HEMŞİRE VE EBELERİN ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİNİN BELİRTİ VE RİSKLERİNİ TANIMA DÜZEYLERİNİN SAPTANMASI

Yıl 2006, Cilt: 22 Sayı: 2, 103 - 119, 01.06.2006

Arife Elzem Çatık Olcay Çam

Öz

Bu çalışma hemşire ve ebelerin çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanıyabilme düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma Kasım 2004−Mart 2005 tarihleri arasında Aydın’ın Söke ilçesinde bulunan yedi sağlık kuruluşunda çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 192 hemşire ve ebeyle tanımlayıcı bir araştırma olarak yürütülmüştür. Verileri toplamada Uysal 1998 tarafından geliştirilen “Sosyo−demografik Veri Formu” ve “Çocuk İstismarı ve İhmalinin Belirti ve Risklerini Tanılamada Hemşire ve Ebelerin Bilgi Düzeylerinin Saptanmasına Yönelik Ölçek Formu” kullanılmıştır. Araştırmaya katılan hemşire ve ebelerin %42,7’si 28−37 yaş grubunda, %80,7’si evli, %81,8’i çocuk sahibi, %37,5’i açıköğretim ve önlisans mezunu, %39,6’sı 6−10 yıldır çalışmaktadır. %37’si 1−5 yıl süredir Halk Sağlığı alanında çalışmaktadır. Bilgi düzeyi belirlenmesinde %52,6’sının bu konuda eğitim almadığı, %63’ünün bu konuda seminer/konferansa katıldığı, %90,6’sının çocuk istismarını tanıyabildiği, %89,1’inin bu konuda daha fazla bilgilenme isteği olduğu görülmüştür. Hemşire ve ebelerin çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılama genel ölçek bilgi puan ortalaması x = 167,0±16,51 olarak bulunmuştur maximum puan 335 . Hemşire ve ebeler, genel ölçeği oluşturan alt ölçek gruplarından en yüksek puan ortalamasını x = 4,85±0,045 istismar ve ihmalin çocuktaki fiziksel belirtileri alt ölçeğinden almıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre hemşire ve ebelerin çocuk istismarı ve ihmali konusunda daha fazla bilgilenmeye ihtiyaçları olduğu, çocuk istismarı ve ihmalinin erken tanısını sağlamak için okuldaki eğitime, hizmet içi eğitim programlarına ve okul sağlığı hemşireliğine önem verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca hemşire ve ebelerin bu konunun önemini anlamaları sağlanmalıdır

Anahtar Kelimeler

çocuk istismarı ve ihmali, hemşirelik, ebelik

DETERMINING NURSES’ AND MIDEWIVES’ LEVEL OF KNOWLEDGE ON SYMPTOMS AND RISK OF CHILD ABUSE AND NEGLECT

Öz

This study has been in order to determine the nurses’ and midwives’ recognition of the child abuse and neglect and its possibility and risk levels. The research was made on 192 nurses and midwives who had accepted to participate in this research in Aydın-Söke country between November 2004-March 2005. In collecting the data “Socio-demographic Data Form” and “The Diagnosis Scale of The Risk And Symptoms of Child Abuse and Neglect” form which was developed by Uysal 1998 have been used. 42,7% of the nurses and midwives who participated the research are between 28-37 years old; 80,7% are married; 81,8% have child; 37,5% graduated from open University and 2 years of college graduate; 39,6% of them have been working 6-10 years; 37,0% have been working in public Health field. It was identified that 52,6% of them hadn’t gotten any training in this field; 63% have been in seminers and conferences in this field, 90,6% could recognize child abuse; 89,1% of them have been willing to learn more in that field. Nurses’ and midwives’ average of the general scale knowledge score about child abuse and neglect, its symptoms and risk definition was found as x= 167,0±10,51 maximum score:335 .nurses and midwives has gotten the highest score x= 4,85±0,045 from the low scales of the general scale in phsical symptoms of the abused and neglected child. According to the findings of the research, nurses and midwives need more knowledge on child abuse and neglect. In order to diagnose the early stage of child abuse and neglect they need on the job training programs and school health nursing should be given attention. More over, the importance of this subject should be thought to nurses and midwives

