İran Türk Hikâye ve Romanında Dede Korkut’un İzleri

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 2, 89 - 94, 01.10.2015

Doç. Dr. Bahadır Gücüyeter

Öz

Dede Korkut Kitabı edebiyat dünyasının üzerinde hemfikir olduğu cihetle Türk
edebiyatının en önemli eserleri arasında yer almaktadır ve Dede Korkut Hikâyeleri
özellikle destandan romana geçişte kurgusal Türk edebiyatının en önemli kilometre
taşlarından biridir. Dede Korkut Hikâyeleri, ihtiva ettiği anlatım biçimi ve
üslubuyla hemen her sahadaki Türk edebiyatlarına belirgin bir biçimde etki etmiş
ve bu edebiyatlar üzerinde izler bırakmıştır. Dede Korkut Hikâyelerinin bu türden
izlerinin sürülebileceği bir alan da hiç kuşkusuz İran Türk hikâye ve romanıdır.
Çeşitli sebeplerle hikâye ve roman türünde gelişimini tamamlamakta zorlanan İran
Türk edebiyatındaki birçok örnekte Dede Korkut Hikâyelerinin izlerini görmek
mümkündür. Bu izler kendisini kurgu, anlatım, üslup, şekil ve işlevsel unsurlar gibi
çeşitli şekillerde göstermektedir. İran Türk Edebiyatında hikâye ve roman türünde
eserler veren Genceli Sebahi, Ali Tebrizî, Ali Daşgın, Ali Rıza Zihak, Eyvaz Taha,
Nasır Menzuri, Hamid Ahmedî, Rıza Kâzımı gibi sanatçıların eserlerinde Dede
Korkut Hikâyelerinin izlerini görmek mümkündür. Bu çalışmamızda Dede Korkut
Hikâyelerinin İran Türk hikâye ve romanındaki izlerini örnekler üzerinden
açıklamaya çalışacağız

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut Hikâyeleri, İran Türk Hikâyesi, İran Türk Romanı

Traces of Dede Korkut in Iran Turkish Stories and Novels

Öz

The Book of Dede Korkut, by common consent among literary enthusiasts and experts,
is one of the most important works of Turkish literature and considered to
be an important milestone in Turkish fictional literature in the transition from epics
to novels. Dede Korkut Stories, with their narration and style, left an indelible
mark on all branches of Turkish literature. One such body of work where effects
of Dede Korkut Stories are visible is Iranian Turkish stories and novels. It is possible
to find traces of Dede Korkut stories in Iranian Turkish literature, especially in
short stories and novels, which for various reasons did not complete their evolution.
These traces are visible in fictional setup, narration, style, form, and functional
elements. More specifically, it is possible to find traces of Dede Korkut Stories
in the short stories and novels of Genceli Sebahi, Ali Tebrizî, Ali Daşgın, Ali
Rıza Zihak, Eyvaz Taha, Nasır Menzuri, Hamid Ahmedî and Rıza Kâzımı. This study
aims to explain effects of Dede Korkut Stories on Iranian Turkish short stories
and novels using examples

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut Stories, Iranian Turkish Story, Iranian Turkish Nove