Wilson Prensipleri'nin Taşrada Küçük Bir Yansıması: Vilson Gazetesi

Yıl 2018, Cilt: 33 Sayı: 1, 1 - 19, 12.07.2018

Necdet Bilgi

https://doi.org/10.18513/egetid.443307

Cited By: 1

Öz

I. Dünya
Savaşı’nın sonlarına doğru Amerikan Başkanı Woodrow Wilson, savaş sonrası dünya
düzeninin nasıl olması gerektiğine ilişkin 14 ilke açıkladı. Bu ilkeler, savaş
sonrasında mağlup ülkelerde ve özellikle Osmanlı’da ciddi yankı buldu. Birçok
aydın ülkenin kurtuluşunu bu ilkelerde gördü. Bunlardan bazıları Wilson
Prensipleri Cemiyeti’ni kurdular. Bu cemiyet vasıtasıyla Wilson’ın ve
ilkelerinin tanınması sağlandı. Wilson ve ilkelerinin ülkenin başkenti İstanbul
dışındaki yansımalarından en dikkate değer olanı Manisa’da ortaya çıktı. Batı
Anadolu’nun Yunan işgali tehlikesi yaşadığı sıralarda, Manisa’da Vilson adıyla
bir gazete yayınlandı. Manisa, basın tarihi açısından çok zengin bir geçmişe
sahip değildir. II. Meşrutiyet’in ilk yıllarından sonra ikinci basın hareketi
Mondros Mütarekesi döneminde görülür. Bu dönemin bilinen iki gazetesinden ilki
Vilson, ikincisi Ertuğrul’dur. Her iki gazete de, üç ay ara ile aynı kişi
tarafından çıkarılmıştır. Bu çalışma, elde ilk ve tek sayısı bulunan Vilson
gazetesini, hem Manisa basın tarihi açısından ve hem de dönemin gündemindeki
yeri açısından ele almayı amaçlamaktadır. Ayrıca gazete teknik ve içerik
yönünden de incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Wilson İlkeleri, Vilson Gazetesi, Manisa, Basın Tarihi, Mütareke Dönemi

Wilson’s Principles a Small Reflection in the Country: Vilson Newspaper

Öz

Towards the end of World War I, President Woodrow
Wilson explained 14 principles about how post-war world order should be. These
principles, after the war in the defeated countries, especially in the Ottoman
Empire found a serious echo. Many intellectuals saw the liberation of the
country in these principles. Some of them established the Wilson's Principles
Society. Through this association, Wilson and his principles were recognized.
The most remarkable of Wilson and his principles outside the capital city of
Istanbul emerged in Manisa. In the wake of the Greek occupation of Western
Anatolia, a newspaper was published in Manisa in the name of Vilson. Manisa
does not have a very rich history in terms of press history. After the first
years of the Second Constitution, the second press action is seen during the
Mondros Armistice period. One of the two known newspapers of this period is
Vilson and the second is Ertuğrul. Both newspapers were issued by the same
person for three months. This study aims to examine the Vilson journal which
has the first and the only number in hand, both in terms of Manisa press
history and place in the agenda of the period. The newspaper will also be
reviewed in terms of technique and content.

Anahtar Kelimeler

Wilson's Principles, Vilson Newspaper, Manisa, Press History, Armistice Period

Kaynakça

• 1. Gazeteler Ahenk (İzmir, 1919) Hukuk-ı Beşer (İzmir, 1919) Köylü (İzmir, 1919) Müsavat (İzmir, 1919) Vilson (Manisa, 1919)
• 2. Gazete Yazıları “Müteverrim”, Vilson, 14 Şubat [1]335, s. 4-5. “Vilson’a Suikasd”, Hukuk-ı Beşer, 13 Mart [1]335, s. 1. “Vilson’un Avdeti”, Hukuk-ı Beşer, 18 Mart [1]335, s. 1. “Vilson Prensibi –Mader-i Muhtazıra”, Vilson, 14 Şubat [1]335, s. 4.
• 3. Kitap ve Makaleler Adıvar 1987 Halide Edib Adıvar, Türkün Ateşle İmtihanı Kurtuluş Savaşı Anıları, Atlas Kitabevi, İstanbul. Ayışığı 2004 Metin Ayışığı, Kurtuluş Savaşı Sırasında Türkiye’ye Gelen Amerikan Heyetleri, Türk Tarih Kurumu, Ankara. Balıkesir 1967 Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri ve Hacim Muhittin Çarıklı’nın Kuvayı Milliye Hatıraları (1919-1920), [Haz. Şerafettin Turan], TİTEY, Ankara. Berber 1999 Engin Berber, Yeni Onbinlerin Gölgesinde Bir Sancak: İzmir (30 Ekim 1918 - 15 Mayıs 1919), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. Bilgi 2001 Nejdet Bilgi, “Manisa’da 1919’da Yayınlanan Ertuğrul Gazetesi”, Türk Kültürü, XXXIX/463 (Kasım 2001), s. 666-669.