MEME KANSERLİ KADINLARDA UMUTSUZLUK DÜZEYİ VE BAŞETME DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2006, Cilt: 22 Sayı: 2, 147 - 160, 01.06.2006

Çiçek Fadıloğlu Şeniz Cantilav Yasemin Kuzeyli Yıldırım Yasemin Tokem

Öz

Bu çalışma; meme kanseri tanısı almış kadınların umutsuzluk düzeyleri ile başetme davranışları arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Çalışma 01 Temmuz-02 Ağustos 2004 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tülay Aktaş Onkoloji Hastanesi Ayaktan Kemoterapi Ünitesi ve Mamografi Ünitesi’nde yapılmıştır. Bu kurumlara başvuran, meme kanseri tanısı almış, 18 yaş ve üstü olan ve çalışmaya katılmaya istekli olan 100 kadın araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Çalışmada veri toplama formu olarak; Hasta Tanıtım Formu, Stresle Başa Çıkma Ölçeği ve Beck Umutsuzluk Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; tek yönlü varyans analizi, student t testi, ki-kare analizi, Kruskal Wallis analizi, Pearson Momentler çarpımı ve ileri analizler için Tukey HSD analizi kullanılmıştır. Araştırma kapsamındaki hastaların stresle başetme ölçeği alt başlıklarından olan kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım alt boyutundan “yüksek” düzeyde puan aldığı, çaresiz yaklaşım, boyun eğici yaklaşım ve sosyal destek arama yaklaşımı alt boyutundan ise “orta” düzeyde puan aldıkları saptanmıştır. Umutsuzluk puanı 4.57±3.63 olarak “düşük” düzeyde saptanmıştır. Sonuç olarak; bu çalışmada meme kanseri tanısı alan kadınlarda umutsuzluk düzeyi arttıkça kendine güven ve iyimserliğin azaldığı; çaresizlik, boyun eğici yaklaşım ve sosyal desteğin ise umutsuzluk düzeyinden etkilenmediği saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

meme kanseri, umutsuzluk, başetme davranışları

THE RELATIONSHIP BETWEEN HOPELESSNESS AND COPING STRATEGIES WITH BREAST CANCER WOMEN

Öz

This study was planned descriptively in order to determine the relationship between hopelessness level and coping strategies with breast cancer women. The study carried out in Tulay Aktaş Oncology Hospital Outpatient Chemotherapy Unit and Mammography Unit at Ege University Hospital of Medical Faculty, between July 1-August 2, 2004. The sample of study consist of a hundred female patients with breast cancer who were volunteer for participation. As data collection form, it was used Patients Recognition Form, Ways of Coping Inventory and Beck Hopelessness Inventory. In the evaluation of data, student’s t test, one way variance analysis, chi square significance test, Kruskall Wallis, Sperman correlation analysis were used. For advanced analysis, tuckey post hoc test was used. It was determined the patients “high” level scores were taken from faithful approach and optimistic approach, “moderate level scores” from helpless approach, submit approach and social support searching approach. Hopelessness scores were calculated as “low” level 4,57±3.63 . In consequently; in this study it was determined that the higher the halpelessness in patients with breast cancer, the lower self confidence and optimism. It was found that helplessness, submit approach and social support were no affected from hopelessness

