DOĞUM EYLEMİNDE LAVMAN UYGULAMASININ ANNE-BEBEK SAĞLIĞINA ETKİSİ: RANDOMİZE KONTROLLÜ BİR ÇALIŞMA

Yıl 2020, Cilt: 36 Sayı: 1, 23 - 33, 10.04.2020

Zekiye Karaçam , Döndü Arslan Kurnaz , Gizem Güneş Öztürk

Öz

Amaç: Bu araştırma doğum
eyleminin birinci devresinde yapılan lavman uygulamasının anne bebek sağlığına
etkisinin ve kadınların bu uygulama hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi amacı
ile yapılmıştır.

Yöntem: Araştırma randomize kontrollü deneysel olarak
Aralık 2015 ve Ocak 2017 tarihleri arasında, Aydın Kadın, Doğum ve Çocuk
Hastalıkları Hastanesi’nde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemine randomizasyon ile
lavman grubuna 107 ve kontrol grubuna 93 olmak üzere toplam 200 kadın alınmıştır.
Araştırma verileri Tanıtıcı Bilgi Formu, Doğum Eylemi Gözlem Formu, Ağrı Skalası,
Doğum Deneyiminden Memnuniyet Alt Ölçeği, 
Newcastle Hemşirelik Bakımı Memnuniyet Ölçeği ve Postpartum İzlem Formu
ile toplanmıştır. Veriler
tanımlayıcı istatistikler ki-kare ve t-testi ile
analiz edilmiştir.

Bulgular: Her iki gruptaki kadınlar doğum eyleminin ikinci
evresinin uzunluğu (lavman: 0,15±0,24 ve kontrol: 0,17±0,36; t=-,577; p=0,565),
bebeğin birinci  (lavman: 8,54±0,65 ve
kontrol: 8,65±0,65; t=-1,190; p=0,235) ve beşinci (lavman: 9,67±0,53 ve
kontrol: 9,71±0; t=-,467; p=0,641) dakikadaki APGAR skoru ve doğum ağrısı (lavman:
8,32±1,83 ve kontrol: 8,24±1,87; t=0,299; p=0,76505) puan ortalamaları
bakımından istatistiksel olarak benzerdi. Yine her iki gruptaki kadınlar doğum
deneyimi (lavman: 34,47±5,81 ve kontrol: 34,66±4,96; t=-0,245; p=0,807) ve
bakım hizmetlerinden (lavman: 82,10±16,11 ve kontrol: 83,55±15,13; t=-0,651;
p=0,516) memnuniyetleri bakımından da benzerdi.

Gruplar birinci devrede dışkı kaçırma
bakımında istatistiksel olarak benzer özellikte iken (lavman: %6,5 ve kontrol
%7,5; X²= 0,074; p=0,785), ikinci devrede kontrol grubundaki kadınların
daha fazla dışkı kaçırdığı (%13,1’e karşı %47,3; X²= 28,310;
p=0,000) belirlenmiştir. Ancak, grupların doğum sonrası anne (lavman: %4,9;
kontrol: %4,5) ve bebeklerde (lavman: %1,2; kontrol: %4,5) enfeksiyon
belirtileri görülme ve antibiyotik kullanma durumları bakımından benzer
özellikte oldukları bulunmuştur. Araştırmada bazı kadınlar doğumda dışkı
kaçırmayı utanç verici bulduklarını (lavman: %55,1, kontrol: %43) ve dışkı kaçırdıklarında
utandıklarını (lavman:%9,3, kontrol:%12,9) bildirmişlerdir. Lavman grubundaki
kadınların %90,7’si de doğumda lavmanı, doğumun temiz olması (%43,8), doğumu
kolaylaştırdığı (16,9) ve doğuma gelmeden önce yemek yeme/bağırsakların dolu
olması (12,4) gibi nedenlerle gerekli gördüklerini bildirmişlerdir.

Sonuç: Bu çalışmada, lavman uygulanmayan kadınların
doğum eyleminin ikinci devresinde daha fazla dışkı kaçırdıkları, ancak lavmanın
anne-bebek sağlığı üzerinde önemli herhangi bir etkiye sahip olmadığı sonuçlarına
varılmıştır. Doğumda rutin lavman uygulamasının desteklememesi ile birlikte,
kadınların duygu ve isteklerinin de dikkate alınması ile anne-bebek sağlığının
gelişimine katkı sağlanabilir. 

