Muhtar Avezov’un “Abay Yolu” Adlı Romanı ile Mehmet Akif Ersoy’un “Safahat” Adlı Eserinde Örnek İnsan Tipi

Yıl 2009, Cilt: 9 Sayı: 1, 33 - 44, 01.05.2009

Dinara Duısebayev

Öz

“Abay Yolu” romanı ile “Safahat”ta, zaman dilimi itibariyle birbirine yakın dönemler anlatılıyor olmakla beraber farklı toplumların hayatlarından kesitlere yer verilmektedir. Her iki eserde de sosyal meselelere ağırlık verilmekte ve toplumun yaşama tarzı eleştirilmektedir. Toplumdaki sosyal aksaklıklar tespit ve tenkit edilmekle kalmayıp, bunların çözüm yolları da gösterilmektedir. Söz konusu iki eserin müelliflerinin teklif ettikleri çözüm yollarından biri, topluma yol gösterecek, “ideal tip” olarak değerlendirebileceğimiz örnek insanlardır. Tanınmış Kazak yazarı Muhtar Avezov’un “Abay Yolu” romanının başkahramanı Abay, yeni nesli temsil eden Abay’ın oğulları Abdirahman, Magaviya ve yine Abay’ın muhitinde yetişen Darmen böyle kahramanlardır. “Safahat”ta ise, prototipi tarihî bir şahsiyet olan vaiz (Süleymaniye Kürsüsünde, Fatih Kürsüsünde) ile yeni nesli temsil eden Âsım, benzer özelliklere sahiptirler. Belirtilen kahramanlardan Abay ile vaiz; devrine göre çağdaş bir eğitim almış, sosyal sorumluluklarının bilincinde olan, toplumun aksak yönlerini görebilen ve onlara çözüm yolları üretebilen, millî değerlere karşı hassas, içinde bulunduğu toplumun medenî bir hayat tarzına sahip olmasını arzulayan ve bunun için mücadele veren, tek kelimeyle millete hizmeti hayat ülküsü olarak seçen kişilerdir. Yeni nesli temsil eden Abdirahman, Magaviya, Darmen ve Âsım ise çağdaş bir eğitimden geçmiş olmakla beraber kendini de geliştirmiş, vatanperver, milliyetçi, dürüst ve çalışkan insanlardır

Anahtar Kelimeler

Muhtar Avezov, Abay Yolu, Mehmet Âkif Ersoy, Safahat, örnek insan, Abay, vaiz, Abdirahman, Âsım

The Exemplary Man Type in the Novel “Abay Yolu” by Muhtar Avezov and the Literary Work “Safahat” by Mehmet Akif Ersoy

Öz

In Abay Yolu and Safahat, close time periods but different societies are narrated. In both literary works, social issues are focused on, the life styles of the societies are criticized and, some solutions are offered for the stated social problems. One of the solutions is, the exemplary men which we can call “ideal type” to guide the society. Abay, who is the protagonist of Abay Yolu; Abdirahman, Magaviya who are the sons of Abay and representatives of young generation; Darmen who was brought up in the moral environment of Abay; Hocazâde, the preacher in Safahat; and Âsım, again representing the younger generation are such exemplary and ideal characters. Abay, the preacher and Hocazâde are characters who are aware of their social responsibilities, capable of seeing the deficiencies of their societies and offering solutions for those deficiencies; educated, sensitive to national values; and they also want their societies to embrace a civilized way of life and they fight for this. Abdirahman, Magaviya, Darmen and Âsım are representatives of the younger generation, these characters are introduced as characters who are educated in a contemporary way, improved themselves and are at the same time patriots, nationalists, honest and hard-working

Anahtar Kelimeler

Muhtar Avezov, Abay Yolu, Mehmet Âkif Ersoy, Safahat, exemplary man, Abay, the preacher, Abdirahman, Âsım