Doğu Akdeniz’de Denizaltı Telgraf Bağlantıları: Yunanistan’ın Uluslararası Şebekeye Dahil Edilmesi

Yıl 2018, Cilt: 33 Sayı: 1, 21 - 39, 12.07.2018

Diren Çakılcı

https://doi.org/10.18513/egetid.443309

Cited By: 1

Öz

1855 yılından itibaren, telgraf teknolojisinin önemli
mevkiler arasında tesis edilerek haberleşmede kolaylık ve hız sağlanması
Osmanlı Devleti’nin uygulamış olduğu en önemli yatırım politikalarındandır.
1859 yılına gelindiğinde, başta Rumeli topraklarında olmak üzere, yerel ve
uluslararası telgraf hatlarının bizzat devlet eliyle veya yabancı devletler ile
gerçekleştirilen mukavelenameler çerçevesinde çeşitli kumpanyalar aracılığı ile
inşa edilip işletilmeğe başlandığı görülmüştür. Osmanlı Devleti’nin Avrupa
merkezleri ile bağlantı kurması akabinde İngiltere’nin Avrupa’dan Hindistan’a
kadar bir telgraf hattı kurma düşüncesi ve bunun için Çanakkale’den
İskenderiye’ye kadar deniz altından bir kablo döşenmesi projesi de gündeme
gelmiştir. Bu proje Osmanlı Devleti hatlarının stratejik önemini artırmış,
Osmanlı Devleti’ne sınırı bulunan devletler Osmanlı telgraf hatları ile
bağlantı kurmak için teklifler sunmaya başlamıştır. Kendi hatlarını
Çanakkale-İskenderiye hattına bağlayarak uluslararası telgraf haberleşmesine
dahil olmak isteyen devletlerden biri de Yunanistan’dır. 1859 yılında Osmanlı
Devleti’ne sunulan teklifle Pire Limanı ile Sakız Adası arasında bir denizaltı
hattı tesis ederek uluslararası şebekeye dahil olmaya çalışan Yunanistan, bu
projenin tamamlanması ile hedefine ulaşmıştır. Çalışmada, Yunanistan’ın Osmanlı
Devleti’ne yapmış olduğu Pire-Sakız Adası denizaltı telgraf hattı projesi
teklifinin detayları aktarılmış, her iki devletin bu doğrultudaki politikası ve
söz konusu projenin önemi incelenmiştir. Konunun aydınlatılması 19. yüzyıl uluslararası
telgraf haberleşmesi ve Osmanlı telgraf hatlarının stratejik konumu açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Akdeniz, Osmanlı Devleti, Yunanistan, Telgraf, Haberleşme

Submarine Telegraph Connections in Eastern Mediterranean: Involving Greece in the International Network

Öz

Since
1855, the establishment of telegraph technology between the important centers
and the provision of speed and convenience for communication was one of the
most important investment policies that the Ottoman State implemented. In 1859,
it is seen that local and international telegraph lines, especially in Rumelian
territories, were started to be built and operated by various companies in the
framework of contracts with the state or foreign states themselves. After the
Ottoman State's connection with the European centers, the idea of the UK to
build a telegraph line from Europe to India, and for this, a cable installation
project from Çanakkale to Alexandria was also on the agenda. This project
increased the strategic importance of the Ottoman State lines, and the neighbor
to Ottoman State started to offer proposals to connect with the Ottoman
telegraph lines. Greece was one of the states that wanted to join the
international telegraph communication by linking its lines to
Çanakkale-Alexandria line. In 1859, with the proposal presented to the Ottoman
State, Greece, which had established a submarine line between Piraeus Port and
Chios Island and tried to be involved in the international network, reached its
target upon the completion of this project. In the study, the details of the
proposal for the Piraeus-Chios Island submarine telegraph line project, which
was made by Greece to Ottoman State are narrated, the politics of both states
in this direction and the significance of the project are examined. Illuminating
this issue is important for the strategic importance of 19th century
international telegraph communication and Ottoman telegraph lines.

Anahtar Kelimeler

Mediterranean, Ottoman State, Greece, Telegraph, Communications

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Evrakı BOA., A.DVN.NMH., 8/27. BOA., A.DVN.NMH., 10/8. BOA., A.DVN.NMH., 12/6. BOA., A.DVN.NMH., 13/3. BOA., A.MKT.MHM., 14/13. BOA., A.DVN.MKL., 2/15. BOA., A.MKT.NZD., 155/53. BOA., A.MKT.NZD., 174/69. BOA., HR.MKT., 270/12. BOA., HR.MKT., 299/7. BOA., HR.MKT., 299/9. BOA., HR.SFR.(3)., 32/2. BOA., HR.TO., 432/2. BOA., İ.HR., 169/9142. BOA., İ.HR., 199/11338.
• Araştırma Eserleri Adams 1997 J. M. Adams, “Development of the Anglo-Indian Telegraph”, Engineering Science an Education Journal, Vol. 6, No. 4 (August 1997), s. 140-148. Beauchamp 2008 Ken Beauchamp, History of Telegraphy, Published by The Institution of Engineering and Technology, London. Bright 1898 Charles Bright, Submarine Telegraphs-Their History, Construction and Working, Published by Crosby Lockwood and Son, London. Bright ve Bright 2012 Edward Brailsford Bright, Charles Bright, The Life Story of the Late Sir Charles Tilston Bright: Civil Engineer, Cambridge University Press, Vol. 1. Choudhury 2010 Deep Kanta Lahiri Choudhury, Telegraphic Imperialism: Crisis and Panic in the Indian Empire, c. 1830, Palgrave Macmillan Pub.. Çakılcı 2014a Diren Çakılcı, “Osmanlı Devleti’nde Uluslararası Telgraf İşbirliği: Sicilyateyn/İtalya Örneği”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Ulaşım ve Haberleşme Özel Sayısı, İ.Ü. A.İ.İ.T. Enstitüsü, C.13, S.25-26, İstanbul, s. 51-81. Çakılcı 2014b Diren Çakılcı, “Osmanlı-Avrupa Telgraf Hatlarında Sırbistan Emareti’nin Rolü”, OTAM, S.34, Yıl:2013, Ankara, s. 59-81.