KİTLESEL SIĞINAKTA BİR MUTLULUK VAADİ: GÜNLÜK ASTROLOJİ SAYFALARI ÜZERİNE BİR ANALİZ

Yıl 2021, Sayı: 9, 141 - 161, 31.10.2021

Gizem Orçin

Öz

Tarih öncesi çağlardan beri insanlar, gelecek durumlar, olaylar ve kaderleri hakkında bilgi edinmek istemişlerdir. Bu arayış, modern hayatın yoğun temposu altındaki kitleler için de halen geçerlidir. Başarı, sağlık ve mutluluk ihtimalleri üzerinde şekillenen bu talep, astroloji alanında karşılık bulmaktadır. Bir inanç sistemi olduğu kadar, bilim ve rasyonalite dışı bir sahte bilim (pseudoscience) olarak da tanımlanan astroloji, kitle toplumunun en büyük kaçış alanlarından birisidir. Bu çalışmanın amacı, standardize edilmiş ve seri üretime indirgenmiş bir yaşam idealini kitlelere pazarlayan ve kültür endüstrisi işlevi gören günlük astroloji yorumlarını irdelemektir. Bu bağlamda, ülkemizde en çok tıklanan kitle gazetelerinden olan Habertürk, Hürriyet, Milliyet ve Posta gazetelerinin internet sayfalarındaki günlük astroloji sayfaları incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi olarak ele alınan bu gazetelerin 1-15 Temmuz 2021 tarihleri arasındaki astroloji yorumları, mutluluk vadedici özellikleri ve karakter tipolojileri üzerinden analiz edilmiştir. Bu analiz, astroloji söyleminin yapısal ve içeriksel boyutları çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Böylece, farklı kitle gazetelerinin astroloji söylemine nüfuz eden mutluluk formüllerinin ve karakter inşalarının postmodern dünyanın arzuladığı bir yapıyı meşrulaştırdığı sonucu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Astroloji, İnternet Gazeteleri, Kültür Endüstrisi, Mutluluk, Söylem Analizi

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2012). Minima Moralia. Çev: Orhan Koçak- Ahmet Doğukan. İstanbul: Metis Yayınları.
• Adorno, T. W. - Horkheimer, M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği. Çev: Nihat Ülker-Elif Öztarhan Karadoğan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Ahmed, S. (2010). The Promise Of Happiness. USA: Duke University Press. Astrology. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/astrology?q=astrology. Erişim tarihi: 12.05.2021.
• Atamtürk, Ü. A. (2003). Medya İçeriği Olarak Yıldız Falı Analizi, Örnek: ‘Elle’ Dergisi Yıldız Falı Sayfasının Çözümlemesi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 17, 71-87.
• Baucells, M.- Sarin R. (2012). Engineering Happiness. A New Approach for Building a Joyful Life. USA: University of California Press.
• Baudrillard, J. (2005). Şeytana Satılan Ruh ya da Kötülüğün Egemenliği. Çev: Oğuz Adanır. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. Çev: İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2013). Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm. Çev: F. Doruk Ergun. İstanbul: Say Yayınları.
• Bauman, Z. (2014). Siyaset Arayışı. Çev: Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları.
• Benjamin, W. (2016). Parıltılar. Çev: Yılmaz Öner. İstanbul: Belge Yayınları.
• Bunge, M. (1984). What is Pseudoscience. Skeptical Inquirer, 9 (1), 36–46.
• Chodorow, N. J. (2007). Duyguların Gücü. Psikanalizde, Cinsiyette ve Kültürde Kişisel Anlam. Çev: Jale Özata Dirlikyapan. İstanbul: Metis Yayınları.
• Defoe, D. (2020). Veba Yılı Günlüğü. Çev: İris Kantemir. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Fiske, J. (2012). Popüler Kültürü Anlamak. Çev: Süleyman İrvan. İstanbul: Parşömen Yayınları.
• Fromm, E. (1994). Erdem ve Mutluluk. Çev: Dr. Ayda Yörükan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Fromm, E. (2006). Psikanaliz ve Din. Çev: Elif Erten. İstanbul: Say Yayınları.
• Gans, H. J. (2007). Popüler Kültür ve Yüksek Kültür. Çev: Emine Onaran İncirlioğlu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Genazino, W. (2019). Mutsuzluk Zamanlarında Mutluluk. Çev: Süreyya Turhan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Held, D. (1980). Introduction to Critical Theory Horkheimer to Habermas. Cambridge: Polity Press.
• İlhan, B. (2004). Astroloji Dersleri. İstanbul: İlhan Yayınevi
• Marcuse, H. (1968). Tek Boyutlu İnsan. İleri Endüstri Toplumun İdeolojisi Üzerinde İnceleme. Çev: Seçkin Çağan. İstanbul: May Yayınları.
• Pınarbaşı, G. (2020). Kültür Endüstrisi Bağlamında New Age Uygulamalarından-İnançlarından Astrolojinin Facebook Dolayımlı İçerik Analizi (2018-2019). Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Riesman, D. (2016). Yalnız Kalabalık. Amerikan Toplumsal Karakterinin Değişimi Üzerine Bir İnceleme. Çev: Yeşim Erdem. Ankara: Heretik Yayınları.
• Rigel, N. - Dursun, O. (2015). Kültür Endüstrisinin Sahte Rasyonalitesi: Yıldız Falları. Global Media Journal TR Edition. 5(19), 227-270.
• Sennett, R. (2012). Karakter Aşınması. Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkisi. Çev: Barış Yıldırım. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Teke Tek - Yılbaşı Özel Programı, https://www.youtube.com/watch?v=avtjwyGfTVw Erişim tarihi: 13.04.2021
• Topal, S. (2020). Mitolojiden Bilime İnsanın Yolculuğu. Bilim ve Ütopya. Sayı: 314 (26), 27-33.
• Uyar, T. (2016). Astroloji Sözdebilimi ve Toplum için Yarattığı Tehditler Üzerine Bir Tartışma. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. Cilt 6, Sayı 1, 50-60.
• Uyar, T. (2020). Bilim ve Sözdebilim: Neden İnanıyoruz ve Ne Zararı Var?. Bilim ve Ütopya. Sayı: 314 (26), 14-21.
• Yardımcı, A. B. (2019). Bilim ve Sözde Bilim: Bilimsel Topluluğun Doğasının Belirlenmesi ve Sözde Bilimin Ayırt Edilmesine Yönelik Sosyal Bir Ölçüt. Kaygı, 18(II), 567- 588.
• Yetkin, B. (2016). Yıldızların Altında İktidar Savaşı: Hegemonyanın ve Kimliğin İnşası. Akdeniz İletişim Dergisi. Sayı 25, 34-63.