Öz
Birinci Dünya Savaşı, insanlık tarihi boyunca can ve mal kaybına neden olan büyük savaşlardan
biridir. Bu savaş, ağırlıklı olarak Avrupa kıtasında gerçekleşmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nda,
“topyekûn savaş” kavramı ilk defa ortaya çıkmıştır. Osmanlı Devleti, bir dizi gelişmeler sonucu
Almanya’ nın yanında olarak Birinci Dünya Savaşı’ nın içinde kendini buldu. Bunun neticesinde
Irak, Suriye ve Filistin, Kafkasya ve Çanakkale cephelerinde düşman devletlere karşı büyük bir
savaş içine girdi. Osmanlı Devleti’ nin ekonomik bir sıkıntıda olduğu bir dönemde gerçekleşen
cephe savaşları toplum içinde de büyük bir dayanışmayı ortaya çıkardı. Osmanlı Hilâl- i Ahmer
Cemiyeti birtakım sanatsal faaliyetler düzenleyerek maddi ve manevi destek temin etmek
suretiyle Osmanlı ordusuna katkı sağladı. Bu sanatsal faaliyetler içinde azınlık okullarını da
görmekteyiz. Bu çalışmamızda sanatsal faaliyetler değerlendirilerek sağlanan maddî ve manevî
destek incelenecektir
Anahtar Kelimeler
Birinci Dünya Savaşı Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Sanatsal Faaliyetler
Kaynakça
- a. Kızılay Arşivi Belgeleri
- K.A. 728/12
- K.A. 728/28.1
- K.A. 728/30.1
- K.A. 728/35
- K.A. 728/35.2
- K.A. 728/35.3
- K.A 728/40-44
- K.A. 728/46-47
- K.A 728/50
- K.A 728/55.2
- K.A. 728/62.4
- K.A. 728/63.29
- K.A. 728/119
- K.A. 728/164
- K.A. 728/201
- K.A. 728/201-1
- K.A. 728/201-2
- K:A: 728/150
- b. Başbakanlık Osmanlı Arşivi
- BOA.HR.TO. 547/63
- c. Gazeteler
- İkdam Gazetesi
- Sabah Gazetesi
- Tanin Gazetesi
- d. Telif Eserler
- “Ferah Tiyatrosu” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 3, İstanbul 1994, s.291
- Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti (1329-1331) Salnamesi. İstanbul, 1913
- Osmanlı Hilâl- i Ahmer Cemiyeti 1330- 1334 Senelerine Aid Merkez- i Umumi Raporu, 1335.
- Türkiye Kızılay Derneği, 73 Yıllık Hayatı (1877-1949), Ankara, 1950.
- Türkiye Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hanımlar Merkezi Dâr-üs-sanâ’ası sanâ’ası Eytâm ve Erâmil-i Şühedâya Muâvenet, İstanbul 1339
- Ahmed Midhat 1296 Ahmed Midhat, Hilâl-i Ahmer, İstanbul.
- Akdağ 2014 Ömer Akdağ, Türk İnkılâp Tarihi, Konya.
- Akgün ve Uluğtekin 1992
- Seçil Akgün - Murat Uluğtekin, “Hilâl-i Ahmer ve Trablusgarp Savaşı” A.Ü. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı:3, s.17-184.
- Akgün ve Uluğtekin 2000
- Seçil Akgün - Murat Uluğtekin, Hilâl-i Ahmer’den Kızılay’a, Cilt: I, Beyda Yayınevi, Ankara.
- Akşin 1980 Sina Akşin, 100 Soruda Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
- And 1994 Metin And, “Şehir Tiyatroları” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 7, İstanbul 1994, s.145-146.
- Armaoğlu 1991 Fahir Armaoğlu, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Cilt: I, İş Bankası Yayınları, Ankara.
- Ateş 2007 Toktamış Ateş, Türk Devrim Tarihi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Besim Ömer Besim Ömer, Hanımefendilere Hilâl-i Ahmere Dair Konferans.
- İstanbul, tarihsiz.
- Çapa 1990 Mesut Çapa, “Balkan Savaşı’nda Kızılay (Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti” A.Ü. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı:1, s.89-125.
