Kazak Türkçesinde “Göz” Organ İsmiyle Kurulmuş Deyimlerin Yapı Ve Anlam Özellikleri

Yıl 2009, Cilt: 9 Sayı: 2, 19 - 35, 01.10.2009

Emine Atmaca

Öz

Kazak Türkçesindeki deyimlere (turaktı tirkes / frazeologizm / ayşıktı söz uramı;
beyneli söz tirkesi) bakıldığında insanın en önemli uzvu olan görme organı gözle ilgili
deyimlerin özel bir yere ve öneme sahip olduğu görülür. Bu sebepten deyimlerin içerisinde
göz organ adıyla teşkil olunmuş deyim sayısı da fazladır. Zira göz, dış çevreyle
bağlantımızı sağlayan en önemli uzvumuzdur.
Bu makalede Kazak Türkçesinde organ adı içeren deyimler yapı ve anlam
açısından ele alınmış, Türkiye Türkçesi bünyesinde organ adı bulunan deyimlerin
birbirleriyle ortak olan, benzer ya da birbirlerinden ayrılan yönleri gösterilmeye
çalışılmıştır.
Kazak Türkçesi ve Türkiye Türkçesi arasında ortaklaşan deyimler olmakla birlikte,
iki şivede de ortak olan dil birimleriyle farklı deyimlerin kurulduğu da bu çalışma sayesinde
tespit edilmiştir. Türk dilinin diğer lehçe ve şivelerinde kullanılmakta olan göz kelimeli
deyimler bu çalışmanın içerisinde yer almamıştır.

Anahtar Kelimeler

Kazak Türkçesi, deyimlerde göz organ adı, deyim, anlam bilim

Kazakh Turkısh The "Eye" With Organ Name Founded Structure And Meanıng Propertıes Idıoms

Öz

The statement in the Kazakh Turkish (turaktı tirkes / frazeologizm / ayşıktı söz
uramı; beyneli söz tirkesi) when people see as the most important parts of the body organ of
sight to observe a special place and importance of the statement has to be seen. Therefore,
in the eyes of the body with the name constitutes a statement of the number of statements
that is more than dedicated. Because the eyes, help us make a connection to the external
environment is our most important organ.
In this paper Kazakh Turkish name contains the organs of the statement discussed
in terms of structure and meaning has been acquired, Turkey Turkish name within the body
of statements that are common with each other, similar or separated to show the directions
were studied.
Kazakh Turkish and Turkish of Turkey between phrases becoming common,
although both are common in vernacular languages was established in units of different
expressions have been identified through this work. Turkish language and dialect used in
the other polish word phrases that are being observed in this study did not take place.

Anahtar Kelimeler

Kazakh Turkish, observed in organ idioms name, idioms, meaning of sicience