Balkan Sanat Tarihi Kaynağı Olarak Evliya Çelebi Seyahatnamesi

Yıl 2011, Cilt: 11 Sayı: 2, 245 - 259, 01.10.2011

Verena Han

Öz

Evliya Çelebi’nin gezdiği çeşitli ülkelerdeki bilim adamlarınca seçilerek tercüme edilen
bölümlere ilişkin günümüzde mevcut olan geniş bibliyografya içerisinde, Evliya Çelebi
Seyahatnamesi’nin V, VI ve VII. ciltlerindeki Yugoslav toprakları ile ilgili bölümlerin Sırpça
ve Hırvatça çevirisine ait en kapsamlı üç yayın önemli bir yer tutmaktadır. Bu baskıların
bütün olarak düzenlenmesinin yanı sıra çevirisi, yorumlanması, ön sözü ve Evliya’nın hayatına
ilişkin yapılan incelemeler, erken vefat eden bilim adamı Hazim Şabanoviç’in eseridir.
Şabanoviç’in “Seyahatname. Yugoslav Toprakları ile ilgili Bölümler”1
adlı eseri, özellikle hâlâ
yeterince kullanılmamış ama zengin bir bilgi kaynağı olan Evliya’nın sözlerinin tek kaynak
olduğu durumlarda, Balkanlar özelinde halkların çeşitli etkinliklerinin araştırılması kapsamında
Evliya’nın orijinal eserini kullanamayan bilim adamları için ufuk açmıştır. Şehir kültürü
ve sanat tarihi kapsamında özel olarak bu kültür ve tarih çerçevesinde meydana gelen
zanaatlar konusunda adı geçen eserin yeterince kullanılmaması üzerine ayrıca tartışılabilir.
Seyahatname’nin daha doğrusu “Yugoslav Toprakları ile ilgili Bölümleri”nin bu anlamda
kullanılmadığının farkında olarak bu bölümleri sistematik olarak incelerken eğilimlerimiz,
ilgimiz ve konular hakkındaki bilgimiz açısından üç konu dikkatimizi çekmiştir. Bu konuları
derinleştiren ve ilgi çekici kılan bilgiler elde etmemiz de onların seçiminde rol oynamıştır