- Çapa 2002 Mesut Çapa, “Kızılay” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 25, s.544-546.
- Çapa 2010 Mesut Çapa, Kızılay (Hilâl-i Ahmer) Cemiyeti (1914-1925), Rıhtım Ajans ve Yayınevi, Ankara.
- Cemal Paşa 2010 Cemal Paşa, Hatıralar, (Haz.: Alpay Kabacalı), İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- Çetişli vd. 2007 “İkinci Meşrutiyet Döneminde Ortaya Çıkan Fikrî, Siyasî Hareketler ve Türk Edebiyatına Yansımaları” İkinci Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, (Haz.: İsmail Çetişli, Nurullah Çetin, Abide Doğan v.d.), Akçağ Yayınları, Ankara, s.125-364.
- Durudoğan 1994 Seza Durudoğan, “Tepebaşı Kışlık ve Yazlık Tiyatroları” Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt: 7, İstanbul, s.250-251.
- Findley 2011 Carter V. Findley, Modern Türkiye Tarihi, (Çev.: Güneş Ayas), Timaş Yayınları, İstanbul.
- Gülbay 2004 Burak Gülbay, Birinci Dünya Savaşı Tarihi, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
- Hacıfettahoğlu 2007 İsmail Hacıfettahoğlu, Millî Mücadele’ de Hilâl-i Ahmer, Türk Kızılay Derneği Yayınları, Ankara
- İnal 2013 İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Osmanlı Devrinde Son Sadrazamlar, Cüz: XI.-XIV., Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara.
- Karal 1996 Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi, Cilt: IX, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara.
- Karpat 2012 Kemal Karpat, Kısa Türkiye Tarihi 1800-2012, Timaş Yayınları, İstanbul.
- Kent 2013 Maria Kent, “Büyük Britanya ve Osmanlı İmparatorluğu’ nun Sonu 1900-1923” Osmanlı İmparatorluğ’nun Sonu ve Büyük Güçler, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, s.263-309.
- Kinross 2012 Lord Kinross, Osmanlı İmparatorluğun Yükselişi ve Çöküşü, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
- Köni 2014 Hasan Köni, “I. Dünya Savaşında Büyük Güçlerin İstihbaratı ve Propagandaları” 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı, Kripto Yayınları, Ankara, s.65-86.
- Mühlman 2014 Carl Mühlman, İmparatorluğun Sonu 1914, Timaş Yayınları, İstanbul.
- Nutku 1999 Özdemir Nutku, “Darülbedayi’den İstanbul Şehir Tiyatrolarına” Osmanlı Ansiklopedisi, Cilt: 11, Ankara, s.667-675.
- Ortaylı 2014 İlber Ortaylı,”100.Yılında Birinci Cihan Harbi” 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı, Kripto Yayınları, Ankara, s.9-16.
- Palmer 2014 Alan Palmer, Osmanlı İmparatorluğunun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi, (Çev.: Belkıs Çorakçı Dişbudak), Alfa Basım Yayım Dağıtım San., İstanbul.
- Sezer 2014 Cemal Sezer, “Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hanımlar Dâr-üs-Sanâ’ası” History Studies; International Journal of History, Volume: 6, s.311-322
- Sorgun 2010 Taylan Sorgun, Halil Paşa, İttihad ve Terakki’den Cumhuriyet’e, Destek Yayınevi, İstanbul.
- Tepekaya ve Kaplan 2003
- Muzaffer Tepekaya - Leyla Kaplan, “Hilâl-i Ahmer Hanımlar Merkezinin Kuruluşu ve Faaliyetleri (1877-1923)”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 10, s.147-202.
- Töre 1999 Enver Töre “Osmanlı Devleti’nde Tiyatro” Osmanlı Ansiklopedisi, Cilt: 11, Ankara, s.650-659.
- Tunaya 1984 Tarık Zafer Tunaya, Türkiye’de Siyasal Partiler, İkinci Meşrutiyet Dönemi, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Yalçın 2002 Alemdar Yalçın, II. Meşrutiyette Tiyatro Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara.
- Yalçın v.d. 2011 Durmuş Yalçın, Yaşar Akbıyık, Ali Akbulut v.d., Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Cilt: I, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Ocak 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 30 Sayı: 2 |
