Gestasyonel Diyabet Tanısı Almış Gebeye Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli Doğrultusunda Beslenme Eğitimi Verilmesi: Olgu Sunumu

Yıl 2024, Cilt: 40 Sayı: 3, 505 - 512, 18.12.2024

Melike Kahveci , Şenay Ünsal Atan

https://doi.org/10.53490/egehemsire.1107251

Öz

Pender'in sağlığı geliştirme modeli, sağlıksız davranışları planlamak, değiştirmek ve sağlığı geliştirmek için kullanılan bir modeldir. Sağlığı geliştirme modelinin temel varsayımları, bireyin kendi çevrelerinde sağlık davranışlarını şekillendirme ve sürdürme kontrolünün kendisinde olduğunu vurgular. Sağlığı geliştirici davranışlar, insanların sağlıklarını izlemelerini sağlayan ve bu nedenle bireysel ve toplum sağlığını iyileştirmede yararlı olan faaliyetleri içerir. Beslenmenin bir nesilden diğerine sağlığı etkileme gücü, sağlık ve hastalık anlayışımızı değiştiren temel bir kavramdır. Bu bağlamda, farklı çalışmaların sonuçları, beslenme ile ilgili eğitim ve müdahalelerin sadece bilgiden çok davranışa vurgu yapılması durumunda etkili olabileceğini göstermektedir. Gestasyonel diyabetes mellitusun özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde artan prevalansı, gelecek neslin sağlığı üzerindeki etkisi ve sağlık sistemleri üzerindeki maliyet yükü açısından büyük endişe kaynağıdır. Sağlıklı bir gebelik için ideal kiloda olmak, uygun diyet ve yaşam tarzını sürdürmek, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde sağlığı geliştirmek için en etkili çözümdür. Hastaların ortamlarında önemli bir rol ve etkiye sahip olan hemşireler, olumlu sağlığı geliştirici davranışları teşvik ederek bireylere olumlu sağlık davranışları kazandırmalıdırlar. Bu olgu sunumunda gestasyonel diyabet tanısı almış bir gebeye Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli doğrultusunda beslenme eğitimi verilmiş, verilen eğitimin olumlu etkileri olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, gestasyonel diyabet, sağlığı geliştirme modeli

Giving Nutrition Education to Pregnant Women Diagnosed with Gestational Diabetes in line with Pender's Health Promotion Model: A Case Report

Öz

Pender's health promotion model is a model used to plan, change unhealthy behaviors and improve health. The basic assumptions of the health promotion model emphasize that the personal is in check of forming and maintaining health attitudes in their environment. Health promoting behaviors contain activities that supply people to monitor their health and are hence beneficial in enhancement personal and society health. The power of nutrition to influence health from one generation to the following is a fundamental concept that is changing our understanding of health and disease. In this context, the consequences of distinct researches display that nutrition education and interventions may be efficient only if the highlighting is on attitude rather than information. The increasing prevalence of gestational diabetes mellitus, particularly in low- and middle-income countries, is of great concern in terms of its impact on the health of the next generation and the cost burden on health systems. Being at the ideal weight for a healthy pregnancy, maintaining an appropriate diet and lifestyle are the most effective solutions to improve health, particularly in low- and middle-income countries. Nurses, who have a significant role and influence in patients' environments, should encourage positive health-promoting behaviors and provide individuals with positive health behaviors. In this case report, nutrition education was given to a pregnant woman diagnosed with gestational diabetes in line with Pender's Health Promotion Model, and it was observed that the education provided had positive effects.

