ALKOL VE MADDE BAĞIMLILARINDA ÖFKE İFADESİ VE KİŞİLERARASI İLİŞKİ TARZI

Yıl 2006, Cilt: 22 Sayı: 1, 211 - 223, 01.01.2006

Esra Engin Kadriye Gültekin Hakan Coşkunol Nuran Horozoğlu

Öz

Amaç: Bu araştırma, alkol ve madde bağımlılarında öfke duygusu ve kişilerarası ilişki tarzlarının değerlendirilmesi amacıyla planlamış tanımlayıcı tipte bir çalışmadır. Yöntem: Araştırma, E.Ü.T.F. Hastanesi Psikiyatri Kliniği Bağımlılık Servisi’nde yatan ve bağımlılık polikliniğine başvuran, çalışmaya katılmayı kabul eden alkol ve madde bağımlılığı tanısı alan hastalarda yapılmıştır n=50 . Araştırma verilerini toplamak amacıyla, üç tür soru formu kullanılmıştır. İlk form, “Tanıtıcı Bilgiler Soru Formu”, ikinci form, “Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği” SÖÖTÖ , üçüncü form, “Kişilerarası İlişkiler Ölçeği” dir. Verilerin değerlendirilmesinde, yüzdelik, t test, varyans analizi, korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 41.56±11.99, eğitim yılı ortalaması 10.18±3.22 dir. Hastaların sürekli öfke puan ortalamaları 24.34±7.17, öfke içte puan ortalamaları 19.26±4.37, öfke dışta puan ortalamaları 18.46± 4.80, öfke kontrol puan ortalamaları 20.96±4.78 olarak saptanırken, zehirleyici ilişki tarzı puan ortalamaları 11.76±6.74, besleyici ilişki tarzı puan ortalamaları 32.12±7.90 olarak saptanmıştır. Hastaların cinsiyetlerine göre sürekli öfke, öfke içte, öfke dışta, öfke kontrol, zehirleyici ve besleyici ilişki tarzı puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak fark olmadığı saptanırken, gelir getiren bir işi olmayanların sürekli öfkelerinin daha yüksek, gelir getiren bir işi olanların öfke kontrollerinin istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmıştır. Sonuç: Alkol ve madde bağımlısı olan hastalar için nüksleri önlemek amacıyla, öfke yönetimi ve kişilerarası ilişki becerileri kazandırmaya yönelik psikoeğitim grupları önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

alkol ve madde bağımlılığı, öfke, kişilerarası ilişki

ALCOHOL AND SUBSTANCE DEPENDENT PATIENTS’ ANGER EXPRESSION AND INTERPERSONAL RELATIONSHIP TYPES

Öz

Objective: This study was prepared as descriptive with the purpose of determining the evaluation of alcohol and drug dependency patients’ anger emotion and interpersonal relationship form. Method: This study was conducted in E.U.M.F. Hospital Psychiatry Clinic Dependency Department. Study patients were inpatients, out patient and accepted to involve in study n=50 . Data were collected by 3 questionnaire forms. The first one was, “Demographic and Personal Information Form”, the second one was TAAES “Trait Anger, Anger Expression Scale, the third one was “Interpersonal Relationship Scale”. Data were evaluated by percentages, t tests, variance analysis, correlation analysis. Results: The results of this study showed that; Patients’ age mean was 41.56±11.99, education year mean was 10.18±3.22. Patients’ trait anger point mean was 24.34±7.17, anger include point mean was 19.26±4.37, anger exclude point mean was 18.46±4.80, anger control point mean was 20.96±4.78. poisonous relationship form point mean was 11.76±, nutritive/supporter relationship form point mean was 32.12±7.90. While trait anger, anger include, anger exclude, anger control, poisonous and nutritive relationship forms point means were not found different statistically significant according to patients gender. The trait anger of the unemployed patients were found higher. The anger control of the ones who have jobs statistically significantly. Conclusion: As a result, for alcohol and substance dependent patients, psycho- education groups which are oriented for anger management and interpersonal relationship skills by nurses may be use for relapse prevention

