Hemşire Güvenliği: Çalışma Ortamı ve Riskler

Yıl 2008, Cilt: 24 Sayı: 3, 61 - 71, 01.11.2008

Burcu Sezgin İnce

Öz

Sağlık hizmeti sunan kurumlar; teknolojinin yoğun olarak kullanılması, üretim sürecinin fazla sayıda değişkeni içermesi, farkli nitelik ve nicelikte uzman işgören istihdam etmesi nedeni ile karmaşık bir yapı olarak tanımlanmaktadır. Bu karmaşık örgüt yapısı gerekli düzenlemelere yer verilmedi ğinde telafisi mümkün olmayan hayati hataları, eksiklikleri ve bunlardan doğan güvensizliği b er ab eri n d e g etir mek t ed ir . Sa ğ lık b a k ı m k ur u ml arı n d a n o l a n ha s ta n el e r d e ha ta ve kazaların ortaya çıkış nedenlerine bakıldığında bunların bilgi eksikliği, yanlış uygul a ma lar, i hmal ve dikkatsizl ik gibi bir ey ve si st emden ka ynakla ndı ğı görül mek t edir. Has ta nel er, çalışa nları içi n ö nem li riskl eri taş ı ya n çalış ma ortamlarıdır. Çünkü sağlık bakım sistemi bireyin sağlık çıkarlarını koruma ve geliştirmeyi amaçlarken, bakıma ilişkin süreçler, kullanılan teknoloji, karmaşık insan faktörlerinin bileşimi hata ve istenmeyen olayların meydana gel me riskini olası kılmaktadır. Hastanelerde görülen yaygın kazalar arasında; hemşirelerin iğne ucuyla yaralanmaları, ilaç hatalarına bağlı kazalar, hastaları ve objeleri kaldırma sonucu oluşan sırt yaralanmaları, kesikler ve yarılıp parçalanmalar sonucu el yaralanmaları, çarpma ve çürükler, yangınlar, sıcak su ile yanmalar, atıklar ı n uygun ş ekil de yok edil memes i il e enfeks i yonlar sa yılabilir. Sağlık işgücü içinde en yüksek sayıda yer alan hemşirelik riskli bir meslektir ve hemşireler geniş çeşitlilikte sağlık ve güvenlik tehlikeleri ile karşı karşıya bulunmaktadırlar. Yetersiz çalışma ortamı, yetersiz araç, yetersiz personel hemşirelerin yaralanma riskini artıran faktörler olarak gösterilmektedir. Hemşire güvenliği kavramı ise çalışma ortamının mesl ek hastalığı, iş kazası ve bunlara bağlı yaralanmaların ol uş ma s ı na neden ol a b il ecek p ota ns i yel r i skl er i ö nl enme yi k a psa ma k ta dı r. Güvenli hasta bakımı ancak sağhldı çalışan ve güvenli çalışma ortamın ile sağlanır

Anahtar Kelimeler

Hemşire gü venli ği, çalışma ortamı, riskler

NURSE SAFETY• WORK ENVIRONMENT AND RISKS

Öz

Health care facilities are defined as complex structures because of their high technology use, a high number of factors in the production process, and employment of specialists with different characteristics in differen t quantities. This complex organizational structure, when necessary corrections are not made, can lead to vital errors and deficiencies that cannot be corrected and which also lead to insecurity. The causes of errors and accidents that occur in hospitals a re individual and system-related causes, including knowledge deficit, incorrect procedures, negligence, and carelessness. Hospitals are work environments that carry a significant risk to employees because, while the health care system aims to protect and improve the health outcomes of individuals, the combination of processes related to care, the technology that is used, and the complex human factors creates the risk for mistakes and unwanted incidents to occur. Some of the most common accidents that occur in hospitals are nurses' needle stick injuries, accidents related to medication errors, back injuries from lifting patients and objects, patient injuries from slipping and falling, hand injuries from broken and cracked objects, collisions and bruises, fires, burns from hot water, and infections from inappropriate disposal of wastes. Nursing, which comprise the largest group in the health workforce, have a risky profession in which they face a wide variety o f h ea lt h a nd sa f et y d a ng ers. I n a d equ a t e wo r k en vi r o n m en t , i na d equ a te instruments and inadequate personnel are factors which increase the risk to nurses. As for the concept of nurse safety covers to prevent the potential risks like the illness of occupation, work accident which cause wounds in the working environment. Safety patient care can only be provided with healthy personnel and a safe work environment

