Kemoterapi Alan Hastalarda Ağız Bakımı Standardının Ağız Komplikasyonları Gelişme Riskini Önlemesinin İncelenmesi

Yıl 2008, Cilt: 24 Sayı: 2, 51 - 63, 01.06.2008

Zeynep Güneş Çiçek Fadıloğlu

Öz

B u ç a l ı ş ma , k emot er a p i a l a n ha s t a l ar da s t a nda r t l ar do ğr ul t us un da uygulanan bakımın ağız komplikasyonlarının gelişimi üzerindeki etkisini incelemek amacıyla planlandırılmıştır. Deneysel olarak planlanan bu çalışmanın örneklemini; Ege Üniversitesi Tıp fakültesi ve Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesinde kemoterapi al an 40 hasta oluşturmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak hasta Bilgi Toplama Formu ve Ağız Değerlendirme Rehberi kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS programında yapılmıştır. Hastaların yaş dağılımları incelendiğinde deney grubundaki hastaların %45'inin kontrol grubundaki hastaların %35'inin 41 -60 yaş aralığında olduğu belirlenmiştir. Deney grubundaki hastaların tedavi öncesi ve sonrası ağız değerlendirme rehberinden aldıkları puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmazken, kontrol grubundaki hastaların tedavi sonrası değerleri öncesine göre artış göstermiş ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuşt ur. Deney ve kontrol grupları ağız değerlendirme rehberinde yer alan her bir kriterden aldıkları puan ortalamaları yönünden karşılaştırılmış olup; deney grubunun puan ortalamasında tedavi öncesine göre düşüş gözlenmiş, kontrol grub unda ise artış gözl enmiş ve aradaki fark istatistiksel olarak anla mlı bulunmuşt ur

Anahtar Kelimeler

Stomatit, k emoterapi. k emoterapinin yan etk ileri

THE EXAMİNATİON OFF THE MOUTH COMPLİCATİON DEVOLEPMENTAL RISK PREVENTİON OFF THE CARE STANDARDS İN THE PATİENTS

Öz

I n t h i s s t u d y , i t h a s b e e e n a i m e d t o a n a l y s e ; t o ex a m i n e t h e o r a l complication riske to prevent by oral care protocols in the patient cured by chemo theraphy. 40 patients treated by chemoterapy at the Ege Üniversty, Medicine Faculty Hospital and Adnan Menderes Üniversty, Medicine Faculty Hospital have formed the sample of this study planned as experimental. Forms for collecting information about patients and a m outh evaluation guide were used in the study as data collection means. Data were evaluated SPSS programs. When the patients age distribution was examined, it was determined that % 45 of the patients in the experiments group and % 35 of the patients in the control group were in the age group of 41-60. Wh i l e t h e d i f f er en ce b et w een sco re a vera g es o f t h e p a t i en t s in th e experiment group before and after the treatment obtained from the mouth evaluation guides was found statistically unimportant, the values of the patients in the control group after the treatment increased when comparing the values before the treatment and the difference between them was found statistically meaningful. The score averages obtained from each criterion in the mouth evaluation guide by both experiment and control groups were compared. A decrease was observed in the score average of the experiment group after the treatment comparing with before the treatment. On the other hand, an increase was observed in the control group and the difference between them was found statiscally meaningful. At the and of the study, on expected decrease in the average scores fot the criteria in the mouth eveluation guide was not observed. Patients are offered active share in their own care