Anahtar Kelimeler

alcohol and substance dependence, anger, interpersonal relationship

Kaynakça

• Balkaya F, Şahin N H (2003) Çok boyutlu öfke ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi. 14:3, 192- 202.
• Bjork J M, Hommer D W, Grant S J, Danube C (2004) Impulsivity in abstinent alcohol- dependent patients: relation to control subjects and type 1-/type 2-like traits. Alcohol. 34: 2-3, 133- 150.
• Çam O, Baysal A (1998) Ruh sağlığı alanında çalışan kişilerin öfke ifadeleri. IX. Ulusal Psikoloji Kongresi. Bilimsel Çalışmalar (18- 20 Eylül 1996, Boğaziçi, İstanbul). Türk Psikologlar Derneği Yayınları. No: 15, Ankara, 463- 479.
• Daley Dc (1986) Relapse Prevention Workbook. For Recovering Alcoholics And Drug Dependent Persons. USA.
• Davey L, Day A, Howells K (2005) Anger, over- control and serious violent offending. Aggression And Violent Behavior. 10: 5, July- August, 624- 635.
• Deffenbacher Jl (1992) Trait anger: Theory and implications. Advances in Personality Assessment , 9: 177- 201.
• Durmuş A, Öztürk H, Kurşun M (2000). Hemşirelerin öfke düzeyleri ve öfke ifade tarzlarının belirlenmesi. Ege Üni. HYO Dergisi, Cilt 16, Sayı 2-3, 21- 28.
• Engin E, Çam O (2004) Psikiyatri Kliniğinde Çalışan Hemşirelerin Öfke Düzeyleri Ve İş Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Ege Üni. Sağlık Bil. Enst. Yayın- lanmış Doktora Tezi, İzmir.
• Evren C, Evren B, Saatçioğlu Ö, Çakmak D(2004). Erken ve geç başlangıçlı alkol bağımlılarında mizaç ve karakter boyutları. Türkiye’ de Psikiyatri. 6: 1, 19- 25.
• Frijda NH, Mesquita B (1994) The social role and functions of emotions. Emotions And Culture, S. Kitayama HR. Markus (Eds), Washington, Dc, American Psychological Association, s. 51- 87.
• Hargie O, Saunders C, Dickson D (1981). Social Skills in Interpersonal Communication, Second Edit., Croom Helm Ltd. Londan And Sydney, 209- 227.
• Howells K, Day A. (2003). Readiness for anger management. Clinical and Theoretical Issues. Clinical Psy. Reiew 23, 319- 337.
• Jakops E, Fischer AH, Manstead ASR (1987) emotional experience as a function of social context: The role of the other. Journal Of Nonverbal Behavior, 21. 103-130.
• Kassinove H, Sukhodolsky DG (1995) Anger Disorders: Basic Science And Practice İssues. Anger Disorders: Definition, Diagnosis And Treatment . Kassinove H (Ed.,) Washington, Taylor& Francis.
• Marlatt A (1996) Taxonomy of high risk situations for alcohol relapse: Evoluation And Development Of A Cognitive- Behavioral Model. Addiction; 91 (Supp.I): 37- 49.
• Pedersen W C, Aviles Fe, Ito T A, Miller N, Pollock V E (2002). Psychological experimentation on alcohol- induced human aggression. Aggression and Violent Behavior.7, 293- 312.
• Sayın A, Karslıoğlu E, Arıkan Z, Aslan S (2004) Alkol Bağımlısı Bir Grup Hastada Kişilik Özellikleri. Bağımlılık Dergisi, 5: 1, 13- 19.
• Sjöberg L, Samsonowitz V (1985) Coping strategies and relapse in alcohol abuse. Drug Alcohol Depend; 38, 229- 235.
• Şahin N, Durak A, Yasak Y (1994). Kişilerarası İlişkiler Ölçeği, Psikometrik Özellikleri. 8. Ulusal Psikoloji Kongresi, 21- 23 Eylül, İzmir.