Festival Anlatılarının Ritüeller Temelinde Çözümlenmesi: Nergis Festivali Örneği

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 195 - 206, 30.06.2019

İlknur Özcan

Öz

Ritüel temelli bir kutlama türü olan
festivaller, mensubu oldukları kültüre ait olan anlatılarla gerçekleşen bir
yapıya sahiptir. Bu anlatılar kimi zaman gerçek hayatta var olan tarihî olay ve
kişilerden beslenirken, kimi zaman ilgili kültürün arkaik inanışlarının
yansımalarını taşımaktadırlar. Bunlardan biri olan mitolojik unsurlar da pek
çok festival anlatısında yer almaktadır. Farklı coğrafyalarda bu gibi unsurlar
ihtiva eden örneklere rastlamak mümkündür. Türkiye’de bu bağlamdaki örneklerin
sayısı oldukça azdır. İzmir’in Karaburun ilçesinde her yılın Ocak ayında
düzenlenen Nergis Festivali, sahip olduğu mitolojik anlatı ile bu kategoriye
konulabilir. Bu makale, festival anlatılarındaki mitolojik unsurları, onların ritüelistik
temellerini ve Türkiye’de bu açıdan örnek olarak gösterebileceğimiz Nergis
Festivali’ni değerlendirmeyi amaçlamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Festival, Ritüel, Anlatı, Nergis Festivali

Kaynakça

• Acıpayamlı, Orhan. Halkbilim Terimler Sözlüğü, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1978.
• AKPINAR R. Bahar. Tarım toplumundan Sanayi Toplumuna Geçişte Panayır-Sergi-Fuar-Festivalin Durumu ve Türkiye Örneği. 64 2004: 25-36.
• BRUNVARD Jan. Horald The Study of American Folklore. New York, W.W. Norton and Company Inc, 1968.
• DURKHEİM Emile. Dinsel Yaşamın İlk Biçimleri, (çev.:Özer Ozankaya). İstanbul: Cem Yayınevi, 2010.
• EMİROĞLU Kudret, SUAVİ Aydın . Antropoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. 2009.
• GOODY Jack. “Religion and Ritual: The Definitional Problem”, The British Journal of Sociology 12. 2 1961: 142-164.
• HAMİLTON Edith.) Mitologya. (çev.:Ülkü Tamer). İstanbul: Varlık Yayınları, 2016.
• IGGERS George G. Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme Yirminci Yüzyılda Tarihyazımı (Çev.: Gül Çağalı Güven). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2011: 138-139.
• JAMES Wendy. Törensel Hayvan- Yeni Bir Antropoloji Portresi- (çev: Sevda Çalışkan). İstanbul: Türkiye İşbankası Yayınları, 2013.
• KARAMAN Kamil. “Ritüellerin Toplumsal Etkileri”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 21 2010: 227-236.
• MARSHALL Gordon. Sosyoloji Sözlüğü. (çev: Osman Akınhay, Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1999.
• ÖZBUDUN Sibel. Ayinden Törene: Siyasal İktidarın Kurulma ve Kurumsallaşma Sürecinde Törenlerin İşlevleri. İstanbul: Anahtar Kitaplar, 1997.
• ÖRNEK Sedat Veyis. Türk Halkbilimi. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2000.
• ÖZDEMİR Nebi. Cumhuriyet Dönemi Türk Eğlence Kültürü, Ankara: Akçağ Yayınları, 2005.
• SMITH R. James. “Festival ve Kutlamalar”, (çev.: Sibel Keskin), Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar (Ed.: Öcal Oğuz vd.), Ankara: Geleneksel Yayınları, 2015.
• STOELTJE J. Beverly. “Festival”(çev.:Petek Ersoy), Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar (Ed.: M. Öcal Oğuz vd.) Ankara: Geleneksel Yayıncılık, 2015.
• Tükçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2005.
• YÖRÜKAN Turhan. Yunan Mitolojisinde Aşk. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2000.