Anahtar Kelimeler

Nutrition, gestational diabetes, health promotion model

Kaynakça

• American Diabetes Association (ADA) (2017). Classification and diagnosis of diabetes. Diabetes Care, 40 (Suppl 1), 11–24. doi:10.2337/dc17-S005
• American Diabetes Association (ADA) (2020). Management of diabetes in pregnancy: Standards of medical care in diabetes. Diabetes Care, 43(Suppl 1), 183-192. doi:10.2337/dc22-S015
• Catalano, P. M, McIntyre, H. D, Cruickshank, J. K, McCance, D. R, Dyer, A. R, Metzger, B. E., HAPO Study Cooperative Research Group. (2012). The hyperglycemia and adverse pregnancy outcome study: Associations of GDM and obesity with pregnancy outcomes. Diabetes Care, 35 (4), 780-786. doi: 10.2337/dc11-1790.
• Chen, H. H., Hsieh, P. L. (2021). Applying the Pender’s Health Promotion Model to identify the factors related to older adults participation in community-based health promotion activities. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18 (19), 9985. doi: 10.3390/ijerph18199985
• Dean, S. V, Lassi, Z. S, Imam, A. M., Bhutta, Z. A. (2014). Preconception care: Nutritional risks and interventions. Reproductive Health, 11 (3), 1-15. doi: 10.1186/1742-4755-11-S3-S3
• Hernandez, T. L, Van Pelt, R. E, Anderson, M. A, Reece, M. S, Reynolds, R. M, de la Houssaye, B. A., Barbour, L. A. (2016). Women with gestational diabetes mellitus randomized to a higher–complex carbohydrate/low-fat diet manifest lower adipose tissue insulin resistance, inflammation, glucose, and free fatty acids: A pilot study. Diabetes Care, 39 (1), 39-42. doi: 10.2337/dc15-0515
• Hernandez, T. L, Mande, A., Barbour, L. A. (2018). Nutrition therapy within and beyond gestational diabetes. Diabetes Research and Clinical Practice, 145, 39-50. doi: 10.1016/j.diabres.2018.04.004
• Kelley, K. W, Carroll, D. G., Meyer, A. (2015). A review of current treatment strategies for gestational diabetes mellitus. Drugs in Context, 4: 212282; 1-15. doi: 10.7573/dic.212282.eCollection2015
• Lowe Jr, W. L, Scholtens, D. M, Kuang, A, Linder, B, Lawrence, J. M, Lebenthal, Y., Metzger, B. E. (2019). Hyperglycemia and adverse pregnancy outcome follow-up study (HAPO): Maternal gestational diabetes mellitus and childhood glucose metabolism. Diabetes Care, 42 (3), 372-380. doi: 10.2337/dc18-1646
• Matusiak, K, Barrett, H. L, Callaway, L. K., Nitert, M. D. (2014). Periconception weight loss: Common sense for mothers, but what about for babies?. Journal of Obesity, 204295; 1-10. doi: 10.1155/2014/204295
• Parrettini, S, Caroli, A., Torlone, E. (2020). Nutrition and metabolic adaptations in physiological and complicated pregnancy: Focus on obesity and gestational diabetes. Frontiers in Endocrinology, 11, 937. doi: 10.3389/fendo.2020.611929
• Pender, N.J. (2011). Health Promotion Model Manuel. Erişim adresi:https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/85350/HEALTH_PROMOTION_MANUAL_Rev_5-2011.pdf Erişim tarihi:10.03.2022
• Poomalar, G. K. (2015). Changing trends in management of gestational diabetes mellitus. World Journal of Diabetes, 6 (2), 284-295. doi: 10.4239/wjd.v6.i2.284
• Rasmussen, L, Poulsen, C. W, Kampmann, U, Smedegaard, S. B, Ovesen, P. G., Fuglsang, J. (2020). Diet and healthy lifestyle in the management of gestational diabetes mellitus. Nutrients, 12 (10), 1-23. doi: 10.3390/nu12103050
• Silva-Zolezzi, I, Samuel, T. M., Spieldenner, J. (2017). Maternal nutrition: Opportunities in the prevention of gestational diabetes. Nutrition Reviews, 75(suppl_1), 32-50. doi: 10.1093/nutrit/nuw033
• Sissala, N, Mustaniemi, S, Kajantie, E, Vääräsmäki, M., Koivunen, P. (2022). Higher hemoglobin levels are an independent risk factor for gestational diabetes. Scientific Reports, 12 (1), 1-11. doi:10.1038/s41598-022-05801-y
• Voskuil, V. R, Robbins, L. B., Pierce, S. J. (2019). Predicting physical activity among urban adolescent girls: A test of the health promotion model. Research in Nursing & Health, 42 (5), 392–409. doi: 10.1002/nur.21968
• Yamamoto, J. M, Kellett, J. E, Balsells, M, García-Patterson, A, Hadar, E, Solà, I., Corcoy, R. (2018). Gestational diabetes mellitus and diet: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials examining the impact of modified dietary interventions on maternal glucose control and neonatal birth weight. Diabetes Care, 41 (7), 1346-1361. doi: 10.2337/dc18-0102