Cumhuriyet Halk Partisi’nin Finike-Kaş Kaza Teşkilatı ve Halkevlerinin İnşası (1923-1951)

Yıl 2022, , 215 - 243, 28.07.2022

Muhammet Güçlü

https://doi.org/10.18513/egetid.1148742

Öz

İzmir’in işgalinden sonra Antalya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Eylül 1919 tarihinde ise Finike ve Kaş Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. 12 Mayıs 1924 tarihinde Antalya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Halk Fırkası’na dönüştüğü sırada Finike ve Kaş kazalarında da aynı işlem gerçekleştirildi. Cumhuriyet devrinde Finike ve Kaş kaza idarelerinin kendilerine ait binaları olmayıp farklı mekânlarda hizmet verdikleri görülmektedir. II. Dünya savaşından sonra kazalarda Halkevi’nin yapımına başlaması ile partinin birer mülkü olabilmiştir. Ama Finike ve Kaş Halkevi binalarının tamamlanması uzunca bir zaman almıştır. Demokrat Parti’nin 8 Ağustos 1951 tarihinde çıkardığı kanun kapsamında Cumhuriyet Halk Partisi’nin malları, Halkevi ve Halkodası hazineye devredilmiştir. Böylece Finike ve Kaş kazasında Cumhuriyet Halk Parti’nin herhangi bir mülkü kalmamıştır. Bu çalışmada Cumhuriyet Halk Partisi’nin Finike ve Kaş Kaza İdare Heyetleri’nin faaliyetleri ile söz konusu kazaların Halkevlerinin inşası üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Halk Partisi, Antalya, Finike, Kaş, Halkevi, Siyaset

Finike-Kaş District Organization of the Republican People’s Party and Construction of Community Centres (1923-1951)

Öz

After the occupation of İzmir, the Antalya Association for Defence of National Rights was established, and in September 1919 the Finike and Kaş Association for Defence of National Rights were established. On May 12, 1924, when the Antalya Association for Defence of National Rights was transformed into the Republican People’s Party, the same process was carried out in the districts of Finike and Kaş. It is observed that the district administrations of Finike and Kaş did not have their own buildings in the Republican era but served in different places. After the Second World War, with the start of the construction of the Community Center in the districts, the party was able to own a property. But it took a long time to complete the Finike and Kaş Community Centres (Halkevleri) buildings. Within the scope of the law enacted by the Democratic Party on 8 August 1951, the properties of the Republican People's Party, the Community Centre and the Public Room (Halkodası) were transferred to the treasury. So, the Republican People’s Party had no property in Fenike and Kaş districts.
In this study, the activities of the Finike and Kaş District Administration Committees of the Republican People's Party and the construction of the Community Centres there are emphasized.

