Nükleer Teknoloji ve Kitle İmha Silahlarının Yayılması Sorunu Ekseninde Türkiye-İran İlişkilerine Tematik Bir Yaklaşım 1945-2013.

Yıl 2013, Cilt: 13 Sayı: 2, 1 - 24, 01.10.2013

Süleyman Elik

Öz

İran-Türkiye ilişkileri çok uzun dönemli karmaşık bir yapı arz etmektedir. Bukarmaşık yapı incelendiğinde uluslararası sistemdeki dönüşüme paralel olarak heriki ülke arasındaki ilişkilerde dönemsel değişimler söz konusu olmuştur. Dönemsel incelemeler daha çok tarih biliminin konusu olurken, tematik çalışmalar uluslararası ilişkilerin inceleme alanına yatkın gözükmektedir. Bu çalışma da uluslararası ilişkilerin en belirleyici konularından biri olan İran özelinde nükleer silahların veya teknolojinin yayılması konusunun ikili ilişkileri nasıl etkilediğinin vebelirleyiciliği konusunun incelemesidir. Türkiye’nin İran nükleer sorununa yaklaşımı hem yeni gerçekçi hem de yeni liberal bir karakter arz ederken, büyükgüçlerin İran’ın nükleer programına yaklaşımı daha çok yeni gerçekçi bir karakter arz eder. İran sistematik zorunluluktan dolayı yeni liberal bir yaklaşım içindedir. Bu çalışmanın temel iddiası Türkiye’nin İran’ın nükleer programına yaklaşımını daha çok güvenlik eksenli olarak görmesi ve İran’a karşı her hangi bir müdahalenin kendi güvenliğini tehdit edeceğine inanmasıdır. Diğer taraftan Türkiyeİran’ın nükleer silaha sahip olmasının bölgesel dengeleri değiştirmesinden dolayıendişelenmektedir. Nazari bağlamda konu ele alınırken, ilk olarak dünyadakinükleer teknoloji genel bir bakış açısıyla değerlendirilecek ve İran-Türkiye ilişkilerinin genel bir çerçevesi çizilecektir. Daha sonra İran nükleer programının tarihi seyri ve nükleer çalışmaların Türk-İran ilişkilerine etkisi ele alınacaktır

Anahtar Kelimeler

nükleer teknoloji, nükleer reaktör, araştırma reaktörü, İrannükleer krizi, Brezilya-İran ve Türkiye nükleer yakıt, ekonomik ambargo

A Thematic Approach to the Turkey-Iran Relations in line with the Nuclear Techonology and Proliferation of Weapons of Mass Destruction 1945-2013

Öz

Turkey Iran relations have been dated back long historical experience. The interactions capacity of both countries is quite difficult to measure with traditionaltheories of international relations. There are two type methodologies have beenused about Turkish-Iranian relations; periodization methods and thematic investigation. This article employs one of the important thematic issue is that Iran nu

Anahtar Kelimeler

nuclear technology, nuclear reactor, research reactor, Iran nuclearcrisis, Brazil-Turkey and Iran nuclear fuel swap deal, economic embargo