. Türkiye Klinikleri Journal Medical Ethics 2005; 13(2): 81-85.
• Ünsal A, Bulucu GD, Kura E ve ark. Poliklinik Hizmeti Alan Hastaların Hasta Haklarına ilişkin Bilgi Düzeyleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2011; 6(17): 27-40
• Yılmaz H. Osmangazi Üniversitesi Eğitim Uygulama Ve Araştırma Hastanesinde Yatan Erişkin Hastaların Hasta Haklarından Yararlanma Durumları Ve Hemşirelerin Hasta Haklarına ilişkin Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. istanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2002.
• Yürümez Y, Çevik T, Yavuz Y. Hasta Haklarını Biliyor Muyuz? Akademik Acil Tıp Dergisi,2010; 9(2): 67­ 71.
• Zaybak A, Eşer İ, Günay İsmailoğlu E. Bir Üniversite Hastanesinde Hastaların Hasta Haklarını Kullanma Tutumunun incelenmesi. i.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi 2012; 20(2): 106-108.