Anahtar Kelimeler

Republican People’s Party, Antalya, Finike, Kaş, Community Centres, Politics

Kaynakça

• BCA. 490.01.1661.782.1, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, 490.01.1661.782.1, s. 1-125.
• BCA 490-1-0-0/1661-781-1, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, 490-1-0-0/1661-781-1, 27. 4. 1945. (Finike Halkevi Plan Dosyası)
• Dahiliye Vekaleti 1932 Dahiliye Vekaleti Vilayetler İdaresi Umum Müdürlüğü, Antalya Coğrafyası, 1932 adlı rapor.
• Dahiliye Vekaleti 1938 Dahiliye Vekaleti Vilayetler İdaresi Umum Müdürlüğü, 18. 2. 1938 Tarihli Antalya Rapor.
• Antalya 1943 Antalya, 28 Aralık 1943, S. 1906.
• Türk Akdeniz 1938 Türk Akdeniz, S. 11-12, İlkteşrin 1938.
• "Antalya 1932, 2018 Antalya 1932, Haz. Muhammet Güçlü, Er Yayıncılık, İzmir."
• "Antalya 1938, 2021 Cumhuriyet’in XV. Yılında Antalya 1938, Haz. Muhammet Güçlü, İstanbul."
• "Atatürk 2004 Kemal Atatürk, Nutuk (1919-1927), Yay. Haz. Zeynep Korkmaz, Ankara."
• Atatürk’ün Eskişehir ve İzmit Konuşmaları 1982
• " Atatürk’ün Eskişehir-İzmit Konuşmaları 1923, Yay. Haz. Arı İnan, Ankara."
• Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri 1991
• " Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, C. 4, Ankara. "
• "Bila 2008 Hikmet Bila, CHP 1919-2009, İstanbul."
• "Çimrin 2003 Hüseyin Çimrin, Bir Zamanlar Antalya -Tarih, Gözlem ve Anılar, Antalya."
• "Çolak ve Çetin 2021 Filiz Çolak ve Esra Çetin, “II. Dünya Savaşı Yıllarında Ahmed Adnan Saygun’un Kaleminden Halkevi Müzik Raporları (1939-1945)”, Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, C. 11, S. 2, s. 292-310."
• "Deniz 2011 Muzaffer Deniz, “1931’de Kapatılan Antalya Türk Ocağı ve Mal Varlığının Akıbeti”, Türk Yurdu, S. 282, s. 218-223."
• "Erşan ve Yetim 2012 Mesut Erşan ve Fahri Yetim, “Alanya Halkevi ve Alanya Kültür Tarihindeki Yeri”, Alanya XII. Tarih ve Kültür Semineri (4-6 Mayıs 2012), Ed. Faruk Nafiz Koçak, Konya, s. 443-457."
• "Erten 1996 Süleyman Fikri Erten, Milli Mücadelede Antalya, Antalya."
• "Güçlü 2000 Muhammet Güçlü, 1864-1950 Yılları Arasında Serik (İdari, Ekonomik, Sosyal), Antalya"
• "Güçlü 2004 Muhammet Güçlü, Dr. H. Burhanettin Onat ve Hayatı (1894-1976), Antalya."
• "Güçlü 1997 Muhammet Güçlü, XX. Yüzyılın İlk Yarısında Antalya, Antalya."
• "Güçlü 2011 Muhammet Güçlü, “Antalya Türk Ocağı’nın Kurulması ve Faaliyetleri”, Tuncer Baykara Armağanı, Haz. Mehmet Öz, Ankara, s. 201-214. "
• "Hürkuş 2021 Vecihi Hürkuş, Bir Tayyarecinin Anıları-Yaşantı, Yay. Haz. Gönül Hürkuş Şarman - Sevim Hürkuş Maxon, 8. bs., İstanbul."
• "İğdemir 1986 Uluğ İğdemir, Sivas Kongresi Tutanakları, Ankara, 2. bs. "
• "Karasan 2020 Mehmet Dürdali Karasan, Paşam Nereye Kadar Çekileceğiz? Birinci Dünya Savaşı ve İstiklal Harbi Hatıraları, Haz. Şeref Karabağ, 2. bs., İstanbul."
• "Mayak 2007 Faysal Mayak, “Adnan Menderes’in Teftiş Raporuna Göre Cumhuriyet Halk Partisi Antalya Örgütünün Çalışmaları (1935)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, S. 6/15, s. 191-220"
• "Mayak 2015 Faysal Mayak, Cumhuriyet Halk Partisi Antalya Teşkilatının Faaliyetleri (1931-1951), İstanbul."
• "Torun 2006 Esma Torun, II. Dünya Savaşı Sonrası Türkiye’de Kültürel Değişimler, İç ve Dış Etkenler (1945-1960), Antalya."
• "Uçuk 1999 Cahit Uçuk, Bir İmparatorluk Çökerken-Anılar, İstanbul, 8. bs."
• "Uyar 1999 Hakkı Uyar, Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi, İstanbul."
• "Zeyrek 2006 Şerafettin Zeyrek, Halkevleri ve Halkodaları, Ankara."
• "Zobu 1977 Vasfi Rıza Zobu, O Günden Bu Güne Anılar, İstanbul. "