PROSTAT KANSERLİ HASTALARDA YAŞAM KALİTESİ İLE SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞI İLİŞKİSİ

Yıl 2006, Cilt: 22 Sayı: 2, 1 - 14, 01.06.2006

Melek Ardahan Ayla Bayık Temel

Öz

Prostat kanseri olan hastalarda, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin ve bu ilişkiyi etkileyen sosyodemografik etmenlerin incelenmesi araştırmanın amacıdır. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Radyasyon Onkolojisi ve Üroloji Kliniğinde, 1 Ağustos - 20 Ağustos 2003 tarihleri arasında tedavi olan veya izlenmek üzere gelen 50 yaşın üzerindeki tüm erkek hastalar araştırma kapsamına alınmıştır n=98 . Araştırma için hastane ve ilgili kliniklerden izin alınmış, çalışmaya katılan gönüllü hastaların sözel onamları sağlanmıştır. Hastalarla yüz yüze görüşülerek verilerin toplanmasında “Sosyodemografik Veri Formu”,“Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları” ölçeği, “SF 36 Yaşam Kalitesi” ölçeğinden yararlanılmıştır. İstatistiksel analizlerde korelasyon, t testi, varyans analizi, post hoc Tukey testi kullanılmıştır. Sağlıklı yaşam biçimi davranışı ölçeği puan ortalaması 124.54 ± 8.61, yaşam kalitesi ölçeği puan ortalaması 87.21 ±6.81 bulunmuştur. Prostat kanseri olan hastaların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile yaşam kalitesi arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki saptanmıştır r=0.33 . Hastaların yaşam kalitesinin medeni durum, aile tipi ve hastanın birlikte yaşadığı kişilerden etkilendiği, sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ise hastanın tedavi şeklinden etkilendiği saptanmıştır. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları sergileyen hastalarda yaşam kalitesinin artması kanserle baş etmede ve hastalarda olumlu sağlık davranışları geliştirme yönünde hemşirelik girişimlerinin planlanmasında ışık tutmuştur

Anahtar Kelimeler

prostat kanseri, yaşam kalitesi, sağlıklı yaşam biçimi davranışı

THE RELATIONSHIP BETWEEN QUALITY OF LIFE AND HEALTHY LIFE STYLE BEHAVIOR IN PATIENTS WITH PROSTATE CANCER

Öz

The aim of the research is to study the relationship between healthy life style behaviors and quality of life of patients with prostate cancer and the sociodemographic factors affecting this relationship. The study group covered 98 patients over 50 years who applied for treatment and follow-up in Radiation Oncology and Urology Clinics of Ege University Medical Faculty between the dates of 01 August-20 August 2003. Necessary permissions obtained from the hospital and the relevant clinics, in addition to patients’ verbal approvals to be voluntary in the study. “Socio-Demographic Data Form”, “Healthy Life Style Behaviors Scale”, “SF 36 Quality of Life Scale” were used for data collection through face-to-face interview with patients. In statistical analyses correlation, t test, variance analysis and post hoc Tukey test were used. Mean score of Healthy Life Style Behavior Scale is 124.54 ±8.61. Mean score of Quality of Life Scale is 87.21 ±6.81. A moderate positive correlation between healthy life style behaviors and quality of life of patients with prostate cancer was determined r=0.33 . It was found that quality of life was affected by marial status, type of family and the individuals living together with patient. Healthy Life Style Behaviors were influenced by type of treatment that patient received. It was concluded that patients who demonstrated healthy life style behaviors and had increased quality of life may have a possible reflection in coping with cancer and improvement health in their status

Anahtar Kelimeler

prostate cancer, quality of life, healthy life style behavior

Kaynakça

• Akça AŞ (1998). Üniversite öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve bunu etkileyen etmenlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Bahtiyar K (2005). Prostat kanseri. http:// www.genetikbilimi.com.
• Boehrer U, Clark JA (2001). Communication about prostate cancer between men and their wives. Journal of Family Practice.50: 226-231.
• Bowling A (1990). Associations with life satisfaction among very elderly people living in a deprived part of inner London .Sos Sci Med, 31: 1003-1011.
• Değerli Ü(1995). Genel cerrahi. 5. Baskı, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 279-297.
• Dönmez L, Dedeoğlu N (1998). Antalya kent merkezindeki 60 yaş ve üzerindeki kişilerin sağlık hizmetlerini kullanma durumu. VI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı, Adana, 479.
• Erci B, Kılıç D, Tortumluoğlu G (2001). Ailelere verilen bakımın sağlıklı yaşam biçim davranışlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4: 1, 33-40.
• Erci B, Okanlı A (2000). Özbakım gücü ile intihar girişimi arasındaki ilişki. VIII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Özet Kitabı, 92-93.
• …………………………(2003) Erkeklerde en çok görülen on kanser türü. (http://www. saglik.gov.tr).
• Esin N (1997). Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması ve geliştirilmesi. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Fan A (2002). Psychological and psychosocial effects of prostate cancer. Nursing Standard.11: 1-9
• Fadıloğlu Ç (2003). Kanser ve bakımı, Kronik Hastalıklarda Bakım II, II. Ege Dahili Tıp Günleri. Meta Basım Matbaacılık, 83-128.
• Fadıloğlu Ç, Soğukpınar N(1996). Kanserli hastada hemşirelik bakımı. Bornova- İzmir.
• Güner İÇ(2002). Mastektomi ameliyatı olmuş kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışı ile öz bakım gücü arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Hanestad BR (1992). Quality of life as an outcome variable in nursing research and practice. 6th Biennial Conference Workshop of European Nurse Researches, Abstract No: 45.
• Litwin MS, Saigal CS, Lubek DP (2003). Health-related quality of life in men with metastatic prostate cancer. BJU İnternational, 91: 1, 9.
• Niealsen BB, East D (1990). Advances in breast cancer. The Nursing Clinics of North America, 25: 2, 365-375.
• Pınar R (1995). Diabetes mellitus’lu hastaların yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Pirl WF, Goode M, Smith MR (2000). Depression and quality of life assesment in prostate cancer. American Society of Clinical Oncology. http://www.findarticles.com.
• .......................... (2006) Prostate cancer. http://www.acibademhastanesi.com.tr
• .....................(2004) Prostate cancer .http://www.tiprehberi.com/ prostatcaneden. htm.
• ........................(2005) Prostate cancer.http://www.erdalkalci.sitemynet.com.
• ........................(2006) Prostate cancer. http://www.turyay.com.tr
• Potosky AL, Merrill RM, Riley GF (1999). Prostate cancer treatment and ten year survial among group/staff hmo and feefar service medicare patients. Health Services Research. http://www.findarticles.com.
• Sayek İ (1996). Temel cerrahi. 2. Baskı, Ankara:Güvey Kitabevi Ltd. Şti., 835-894.
• Saunders CS (2000). Prostate cancer in black men. Patient Care. http://www. findarticles.com.
• Sıkara K (1999). Prostat Kanseri. Toplum Hekimliği Bülteni, 20: 1, 5-6.
• Okyayuz ÜH (1999). Sağlık Psikolojisi. 1. Basım, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 79-98.
• Özen H (2006). Prostat kanseri hakkındaki gerçekler. http://www.saglik.tr.net/erkek- sagligi-prostat.shtml.
• Özyılkan Ö (2006) Kanser hastalarında yaşam kalitesinin önemi.. http://www.bayar. edu.tr/ saykad/q-onkoloji.htm.