Anahtar Kelimeler

child abuse and neglect, nursing, midwifery

Kaynakça

• Arıkan, D, Yaman, S, Çelebioğlu, A, “Çocuk İstismarı ve İhmali Konusunda Hemşirelerin Bilgileri” Atatürk Üniversitesi, Cilt: 3, Sayı: 2, 2000, 29 - 35.
• Bozkurt, G, Çam, O. “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Çocuk İstismarı ve İhmalinin Belirti ve Risklerini Tanıma Konusundaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi” 2004, 14.
• Ulusal Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kongresi, 21-24 Nisan 2004
• Bursa, Bildiri Kitabı 55-56
• Çoban, B, Özden, N, Özgen, G, “Çocukta Cinsel İstismar ve Hemşirenin Rolü” III. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi. Öncü Basımevi, Edirne, 2004, 56 - 57.
• Demirci, N, “Hemşirelerin Çocuk İstismarı ve İhmali Hakkında Bilgi Düzeylerinin Saptanması” III. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi, Öncü Basımevi, Edirne, , 81 - 82. Demirci, Ü, Işık, N, “Anne Babalar Tarafından Çocuklara Uygulanan Fiziksel İstismar ve İhmalin İncelenmesi”, Çocuk Forum Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 4 2000, 23 - 28.
• Ennew, J, “Sokak Çocukları ve Çalışan Çocuklar.” I.Basım, Pelin Ofset Ankara, 1998, 41.
• Özmen, F, “Türkiye’de Anne ve Çocukların Durumu Analizi,” Seri: 2, Yeniçağ Matbaası Ankara, 1991, 3 - 45.
• Satır, N, “Engelli Çocuğa Yönelik İstismar ve İhmal,” Çocuk Form Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, İstanbul, 2000, 56 – 60.
• Taneli, N, Taneli, B, “Bir Çocuk Yetişiyor,” Emre Basımevi, İzmir, 2004, 5 - 20.
• Türkoğlu, E, Kuğu, N, Akyüz, G, Doğan, O, “Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Hastalarda Çocukluk Çağı Kötüye Kullanımının Araştırılması,” Cumhuriyet Üniversitesi Tıp fakültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 3, 2000, 144 - 148.
• Uysal, A, “Çocuk İstismar ve İhmalinin Belirti ve Risklerini Tanımlamada Hemşire ve Ebelerin Bilgi Düzeylerinin Saptanması,” Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 1998, 1 - 38.
• Uysal, A, “Çocuk İstismar ve İhmalinde Önemli Bir Etmen Olarak Aile.” Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 3, 1998, 301 - 315.
• Yavuz, R, Tarhan, N, Kocabaşoğlu, N, “Biyolojik, Psikolojik, Sosyolojik Açıdan Şiddet.” Yüce Yayım, İstanbul, 2000, 27 - 82.
• Yertürk, M, “Çocuk İstismar ve İhmali Konusunda Hemşirelerin Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi.” Mezuniyet Tezi, İzmir, 1995, 1 - 26.
• Yörükoğlu, A, “Çocuk Ruh Sağlığı.” 23. Basım, Özgür Yayınları, İstanbul, 1998
• Zeytinoğlu, S, “Çalışan Çocuklar ve Sokak Çocukları.” Türkiye’de Çocuğun Durumu ’ların Çocuk Politikası Kongresi, Ankara, 1989, 1 - 121.
• Zeytinoğlu, S, “Türkiye’de Çocuğun Durumu 1990’ların Çocuk Politikası Kongresi.” Ankara, 1989, 241 - 252.