Tüm dünyada pandemi olarak ilan edilen Covid-19 önemli ve yeni bir halk sağlığı sorunun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Dünyada ve ülkemizde pandemi ile birlikte sağlık hizmetlerinin sunumunda birtakım değişiklikler olmuş ve bu durum birinci basmak sağlık hizmetlerinin önemini arttırmıştır. Halk sağlığı hemşireliği risk gruplarından birisi olan gebeler immün sistemdeki değişiklikler nedeni ile enfeksiyona daha yatkın hale gelmektedirler.
Bu derlemede halk sağlığı hemşirelerinin öncelikli yaptıkları uygulamaların kapsamını açıklamak, hedefler oluşturmak, girişimler belirlemek amacı ile kullanılan bir model olan müdahale çarkı çerçevesinde covid-19 pandemisinde gebelik dönemi izlemlerinin ile ele alınması amaçlanmıştır.
Referans1 Akdoğan, M., Atalı, A.G., Say, B., Gür, N.G. (2020). Avrupa birliğinin Covid-19 yönetimi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5(Özel sayı): 32-58.
Referans2 Aydın, R., Kızılkaya, T., Hancıoğlu, A., Yazıcı, S. (2020). COVID-19 Pandemisinde Gebelik Dönemi ve Telesağlık. EGEHFD, 2020, 36 (3): 189-198
Referans3 Aydemir, H., Hazer, H.U. (2014). Düşük Riskli, riskli, yüksek riskli gebelik ve ebenin rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2): 815-833.
Referans4 Demir, R., Taşpınar, A. (2021). Koronavirüs Pandemisinin Kadının Yaşamına ve Sağlığına Yansımaları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(4):779-789.
Referans5 Doraiswamy, S., Abraham, A., Mamtani, R., Cheema, S. (2020). Use of Telehealth During the COVID-19 Pandemic: Scoping Review . Journal of medicak internet research, 22(12):1-15.
Referans6 Dilbaz, B., Kaplanoğlu, M., Kaplanoğlu, D.K. (2020). Teletıp ve Telesağlık: Geçmiş, Bugün ve Gelecek. Eurasian Journal of Health Technology Assessment, 4(1); 40-56
Referans7 Eroğlu, K., Koç, G. (2012). Dünden bugüne sağlık mevzuatında kadın sağlığı kapsamında ana çocuk sağlığı hemşirelik hizmetleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(2): 136-151.
Referans8 Kara, E. (2020). KOVİD-19 Pandemisindeki Dezavantajlı Gruplar ve Sosyal Hizmet İşgücünün İşlevi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 28-34.
Referans9 Kızılkaya, T., Yazıcı, S. (2020). Perinatal dönemde koronavirüs hastalığı 2019 Yönetimi. EGEHFD, 2020, 36 (3): 189-198
Referans10 Korucu, A.E., Şahan, F.U., Terzioğlu F. (2020). Perinatal dönemde koronavirüs hastalığı 2019 Yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(4): 466-476
Referans11 Leahy-Warren, P., Day M.R., Philpott, L., Glavin, K., Steffenak, A.K.M., Egge, H., Mulcahy, H. (2018). A falls case summary: Application of the public health nursing intervention Wheel. Public Health Nurs, 35:307–316.
Referans12 Minneseto Department of Health. (2019). Public health interventions: Applications for public health nursing practice (2nd ed.). Retrieved from https://www.health.state.mn.us/communities/practice/research/phncouncil/wheel.html.
Referans13 Özlü, A., Öztaş, D.Ö. (2020). Yeni corona pandemisi (Covid-19) ile mücadelede geçmişten ders çıkartmak. Ankara Med J, (2):468-481.
Referans14 Royal College of Obstetricians & Gynecologists (RCOG). (2020). Coronavirus (COVID-19) infection in pregnancy information for healthcare professionals. Retrievent From ( 24.07.2020): https:// www.rcog.org.uk/coronavirus-pregnancy
Referans15 Sümen, A. (2021). Toplum Temelli Halk Sağlığı Hemşireliği Uygulamaları İçin Bir Model: Müdahale Çarkı. Halk sağlığı hemşireliği dergisi, 3(1): 64-78.
Referans16 Sümen, A., Öncel, S. (2016). Toplum temelli halk sağlığı hemşireliği uygulaması (müdahale çarkı) ve Türkiye’den örnekler. TAF Prev Med Bull, 15(5): 473-477
Referans17 Sayılı, U., Özgür, Ç., Gazanfer, Ö.B., Solmaz, A. (2020). Sağlık Çalışanlarının Riskli Gebelikler Eğitimi Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(3):431-437
Referans18 Schaffer, M.A., Anderdon, L.J.W., Rising, S. (2016). Public Health Interventions for School Nursing Practice. The Journal of School Nursing, 32(3) 195-208
Referans19 Soysal, G. (2020). Koronavirüs salgını ve Yaşlılık. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(7):290-301.
Referans20 T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Covid-19 (Sars-cov-2 enfeksiyonu) solunum sistemi hastalıklarının yaygın olduğu dönemde sağlık kuruluşlarında gebe takibi, Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması, 11 Ekim 2021, Ankara.
Referans21 T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Doğum öncesi bakım yönetim rehberi. 2014, Ankara.
Referans22 Yurt, S. (2020). Aile Sağlığı Hemşireliği Uygulamalarında COVID-19 Yönetimi. Türkiye Klinikleri, 35-41.