Anahtar Kelimeler

Bakım, doğum eylemi

Kaynakça

• Akın S, Erdoğan S. The Turkish version of the Newcastle Satisfaction with Nursing Care Scale Used on Medical and Surgical Patients. Journal of Clinical Nursing 2007; 16: 646-653.Chalmers B, Kaczorowski J, Levitt C & et al. Use of Routine Interventions in Vaginal Labor and Birth: Findings from the Maternity Experiences Survey. Birth 2009; 36(1): 13–25. Clarke NT, Jenkins TR. Randomized Prospective Trial Ofthe Effects of an Enema During Labor. Obstetrics & Gynecology 2007;109(4 Suppl): 7S.Conde‐Agudelo A, Rosas‐Bermudez A, Gülmezoglu AM. Evidence‐Based Intrapartum Care in Cali, Colombia: A Quantitative and Qualitative Study. BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology 2008; 115(12): 1547-1556.Cuervo LG, Bernal MP, Mendoza N. Effects of High Volume Saline Enemas vs. No Enema During Labour: The N-Ma Randomized Controlled Trial [ISRCTN43153145]. BMC Pregnancy and Childbirth 2006; 6, 8. Drayton S, Rees C. They Know What They’re Doing. Do Nurses Know Why They Give Pregnant Women Enemas? Nursing Mirror 1984; 159(5): 4–8.Eti Aslan F. Ağrı Değerlendirme Yöntemleri. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2002; 6(1): 9-16.Karaçam Z, Kurnaz DA, Güneş G. Evaluating the Content and Quality of Intrapartum Care in Vaginal Births: An Example of a State Hospital. Turkish Journal of Obstetrics and Gynecology, (2017). 14(1), 10.Kirlek F, Öztürk Can H. Postpartum Dönem. In: Sevil Ü, Ertem G Editör. Perinatoloji ve Bakım. İzmir: Ankara Nobel Kitapevi; 2016. Kovavisarach E, Sringamvong W. Enema Versus No-Enema in Pregnant Women on Admission in Labor: A Randomized Controlled Trial. Journal of the Medical Association of Thailand 2005; 88(12): 1763-7.Lederman RP, Weingarten CG, Lederman E. Postpartum Self-Evaluation Questionnaire: Measures of Maternal Adaptation. Birth Defects Original Article Series 1981; 17(6): 201-31.Lowdermilk DL, Perry SE, Cashion K. Matenity nursing. UK: Mosby; 2010.Olgac Z, Karacam Z. Opinions of Nurses, Midwifes, and Doctors Who Are Working in Gynecology and Obstetrics Toward Mother-Friendly Childbirth Practices. Florence Nightingale Journal of Nursing 2017; 25(3): 153-165.Özçerezci Güner Ö, Kavlak O. Doğum. In: Sevil Ü, Ertem G Editör. Perinatoloji ve Bakım. İzmir: Ankara Nobel Kitapevi; 2016.Öztürk Güneş G, Karaçam Z. Ebelerin Intrapartum Lavman Uygulaması Hakkında Görüş ve Deneyimleri: Nitel Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2018; 34(2): 1-14.Pazandeh F, Huss R, Hirst J, House A, Baghban AA. An Evaluation of the Quality of Care for Women with Low Risk Pregnancy: The Use of Evidence-Based Practice during Labour and Childbirth in Four Public Hospitals in Tehran. Midwifery 2015; 31(11): 1045-1053.Reveiz L, Gaitán H G, Cuervo LG. Enemas during Labour. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013; (7) No.: CD000330. DOI: 10.1002/14651858.CD000330.pub4. Sandin-Bojö AK, Wilde Larsson B, Axelsson O, Hall-Lord ML. Intrapartal Care Documented in A Swedish Maternity Unit and Considered in Relation to the World Health Organization Recommendations for Care in Normal Birth. Midwifery 2006; 22: 207–217.Taşçı KD, Mete S. Postpartum Kendini Değerlendirme Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 10(2): 20-29. Thomas LH, McColl E, Priest J, Bond S, Boys RJ. Newcastle Satisfaction with Nursing Scales: A İnstrument for Quality Assessments of Nursing Care. Quality in Health Care 1996; 5: 67-72. Wewers ME, Lowe NK. A Critical Review of Visual Analogue Scales in The Measurement Of Clinical Phenomena. Research in Nursing & Health 1990; 13: 227-236.WHO Recommendations: Intrapartum Care for a Positive Childbirth Experience. Geneva: World Health Organization; 2018. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.Yeat SK, Chen SC, Lee HH. Enema Resulting in Rectal Prolapse and Colostomy in a Term Pregnant Woman. Taiwanese Journal of Obstetrics and Gynecology 2011; 50(3): 370–371.