YENİ MEDYA HABER OKUMA ALIŞKANLIĞI VE YENİ OKUR TİPOLOJİSİNDE FARKLILIKLAR

Yıl 2020, Sayı: 7, 31 - 58, 29.10.2020

Neşe Mesutoğlu

Öz

Bu makale, günümüz okuma pratiğinde dijital teknolojilerin nasıl kullanıldığı ve bu okuma alışkanlığında yeni medyada haberlerin tüketimi ve okur profiline odaklanmaktadır. Çalışmanın amacı, çevrimiçi haber okuyucularının günlük yaşam bilgisi arama bağlamındaki bilgi davranışlarını araştırmaktır. Bu bağlamda dijital haber okuma alışkanlıklarını ve tutumlarını anlamaya çalışmayı amaçlamaktadır ve Türkiye’deki yeni medya okuru davranış kalıpları temelinde farklı segmentleri tanımlamayı beklemektedir ve bu farklılıkları yaş grupları açısından araştırmayı hedeflemektedir. Ekim 2019 ve Mayıs 2020 arasında 150 kişiyle İstanbul’da tamamlanan yüz yüze ve online olmak üzere karma anket araştırmaları bulguları sunulmaktadır. Makale, katılımcıların haberi nereden, ne kadar sürede ve nasıl okuduğuyla ilgili temel bulguları gözden geçirmektedir: çevrimdışı veya çevrimiçi, basılı veya ekranda olmak üzere interneti haber okuma materyali olarak kullanıp kullanmadıkları üzerinde durulmaktadır ve bir okur tipolojisi önermektedir. Çalışma, kullanıcının haber tüketim alışkanlıklarını; “yaşam biçimi”/“yaşam ustalığı” yetileri üzerinde kişisel olarak algılamasına dayalı beş farklı kullanıcı tipolojisi sunmaktadır. Kullanıcıların bilgi arama davranışlarının incelenmesi, yeni medyanın haber okuyucularının davranışı üzerindeki etkisine ilişkin önemli bilgiler sağlayabilir. Yeni okur tipolojisini saptamak ve gelişime odaklanma yeteneğini kazanmak ve yakın gelecekteki web 4.0 dönemine hazırlık açısından avantaj sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

yeni medya, yeni medya okur profili, okur tipolojisi, haber okuma alışkanlığı, medya okur yazarlığı, haber okuma davranışı

Kaynakça

• Bourdieu, P. (1979). La distinction: Critique sociale du jugement. Paris, Ed. de Minuit.
• Bourdieu, P. (1980). Le Sens Pratique, Paris: Minuit.
• Dickerson, M.D. & Gentry, J.W. (1983). Characteristics of adopters and non-adopters of home computers. Journal of Consumer Research, 10 (2), 225-235. https://doi.org/10.1086/208961
• Er-Koçoğlu, N. (2018). LGBTİQ Bireylerin Gündelik Yaşamda Bilgi Gereksinimleri ve Bilgi Arama Davranışları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Çev. Osman Akınhay-Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2002). OECD information technology outlook, Paris. www.oecd.org/dataoecd/63/60/1933354.pdf Erişim Tarihi: 2002
• Ortega Egea, J.M., Menendez, M.R.,Gonzalez, M.V.R., (2007). Diffusion and usage patterns of Internet services in the European Union, Information Research, 12(2) paper 302. http://informationr.net/ir/12-2/paper302.html Erişim Tarihi: 02.01.2007
• Opgenhaffen, M. (2009). Multimedia, interactivity, and hypertext in online news: Effect on news processing and objective and subjective knowledge, LIRIAS1695702, Katholieke Universiteit Leuven Faculteıt Sociale Wetenschappen, Leuven, Belgium
• Pala, N. (2013). Konvansiyonel Medyanın Çöküşü, https://nedim-pala.blogspot.com/2013/07/konvansiyonel-medyann-cokusu.html Erişim Tarihi: 21.07.2013
• Peterson, R.A. & Merino, M.C. (2003). Consumer information search behaviour and the Internet. Psychology & Marketing, 20 (2), 99-121.
• Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga, Koridor Yayıncılık.
• Turan, S. & Alpyılmaz A. (2017). Yankı Odası Etkisi Nedir? https://blog.lexpera.com.tr/yanki-odasi-etkisi-nedir/ Erişim Tarihi: 15.10.2017
• Savolainen, R. (1995). Everyday life information seeking: Approaching information seeking in the context of "way of life". Library & Information Science Research, 17(3), 259-294.
• Savolainen, R. (2009). Everyday life information seeking. Encyclopedia of Library and Information Sciences (s. 1780–1789). New York: Taylor and Francis. doi: 10.1081/E-ELIS3-120043920.
• Smythe, D. W (1977). “Communications: Blindspot Of Western Marxism”, Canadian Journal of Political and Social Theory, 1(3): 1-28.