Use of Intervention Wheel in Pregnancy Follow-ups in the COVID-19 Pandemic
Covid-19, which has been declared a pandemic all over the world, has caused an important and new public health problem. With the pandemic in the world and in our country, there have been some changes in the delivery of health services, and this has increased the importance of primary health care services. Pregnant women, one of the risk groups in public health nursing, become more prone to infection due to changes in the immune system.
In this review, it is aimed to discuss the pregnancy period follow-ups in the covid-19 pandemic within the framework of the intervention wheel, which is a model used to explain the scope of priority practices by public health nurses, to set goals and to determine interventions.
Referans1 Akdoğan, M., Atalı, A.G., Say, B., Gür, N.G. (2020). Avrupa birliğinin Covid-19 yönetimi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5(Özel sayı): 32-58.
Referans2 Aydın, R., Kızılkaya, T., Hancıoğlu, A., Yazıcı, S. (2020). COVID-19 Pandemisinde Gebelik Dönemi ve Telesağlık. EGEHFD, 2020, 36 (3): 189-198
Referans3 Aydemir, H., Hazer, H.U. (2014). Düşük Riskli, riskli, yüksek riskli gebelik ve ebenin rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2): 815-833.
Referans4 Demir, R., Taşpınar, A. (2021). Koronavirüs Pandemisinin Kadının Yaşamına ve Sağlığına Yansımaları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(4):779-789.
Referans5 Doraiswamy, S., Abraham, A., Mamtani, R., Cheema, S. (2020). Use of Telehealth During the COVID-19 Pandemic: Scoping Review . Journal of medicak internet research, 22(12):1-15.
Referans6 Dilbaz, B., Kaplanoğlu, M., Kaplanoğlu, D.K. (2020). Teletıp ve Telesağlık: Geçmiş, Bugün ve Gelecek. Eurasian Journal of Health Technology Assessment, 4(1); 40-56
Referans7 Eroğlu, K., Koç, G. (2012). Dünden bugüne sağlık mevzuatında kadın sağlığı kapsamında ana çocuk sağlığı hemşirelik hizmetleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(2): 136-151.
Referans8 Kara, E. (2020). KOVİD-19 Pandemisindeki Dezavantajlı Gruplar ve Sosyal Hizmet İşgücünün İşlevi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 28-34.
Referans9 Kızılkaya, T., Yazıcı, S. (2020). Perinatal dönemde koronavirüs hastalığı 2019 Yönetimi. EGEHFD, 2020, 36 (3): 189-198
Referans10 Korucu, A.E., Şahan, F.U., Terzioğlu F. (2020). Perinatal dönemde koronavirüs hastalığı 2019 Yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(4): 466-476
Referans11 Leahy-Warren, P., Day M.R., Philpott, L., Glavin, K., Steffenak, A.K.M., Egge, H., Mulcahy, H. (2018). A falls case summary: Application of the public health nursing intervention Wheel. Public Health Nurs, 35:307–316.
Referans12 Minneseto Department of Health. (2019). Public health interventions: Applications for public health nursing practice (2nd ed.). Retrieved from https://www.health.state.mn.us/communities/practice/research/phncouncil/wheel.html.
Referans13 Özlü, A., Öztaş, D.Ö. (2020). Yeni corona pandemisi (Covid-19) ile mücadelede geçmişten ders çıkartmak. Ankara Med J, (2):468-481.
Referans14 Royal College of Obstetricians & Gynecologists (RCOG). (2020). Coronavirus (COVID-19) infection in pregnancy information for healthcare professionals. Retrievent From ( 24.07.2020): https:// www.rcog.org.uk/coronavirus-pregnancy
Referans15 Sümen, A. (2021). Toplum Temelli Halk Sağlığı Hemşireliği Uygulamaları İçin Bir Model: Müdahale Çarkı. Halk sağlığı hemşireliği dergisi, 3(1): 64-78.
Referans16 Sümen, A., Öncel, S. (2016). Toplum temelli halk sağlığı hemşireliği uygulaması (müdahale çarkı) ve Türkiye’den örnekler. TAF Prev Med Bull, 15(5): 473-477
Referans17 Sayılı, U., Özgür, Ç., Gazanfer, Ö.B., Solmaz, A. (2020). Sağlık Çalışanlarının Riskli Gebelikler Eğitimi Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(3):431-437
Referans18 Schaffer, M.A., Anderdon, L.J.W., Rising, S. (2016). Public Health Interventions for School Nursing Practice. The Journal of School Nursing, 32(3) 195-208
Referans19 Soysal, G. (2020). Koronavirüs salgını ve Yaşlılık. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(7):290-301.
Referans20 T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Covid-19 (Sars-cov-2 enfeksiyonu) solunum sistemi hastalıklarının yaygın olduğu dönemde sağlık kuruluşlarında gebe takibi, Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması, 11 Ekim 2021, Ankara.
Referans21 T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Doğum öncesi bakım yönetim rehberi. 2014, Ankara.
Referans22 Yurt, S. (2020). Aile Sağlığı Hemşireliği Uygulamalarında COVID-19 Yönetimi. Türkiye Klinikleri, 35-41.
Öztürk Dönmez, R., & Fidan, G. (2024). COVID-19 Pandemisinde Gebelik İzlemlerinde Müdahale Çarkının Kullanımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 40(2), 321-327. https://doi.org/10.53490/egehemsire.1107930