Anahtar Kelimeler

Stomatitis, chemoterapy, chemoterapy complications

Kaynakça

• Add y M , J en kins S (1991 ) Th e Effe c t of s om e ch lorhex idin e - c ont ainin g m outhr inse s on sali var y bacterial counts, Jour nal C linical Perid ontol, 18: 90 -3.
• B o yle S ( 1 9 92 ) As s es s in g m ou t h c a r e : Nu r s i n g Ti m e s , Ap r i l 8 , 88 ( 15 ) : 4 4 -6 .
• C h e n g K K F , M o la s s i ot i s A, C h a n g AM ve a r k. ( 2 0 0 1 ) E va lu a t i on o f a n or a l c a r e protoc ol intervention in the prevention of chemotherap y -induc ed ora l mucositis in p a e d i at r i c c an c e r p at i en t s, Eu r op e a n J ou r n a l of C a n c e r 3 7 20 56 -2 0 63
• Çağlayan F (1996) Peridontitisli hastalarda kanama indekslerinin histolojik ve klinik karşılaştınlması ve diş eti iltihabı, cep derinliği ile olan ilişkilerinin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Periodontoloji Programı Doktora Tezi, Ankara
• Dalgıç G, Kareden A (1998) Kemoteapiye bağlı gelişen stomatitte hemşirelik bakımı, Cumhuriyet Üniversitesi Dergisi, sayı:2, s, 53 -58
• Fox PC , Bus ch (1987 ) Subj e kti ve r ep orts o f xe r ost omi a and ob je kti ve me asu re s of s a li var y gla nd pe r for man ce , J ourn a l Ame ri can Den tist Ass ocia ti on , 115 : 581 -4.
• G r o s s J ( 1 9 9 4 ) H a n d b o o k O f O n c o l o g y N u r s i n g , J o n e s a n d B a r t l e t t P u b l i s h e r s , Boston.
• G rah am KM (19 93) R edu cin g the inc iden ce of st om atitis usin g a qu a lit y a sses sm ent a nd i mp r ove men t app r oa ch :C ance r Nur sin g 1 6 (2) : 117 -122 .
• IgnataviciusDD, Workman M1 (2006) Medical Surgical Nursing: Critical Thinking For Collabratif Care, 5 th ed, Mo Elsev ier
• Karthaus M, RosenthaC, Ganser A (1999) Prophylaxis and treatment of chemo - and r a d i o t h e r a p y - i n d u c e d o r a l m u c o s i t i s - a r e t h e r e n e w s t r a t e g i e s ? B o n e M a r r o w T r a n s p la n t a t i on , 2 4 , 1 0 9 5 -1 1 0
• Kanavos P. (2006) The rising burden of cancer in the deve loping wor ld, Annals of Oncology 17 (Supplement 8): viiil5 -viii23
• Le wi s S , He i t ke m p e r HH, Di r ks e n Ş R ( 20 00 ) M e di c a l S u r gi c a l Nu r s in g: As s e s m e nt And Management Of C linical Pr oblems, 5 th ed, St louis , Mo M osby, m
• Lon ghurst R (1998) Down in the mouth, Nursing Times, Nove mber -18; 94(46): 25 - M a d e ya . M L, ( 1 9 9 6 ) , O r a l C om p li c a t i on s f r om C a n c e r Th e r a p y: P a r t 2 Nu r s i n g İmp lic ati ons for Assess ment and Tre atment, Onc ology Nu rsing, Vol: 23, No: 5 ss, 808 -818 .
• Madeya M.L. (1996) Oral Complications from Cancer Therapy: Part 1 Pathphysiology and Secondar y C omplic ations, Oncolgy Nursing, Vol: 23, No: 5,8 01 -808
• M eis sne r J (1995 ) A Si mp le guide for a sse ssin g or a l he a lth , Nu rsin g, Ap ri l; 24 (2) :24 - 5.
• Na va z e s h M , C h r ı st e ns e n C M ( 1 9 82 ) , A C om p a r i s on of wh o l e m ou t h r e s ti n g a nd s t i mu la t e d s a li va r y m e a s u r e m e n t p r oc e d u es , J ou r n a l De nt a l Re s e a r c h . : Oc t ob e r ;6 1 (10): 1155 -1162
• P ıc o J -L, Ga ra vıt o A A Nac c ach e P (199 8) Mu c osit is : ıts oc cur r enc e , c ons equen c es, The Oncologist, 3: 44 6-451
• P o r t e r H ( 1 9 9 4 ) M ou t h c a r e i n c a n c e r , Nu r s i n g Ti m e s , Ap r i l -6 ; 9 0 ( 1 4 ) 2 7 -2 9 .
• R i c h a r d s on A ( 1 9 8 7 ) A P r oc e s s s t a n d a r t f o r or a l c a r e , Nu r s i n g T i m e s , A gu s t -1 2 ; 83(32): 38 -40.
• R o g e r s B . B . ( 2 0 0 1 ) M u c os i t ı s i n t h e on c o l o g y p a t i e n t , Nu r s i n g C li n ı c s o f No r t h America, Vol: 36, Number : 4, 745 -758
• S a k ki T K, Kn u u t t i la M LE ( 1 9 9 8 ) . Li f e s t yl e , ge n d e r a n d oc c u p a t i on a l s t a t u s a s determinants of dental hea lth behavior, Journa l Clinica l Peri odont o1,25: 566 -70.
• Sonis ST. Elting, L S Keefe D ve ark. (2004) Perspective on cancer therapy -induced m u c os a l i n ju r y: p a t h oge n e s i s , m e a s u r e m en t , ep id e m i olog y, a n d c on s e qu e n c es for p ati ents , Can ce r, ; 100 ( 9 Supp l) : 1995 -2025.
• Stewart KB (1993) Ora l h ygiene :brushing upon mout h care: Nursing, 32(3): 32H -32J.
• Y e a g e r K . ( 2 0 0 0 ) . İ m p l e m e n t a t i o n o f a n o r a l c a r e s t a n d a r t f o r l e u k e m i a a n d t ra nsp lanta ti on pati ens , Can c er Nu rsin g: 23 (1) : 40 -8.
• h t t p :/ / w w w . n t v m s n b c . c o m / n e w s / 3 7 1 4 1 9 . a s p ( 3 0 n i s a n 2 0 0 7 ) , G e n ç ku ş a k , d i ş i n e daha özenli