Deli Dumrul Anlatmasında Ötenazi Kalıntısı

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 2, 43 - 48, 01.10.2015

Doç. Dr. Muvaffak Duranlı

Öz

Bugüne kadar Deli Dumrul anlatması pek çok yönden incelenmiş ve anlatmada yer
alan eski Türk yaşamına ilişkin pek çok özellik ele alınmıştır. Bu anlatmada genel
olarak değinilen bir başka özellik ise bir tür can pazarlığıdır. Canı yerine can
bulmak zorunda kalan Deli Dumrul neden ilk önce babasından can ister? Oysa olay
örgüsünü bilmeyen herhangi bir okuyucu, kahramanın ilk önce annesinden can
isteyeceğini düşünebilir. Anlatıda ilk planda babanın yer alması eski toplumsal
yapıda erkeğin yaşlanarak, bir kadın gibi ölmeme isteğinin yansıması olmalıdır.
Kahraman bu nedenle ilk olarak babasından, daha sonra da annesinden canı
yerine can istemektedir. Her iki birey de çağlarını yaşamış, artık hayatlarının
sonuna gelmiş, eski güç ve toplumsal yapıdaki konumlarını kaybetmişlerdir. Bu
nedenle onların can vermesi en doğal süreç, bir tür “gönüllü ölüm”, literatürdeki
adıyla “ötenazi” olarak adlandırılabilir. Bildiride zor koşullara daha çok maruz
kalmış toplumlarda yaşlanmış baba ve anneyi öldürme veya ölüme terketme
geleneğine değinilecek ve Deli Dumrul anlatmasında bu geleneğin kalıntısının yer
almış olabileceği ortaya konulmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Ötenazi, can, Deli Dumrul, kalınt

Traces of Euthanasia in the Narrative of Deli Dumrul

Öz

Narrative of Deli Dumrul has been analyzed in many aspects till today and variety
of properties about the old time life style of Turks has been discussed. Another
property mentioned in this narrative is a kind of bargain for life. Why has Deli
Dumrul turned to his father at first, when he has had to find another life instead
of his? Any reader, who doesn’t know about the plot, could be thought that the
hero would ask to his mother first. The situation of the father adopted in the
narrative has to be the reflection of the men’s wish, which was not to die as a result
of ageing like a woman in the old social structure. That’s why the hero asked
for life instead of his life firstly to his father and then to his mother. Both of the
two have lived through their era, came to the end of their lives and lost their
power and situations in the old social structure. Thus their death could be named
as a kind of “voluntary death” or “euthanasia” as called in literature. Tradition of
leaving old-aged father and mother to death or killing them in the societies exposed
to difficult life conditions will be mentioned in the paper and it is tried to be proved that traces of this tradition could be taken places in the narrative of
Deli Dumru

Anahtar Kelimeler

Euthanasia, life, Deli Dumrul, traces