DETERMINATION OF SELF-CARE AGENCY IN PATIENTS WITH INSULIN- DEPENDENT DIABETES

Yıl 2006, Cilt: 22 Sayı: 2, 121 - 135, 01.06.2006

Safiye Özkan Zehra Durna

Öz

There is need to ability and force, motivation, knowledge about him health for self care compliance of diabetes patient. Nurse may be help to remove that knowledge lacking and self care practice insufficienting and motivation lacking of her ill with education and counseling. This study was went as cross-sectional and descriptive to evaluate self-care agency of ınsulin-dependent diabetes patients. The subjects of the research were composed of patients 102 who treated in endocrin and metabolysma clinics of an university hospital between MayNovember 2003. It is 140 score maximum point of the Exercise of Self Care Agency Scale. In this study, the mean of self care agency point is determined to be 83,90±11,39 and was found to be 36 minimum point, 106 maximum point. In this study, selfcare agency point 89.5±8.08 was found to be high among age group 41-50, high school graduates 87.8±7.75 , those who are worked as official 91.5±7.78 , those who are dependent on Bag-Kur 86.3±7.30 , those who are among 0-5 years 89.7±9.87 , those who lived hypoglisemia at first 86.8±7.44 , those who received diabetes education at first 86.2±8.93 , those who used ınsulın pump 88.4±6.14 , those who follow-upped blood glucose self to self 86.0±8.14 and those who were well metabolic control value 85.9±14.1

Anahtar Kelimeler

Self-Care Agency, Diabetes Mellitus, Insulin

İNSÜLİNE BAĞIMLI DİYABETLİ HASTALARDA ÖZ-BAKIM GÜCÜNÜN BELİRLENMESİ

Öz

Diyabet hastasının öz-bakımını yapabilmesi için sağlığı hakkında bilgiye, motivasyona, güç ve yeteneğe ihtiyacı vardır. Hemşire, eğitim ve danışmanlık yaparak hastasının bilgi eksikliğini, öz-bakımını uygulama yetersizliğini ve motivasyon eksikliğini giderebilir ve kendi bakımını üstlenmesine yardımcı olabilir. Bu çalışma, insülin kullanan diyabet hastalarının öz-bakımı güçlerini belirlemek için tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapılmıştır. Örneklem grubunu Mayıs-Kasım 2003 tarihlerinde bir üniversite hastanesinin endokrin ve metabolizma servisinde yatan 102 hasta oluşturmuştur. Öz-Bakım Gücü Ölçeğinden alınan en yüksek puan 140’dır. Çalışmada diyabet hastalarının öz-bakım gücü puan ortalamasının 83,90±11,39 olduğu ve en az öz-bakım gücü puanının 36, en çok öz-bakım gücü puanının ise 106 olduğu bulunmuştur. Araştırmada diyabet hastalarından 41-50 yaş grubunun 89.5±8.08 , lise mezunlarının 87.8±7.75 , memur olarak çalışanların 91.5±7.78 , Bağ-kur’a bağlı olanların 86.3±7.30 , tanı süresi 0-5 yıl arasında olanların 89.7±9.87 , daha önce hipoglisemi geçirenlerin 86.8±7.44 , diyabet eğitimi alanların 86.2±8.93 , insülin pompası kullananların 88.4±6.14 , kendi kendine kan şekeri takibi yapanların 86.0±8.14 ve metabolik kontrol değeri iyi olanların 85.9±14.1 öz-bakım gücü puanlarının yüksek olduğu bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Öz-bakım gücü, Diabetes Mellitus, İnsülin