Anahtar Kelimeler

Nurse safety, work environment, risks

Kaynakça

• Ai ken HL, S loan e DM ve Klocins ki J L (1997 ). Hospit a l n urs es ' o c cup ati on a l exp osure t o b lood : p r os p e c t i v e , r e t r os p ec t i ve a nd i ns ti t ut i on a l r ep or t s . Am e r i c a n j ou rn a l of public health, 87 (1), 103 -107.
• And re ws R D ve Dzıe gıe le ws kı FS (2005 ). The nu rse m ana ge r : j op sat is fa cti on , th e n u r s i n g s h o r t a g e a n d r e t e n t i on . J ou r n a l o f n u r s i n g m a n a g e m e n t , 1 3 , 2 9 1 - 2 9 2 .
• An on ym ous (199 7) . How t o r educ e wor kp la ce st re s. The wor kli fe r ep ort,10 ( 3) , 4 -5.
• A n on ym ou s ( 2 0 0 2 ) . Ex t r a f u n d in g t a r ge t s b a c k i n j u r i e s . Au s t r a li a n n u r s i n g j ou r n a l, 10 (2), 13.
• Bayık A, Erefe İ ve Özsoy SA (1990). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin koru yucu sağlık davranışları, sağlık sorunları ve karşılaştıkları mesleki riskler. II. Ulusal hemşirelik kongresi bildiri kitabı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 63 -75.
• Baumann A, O 'Brien -P allas L, Armstrong -Stassen M ve ar k. (2001). Commitment and c a re : Th e ben e fits of a h ea lth y wor kp lac e for n urs es , th ei r pat ie nts and th e s yst em. Canada: Canadian Health Services Research Foundation. Erişim 20 04 2006, http:/ / w w w . i c n . c h / i n d ki t 2 0 0 6 . p d f
• Blegen AM, Vaughn T, Pepper G ve ark. (2004). Patient and staff safety: Voluntary reporting. American journal of medical quality, 19 (2), 67 -73.
• C l a r k e P S , S l o a n e M D v e A i k e n H L ( 2 0 0 2 ) . E f f e c t s o f h o s p i t a l s t a f f i n g a n d or gan iz ati on a l c lim at e on ne ed le sti c k inju ri es t o nu rse s. Am er ic an j ou rn a l of pub lic h ea lth ,92 (7 ),1115 -1119 .
• Demir A (2004). Hemşirelikte tükenmişliğe bir bakış. Atatürk üniversite si hemşirelik yüksekokulu dergisi ,7 (1), 71 -80. 10 .
• Engkvist IL (2004). The accident process preceding back injuries among Australian n ur ses . Sa fe t y s ci en ce, 42 , 221 -235 . 11 .
• Ergüney S, Tan M, Sivrikaya S ve ark. (2001). Hemşirelerin karşılaştıkları m es le ki riskler. Atatürk üniversit esi hemşirelik yü ksekokulu der gisi, 4 (1), 63 -73. 12 .
• Ersan S ve Sezgin A (1998). Hemşirelerin iş doyum düzeyini etkileyen faktörler. İnönü üniversitesi sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu dergisi, 4 (4), 71 -78. 13 .
• Görak G ve Yıldırım B (2001). Hemşirelerde perkütan yaralanmalarda çalışma koşulları ve s a ğlı k ür ün le ri . 1 . Ulus la ra ra sı & VIII. Ulus a l Hemş ir e li k Kon gre Kit abı . Ant a lya
• Marmara Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu ISBN: 97597332 -4-2, 284 -288. 14 .
• Görak G, Enç N, Yıldırım A ve ark. (2001). Hemşirelerin kan ve vücut sıvılarından etken geçişine karşı evrensel önlemlere yönelik yaklaşımları. Uluslararası & VIII. Ulu s a l He mş i re li k Kon gre si Kit a bı . An t a lya : Ma rma ra
• Ün i ve rs it e si He mşi re li k Yüksekokulu ISBN: 97597332 -4-2, 280-283. 15 .
• Görgülü S (2001). İş sağlığı-güvenliği ile ilgili mevzuata genel bir bakış ve hemşirelik.
• Hacettepe üniversitesi hemşirelik yüksekokulu dergisi, 8 (1), 140 -151.
• International Labour Organization. (1977). Convention 149 and Recommendation 157 c on c e r n i n g t h e e m p l o ym e n t a n d c on d i t i on s o f w or k a n d li f e o f n u r s i n g p e r s on e l, Geneva.
• Karadağ A (2002). Hemşirelikte bel ağrısı sorunu ve önlenmesi. Hacettepe üniversitesi hemşirelik yü kse kokulu der gisi, 9 (1), 51 -57.