Anahtar Kelimeler

breast cancer, hopeless, coping strategies

Kaynakça

• ............. http://www.turkishcolorectal.com/kanser. Erişim tarihi: 12.06.2004.
• ............. Duygular ve kanser. http://www.onkoloji.net Erişim Tarihi 24.06.2004.
• Ateşçi F ve ark (2002). Kanser hastalarında psikiyatrik bozukluklar ve ilişkili etmenler, Türk Psikiyatri Dergisi, 14(2): 145-152.
• Bayram M, Çam O (2002). Kronik Obstriktif Akciğer Hastalığı olan hastalarda umutsuzluk ve umutsuzluğun öz bakım gücüne etkisinin incelenmesi. VI. Ulusal Konsültasyon Liyezon Psikiyatri Kongresi, 14-16 Kasım, Polat Renaissance Otel, İstanbul.
• Bruhn J (1984). Therapeutic value of hope, Sauthern Med J. 77: 215-19.
• Bunston T, Mings D, Mackie A, Jones D (1995). Facilitating hopefulness: the determinants of hope. J Psychosoc Oncol, 13: 79-103.
• Durak A (1993). Beck Umutsuzluk Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ebright PR, Lyon B (2002). Understanding hope and factors that enhance hope in women with breast cancer, Oncology Nursing Forum 29(3): 561-68.
• Fadıloğlu Ç (1996). Terminal dönemdeki kanserki hastalara ve ailelere yaklaşım. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(3): 204-209.
• Fadıloğlu Ç. Kanser ve bakımı. Kronik Hastalıklarda Bakım III Kitabı, (Ed: Fadıloğlu Ç), 2003, 83-128.
• Gümüş AB (2003). Umut, Umutsuzluk. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Grossath MR, Frentzel BR, Bechu N (1984). Cancer risks associated with life event ena conflict solution. Cancer detect Prev 7(3): 201-209.
• Halstead MT, Fernsler JI (1994). Coping strategies of long-term cancer survivor. Cancer Nurs, 17(2): 94-100.
• Herth KA (1989). The relationship between level of hope and level of coping response and other variables in patients with cancer. Oncol Nurs Forum, 16(1): 67-72. 11
• Herth KA (1990). Fostering hope in terminally ill people, J Adv Nurs, 15: 1250-9.
• Herth KA (1993). Hope in family caregiver of terminally ill people. J Adv Nurs. 18: 538-48. 12.
• Hickey SS (1986). Hope as a key element in cancer survivorship, J Psychosoc Oncol. 7: 111-18.
• Hilton BA (1989). The relationship of uncertainty, control, commitment, and threat of recurrence to coping strategies used by women diagnosed with breast cancer. J Behav Med. 12.39-54.
• Kershaw T, Northouse L, Kritpracha C, Schafenacker A, Mood D (2004). Coping strategies and quality of life in women with advanced breast cancer and their family caregivers. Psychology and Health 19;2: 139-155
• Odağ C (1995). İntihar tanım ve kuram-sağaltım, İzmir, Psikiyatri Derneği, Psikoterapi Birimi, Ege üniversitesi Basımevi, İzmir.
• Öndiger N (1997). Kronik Fiziksel Hastalığı Olan Kişilerde Umutsuzluk ve Yaşamı Sürdürme nedenlerinin İncelenmesi., İzmir, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Öz F (2004). Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Hastanesi Ruh Sğlığı Birimine başvuran kanser hastalarının özellikleri ve sorun alanları. Türk Hematoloji Onkoloji Dergisi 1(14): 33-39.
• Özkan S (2003). Meme kanserli hastaya psikolojik yaklaşım, Yaşam Kalitesi. Nobel Tıp Kitabevi, 681-707. tez23
• Palabıyıkoğlu R (2000). Sağlığın bozulmasına bağlı kriz. Kriz ve Krize Müdahale. Ankara Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, No 6.
• Piazza D, Holcombe J, Foote A, Paul P, Love S, Daffin P (1991). Hope, social support, and self-esteem of patients with spinal cord injures. J Nerosci Nurs, 23: 224-230.
• Rideout E, Montemuro M (1986). Hope, morale, and adaptation in patients with chronic hearth failure, J Adv Nur 11: 429-38.
• Rustoen T, Wiklund I (2000) . Hope in new diagnosed patients with cancer. Cancer Nurs, 23(3): 219-9
• Rustoen T (1995). Hope and quality of life, two central issues for cancer patients: a theoretical analysis. Cancer Nursing. 18(5): 355-61. 29
• Solak M, Başer G (2003). Meme ve meme dışı kanserli kadın hastaların umutsuzluk ve yaşama kalitesi düzeylerinin incelenmesi, Hemşirelik Forumu Dergisi. 6(6): 38-47.
• Tatar Ç (2004). Hemşirelerin stresle başetme tarzları ile depresyon arasındaki ilişki, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Wonghongkul T, Moore SM, Musil C, Schneider S, Deimling G. The influence of uncertainty in ilness, stress appraisal, and hope on coping in survivos of breast cancer. Cancer Nursing 2000; 23;6: 422-429.
• Yates P, Towards A (1993). Reconceptualization of hope for patients with a diagnois of cancer. Journal of Advanced Nursing 18: 701-706.