KOAH VE ASTIM HASTALARININ İNHALASYON CİHAZLARINI KULLANIM BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2006, Cilt: 22 Sayı: 2, 27 - 40, 01.06.2006

Olcay Çam Nazan Göçemen

Öz

Bu araştırmada, KOAH kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve astım hastalarının inhalasyon cihazlarını kullanım becerilerini incelemek amaçlanmıştır. Tanımlayıcı ve yarı deneysel olarak planlanan araştırma evrenini, İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ nde Nisan-Mayıs 2004 arasında KOAH ve astım tanısıyla yatan hastalar N=405 , örneklemini ise bu aylar arasında hastanede yatan ve araştırmaya katılmayı kabul eden n=120 hastalar oluşturmuştur. Örneklem seçiminde olasılıksız örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında, Ünlü, Şahin, Öztürk ve arkadaşları 2001 tarafından geliştirilen demonstrasyon kontrol listesi Ünlü ve ark 2001 , Barış, Şahin, Çöplü ve arkadaşları tarafından yazılan Bronş Astması El Kitabı’ ndan Barış ve ark 1996 yararlanılmış,araştırmacı tarafından geliştirilmiş eğitim metni ve Bireysel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizleri, SPSS Statitical Package for Social Science for windows 10.0 paket programında yapılmıştır. Verilerin yüzdelik hesabı eşleştirmeli örneklem t testi ve ki kare testi ile yapılmıştır. İnhalasyon cihazlarına göre eğitim öncesi alınan puanların ortalamaları diskus, ÖDİ ölçülü doz inhaler , turbuhaler için sırasıyla 6.35 ± 1.12, 6.03 ± 1.3, 6.62 ± 1.8 ve eğitim sonrası alınan puanların ortalamaları diskus, ÖDİ, turbuhaler için sırasıyla 8.65 ± 0.6, 8.03 ± 1.3, 8.9 ± 0.7 olarak saptanmıştır. İnhalasyon cihazlarına göre tekniği iyi yapan hastaların oranı eğitim öncesi, turbuhaler için %53, ÖDİ için %33, diskus için %50 iken; eğitim sonrası, turbuhaler için %100, ÖDİ için %91, diskus için %100 bulunmuştur. Daha önce yapılan çalışmalardan yüksek bulunmuştur. KOAH ve astım hastalarının eğitim öncesi ile eğitim sonrası inhalasyon cihazlarını kullanım becerileri arasında fark anlamlı bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Astım, KOAH, inhalasyon cihazları, kullanım teknikleri

THE INVESTIGATION OF USAGE ABILITIES OF INHALATION INSTRUMENTS OF CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE AND ASTHMA PATIENTS

Öz

In this study, to investigate usage abilities of inhalation instruments of chronic obstructive pulmonary disease and asthma patients has been purposed. Patients who stayed with chronic obstructive pulmonary disease and asthma diognosis N: 405 in İzmir Dr. Suat Seren Chest Diseases and Surgery Education and Investigation Hospital have constituded the investigation cosmos and patients who accepted joining to investigation have constituted the samples N=120 . It was planned as definitive and half experimental study. In collection of datas, demonstration control list which was developed by Ünlü,Şahin, Öztürk and friends 2001 , Bronche Asthma Hand Book which was written by Barış, Şahin, friends 1996 have been utilized, and education text which was improved by the researcher and Individual Information Form have been used. The statistical analysises of datas have been made in the Statical Package for Social Science SPSS for windows 10,0 package program. The percentage account of datas has been made with the synchronized sample t test and ki square test. The avarage points taken before education according to inhalation instruments have been decided for discus, ÖDİ measured dosage inhaler , turbohaler one by one 6,35±1.12, 6,03±1,3, 6,62±1,8, and the avarage points taken after education have been decided for discus, ÖDİ, turbohaler one by one 8.65±0,6, 8.03±1.3, 8.9±0.7. While the ratio of patients who made tecnique well according to the inhalation instruments has been found 53% for turbohaler, 33% for ÖDİ, and 50% for discus before the education, that ratio has been determined 100% for turbohaler, 91% for ÖDİ, and 100% for discus after education. It has been found higher than the previous studies. It is true that the difference of usage abilities of chronic obstructive pulmonary disease and asthma patients of inhalation instruments before the education and after the education has been found meaningful

Anahtar Kelimeler

Asthma, COPD, inhalation instrument, usage techniques

Kaynakça

• Barış Yİ, Şahin AA, Çöplü L ve ark. (1996). Solunum yoluyla alınan ilaçların kullanım teknikleri (içinde) Kalyoncu AF (ed). Bronş astması el kitabı. 2.baskı, Ankara: Türkiye Akciğer Hastalıkları Vakfı Yayınları, 162-179.
• Bayram M (2001). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalarda umutsuzluk ve umutsuzluğun öz-bakım gücüne etkisinin incelenmesi. yayınlanmamış yüksek Lisans tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1-5.
• Erk M (2002). İnhalasyon teknikleri. Toraks Dergisi, 3(2), 7-13.
• Gary TF (1998). KOAH’ ın tedavisi. Sendrom Aylık Aktüel Tıp Dergisi, 11: 1, 8-16.
• Kadayıfçı A (2000). Dahiliye. 3. Baskı, Ankara: Atlas Kitapçılık Tic. Ltd. Şti., 113-21.
• Hanania NA, Witlman R, Kesten S et al.(1994) Medical personnel’s knowledge of and ability to use inhaling devices. Chest, 105: 1, 111-116.
• Kıter G, Sevinç C, Çımrın AH (1999). Farklı inhaler tekniklerine hastaların uyumları. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 47(3), 278-283.
• Kocabaş A, Tetiker T, Şahin B ve ark. (1994). Ölçülü doz inhalatör kullanımında sorunlar. Solunum Hastalıkları, 5:.3, 387-397.
• Mirici A, Meral M, Akgün M ve ark (2001). İnhalasyon tekniklerine hasta uyumunu etkileyen faktörler. Solunum Hastalıkları, 12, 13-21.
• Uzaslan EK (2000). Stabil KOAH’ ın tedavisi. (içinde) Çavdar T, Ekim N (ed). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı. İstanbul: Turgut Yayıncılık ve Ticaret A.Ş, 198-211.
• Ünlü M, Şahin Ü, Öztürk M ve ark. (2001). Sağlık personeli ve eczacıların inhalasyon aletlerinin kullanımıyla ilgili bilgilerinin araştırılması. Solunum Hastalıkları, 12, 8- 12.