• Khorshid K ve Demir Y (2006). Ergonomi ve hemşirelik. Hastane yönetimi, 10 (1), 67 -74.
• Köşgeroğlu N, Ayrancı Ü ve Bahar M (2003). Ameliyathanede çalışan hemşirelerde kesici/delici aletle yara lanma ve tıbbi yardım alma durumları. Hemşirelik forumu,6 (6), 32-37.
• M u m m e y A ( 2 0 0 2 ) . B e s h a r p , b e s a f e . O c c u p a t i o n a l h e a l t h , 5 4 ( 9 ) , 3 0 .
• O k t a y S ( 1 9 9 0 ) . S a ğ lı k ku r u lu ş la r ı n d a r i s k le r i n k on t r o l a lt ı n a a lı n m a s ı gü ve n li k önlemleri. Hemşirelik bülteni, 4 (15), 57 -69.
• O k t a y S ve Aks a ya n S ( 1 9 9 8 ) . 2 0 0 0 'e i ki ka la Tü r ki ye 'd e h e m ş i r e li k i ç i n ya s a l düzenlemelere bir bakış. Hemşirelik forumu,1 (2), 79 -80.
• Okumuş H ve Maltepe H (1992). Hemşirelerin işe devamsızlık nedeni olarak hastalık durumlarının incelenmesi. III. Ulusal hemşirelik kongre kitabı. Sivas: Esnaf Ofset Matbaacılık, 414 -419.
• ö n d e r R Ö v e B a k a r N ( 1 9 9 9 ) . H a s t a n e d e g ö r e v y a p a n h e m ş i r e l e r i n ç a l ı ş m a koşalarından kaynaklanan sorunları. Modern hastane yönetimi dergisi, 3 (1), 17 -23.
• ö z a b a c ı M N ve P e kt e ki n Ç ( 1 99 0 ) . He m ş i r e le r d e ç a lı ş m a k oş u l la r ı n a b a ğ lı o la r a k oluşan fiziksel, ruhsal, sosyal sorunlar ve nedenleri. II. Ulusal hemşirelik kongresi bildiri kitabı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 377 -386.
• Öz tunç G (2001 ). Ad ana i linde ki çeş it li h ast ane le rde ça lışan h emşi r e le rin ça lışm a saatlerinde karşılaştıkları sözel ve fiziksel taciz olaylarının incelenmesi. Cumhuriyet üniversitesi hemşirelik yüksekokulu dergisi, 5 (1), 1 -9.
• Ö z k a n Ö ( 2 0 0 5 ) . H a s t a n e d e ç a l ı ş a n h e m ş i r e l e r i n i ş v e ç a l ı ş m a o r t a m ı t e h l i k e v e riskleri ile risk algılarının saptanması. Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• P ı n a r R ve Ar ı ka n S ( 19 98 ) . Hem ş i r e le r d e iş d oyu m u : e t ki le ye n fa kt ö r le r , i ş d o yu m u ile benlik saygısı ve asertivite ilişkisi. Uluslararası katılımlı VI. ulusal hemşirelik kongre kitabı. Ankara: GATA Hemşirelik Yüksekokulu, 159 - 171.
• P os i t i v e P r a c t i c e En vi r on m e n t s : Qu a li t y W o r k P l a c e s = Qu a li t y P a t i e n t C a r e .
• E r i ş i m 1 3 0 3 2 0 0 7 , h t p p : / /w w w . i c n . c h / i n d k i t 2 0 0 7 . p d f
• R owlan d S H ve R owla nd B (1997 ). Ri s k man a ge me nt and sa fe t y. Iç i nde , Nu rsin g a dmin ist rat i on h andb ook. (4th ed. ) . M a r yla nd : Ab Aps en Pup li c ation ; 429 -437.
• S a ğ l ı k l ı i s t i h d a m h a ya t k u r t a n r , h t p p : / /w w w . i c n . c h / i n d k i t 2 0 0 6 . p d f , E r i ş i m 1 5 0 4 2006
• Simpson LR (2005). Patient and nurse safet y. How in formation te chnology ma kes a difference. Nursing administration quart erly, 29 (1), 97 -99.
• Tekin DE (2001). Özel bir hastanede hemşirelik personeli devir hızının hemşirelerin iş doyumu ve hasta doyumuyla ilişkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Thompson G (1996). Reducing back injuries in long -term care. OH 84 Canada, 12 (6), 32-36.
• Uzun Ö, Bağ B ve Özer N (2001). İş ortamındaki sözel saldırının hemşireler üzerindeki etkileri. Atatürk üniversitesi hemşirelik yüksekokulu dergisi, 4 (1), 41 -47.
• U z u n Ö, Ku r n a z G v e Er t i n H ( 1 9 9 9 ) . He m ş i r e l e r i n ç a lı ş t ı k la r ı or t a m d a ş i d d e t le karşılaşma durumları. VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, 217 -222.