Kaynakça

• Altuntaş Y (2001). Diabetes mellitus’un tanımı, tanısı ve sınıflaması. Ed.M.Yenigün, Y. Altuntaş, Her Yönüyle Diabetes Mellitus. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul,51-62.
• Akduman S, Bolışık B, Sönmez S (2004). Sağlıklı Ergenlerin Öz-Bakım Güçlerinin İncelenmesi. Hemşirelik Forumu,7:1;17-21.
• __________American Diabetes Association (ADA) (2001): Clinical Practice Recommendations, Hypoglycemia and employment/licensure. Diabetes Care; 24 (suppl.1):118-119.
• __________Assesment and management of patients with diabetes mellitus (2000). Eds: SC Smeltzer, BG, Bare, Textbook of Medical Surgical Nursing, 9th ed.,Lippincot Williams & Wilkins, Philadelphia,:973-1025.
• Chan YM, Molassiotis A (1999). The relationship between diabetes knowledge and compliance among Chinese with non-insulin dependent diabetes mellitus in Hong Kong. Journal of Advanced Nursing, 30(2); 431-438.
• Erol Ö (2003). İnsülin Kullanan Diyabetlilerde Bireysel İzlem İle Diyabet Kontrolü ve Hipoglisemi Arasındaki İlişki, İ.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi; İstanbul.
• Hepburn DA, Langan SJ, Deary IJ, Macleod KM, Frier BM (1994). Psychological and demographic correlates of glycaemic control in adult patients with type 1 diabetes. Diabet Med., 11(6): 578-82.
• Kara B (2001a). Öz-Bakım Tanımı ve Kavramsal Yönü. Sendrom; 105-108.
• Kara B (2001b). Tip 1 Diyabet ve Öz-Bakım. Sendrom; 99-101.
• Karşıdağ K (2001). Hipoglisemi.Ed:M.Yenigün, Y. Altuntaş, Her Yönüyle Diabetes Mellitus. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 305-309.
• Karter JA, Ferrara A, Darbinian JA, Ackerson LM, Selby JV (2000). Self-monitoring of blood glucose. Diabetes Care; 23 (4): 478-483.
• Metinarıkan N, Çorapçıoğlu D, Erdoğan G (2002). Diabetes Mellitus’lu Hastalarda Verilen Diyabet Eğitimi Öncesi ve Sonrası Beden Kitle İndeksi, Kan Glukozu, HbA1C ve Kan Lipid Seviyelerindeki Değişikliklerin Değerlendirilmesi. Hemşirelik Araştırma Geliştirme Dergisi, 4: 2; 39-48.
• Nahcivan NÖ (1993). Sağlıklı gençlerde “Öz-Bakım Gücü” ve aile ortamının etkisi, İ.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Programı Doktora Tezi; İstanbul.
• Olgun N (2002a). Kendi kendine izleme. Ed.S.Erdoğan, Diyabet Hemşireliği Temel Bilgiler. Yüce Reklam Yayın Dağıtım A.Ş, İstanbul, 105-115.
• Olgun N (2002b). Hipoglisemi ve Hiperglisemi. Ed. S.Erdoğan, Diyabet Hemşireliği Temel Bilgiler. Yüce Reklam Yayın Dağıtım A.Ş, İstanbul, 67-79.
• Özcan Ş (1999). Diyabetli Hastalarda Hastalığa Uyumu Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi, İ.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Programı Doktora Tezi; İstanbul.
• Özcan Ş (2001). Diabetes mellituslu hastanın yönetimi ve hemşirelik. Ed: M.Yenigün, Y.Altuntaş. Her Yönüyle Diabetes Mellitus. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 969-996.
• Sundem S, Mazze R, Simonson G, Bradley G, Castle G (1997). Psychosocial assesment guidelines for people with diabetes in the primary care setting. Diabetologia; 40 (Suppl.1, abstract) 2544.
• Toljamo M, Hentinen M (2001). Adherence to self-care and glycaemic control among people with insulin-dependent diabetes mellitus. Journal of Advanced Nursing, 34: 6; 780-786.
• Zwanenburg AVB, Hoogma RPLM, Harztiekenhuis G (1994). The role of the diabetes specialist nurse. Diabetes Review International. 3 (3): 13-14.