1204 Nisan’ında İstanbul’un Latinlerin eline geçmesinden sonra Bizans toprakları üzerinde Latin ve Grekler tarafından birçok devletcik kuruldu. Bizanslı unsurların Anadolu’da kurduğu İznik İmparatorluğu ve Trabzon İmparatorluğu 1204 yılından sonra Bizans tarihinde önemli bir rol oynamışlardır. Her iki devletinde amacı Latinleri İstanbul’dan çıkartarak Bizans’ı yeniden ihya etmekti ve bu amacı İznik İmparatorluğu gerçekleştirmiştir. Komnenos hanedanı Bizanslı unsurlar arasında daha saygın ve tanınmış olmasına rağmen Aleksios ve David Komnenos Trabzon’da güçlü bir devlet kurmayı ve Latinler İstanbul’dan çıkarmayı başaramamışlardı. İki kardeş İznik İmparatorluğu ve özellikle Selçuklulara karşı Karadeniz sahilindeki hâkimiyet sahalarını korumayı başaramadılar ve 1243 yılındaki Moğol istilasına kadar Selçukluların vassalı haline geldiler. Bu makalede XIII. yüzyılın ilk yarısında Selçuklular ile Trabzon İmparatorluğu arasında Karadeniz bölgesindeki mücadeleler ele alınacaktır
İstoçnikov Po İstoriy T rapezundskoy İmperiy, FHIT, ed.,
Adolf M Hakkert, Amsterdam. Panaretos, Mikhael 2004,
Peri tön tés Trapezauntos Vasileân tân Megalân
Komnânön Opâs kai Pole kai Poson Ekastos Evasilevsen,
yay., A. Hahanov, Panaret ’in Trabzon Tarihi, Türkçe
çev., Enver Uzun, Trabzon. Süryani Keşiş Mikhail Vekayinâmesi, Türkçe çev., H. D. Andreasyan (Türk
Tarih Kurumu’nda Basılmamış nüsha) Tarih—i Al-i Selçuk Tarih-i Al—i Selçuk der Anadolu (Anonim), yay. Nadire
Celâlî, Tahran 1999, Türkçe çev., F. N. Uzluk, Anadolu
Selçukluları Devleti Tarihi, Ankara 1952. Vâssariön 1984, Engkömion eis Trapezountos, yay., O. Lampsidés, “ ‘O
«eis Trapezounta» Logos tou Bâssariönos”, Arkheion . Pontus, 39, 3-75.
B. Araştırma Eserler
Bryer, Anthony 1970, “A Byzantine Family: The Gabrades, c.979~c.1653”,
University of Birmingham Historical Journal, XH, 164— 187. Cahen Claude 1971, “Question D’Histoire de La Province de Kastamonu au
XIHe Siecle” SAD III, 45-158. Cahen, Claude 1978, ' “Kaykâ’üs l”, E12, CW., Leiden 813. Darkot, Besim 1997, “Sinop”, IA, C.X, Eskişehir, 683-689. Ersan, Mehmet 2002, “Selçuklu Ermeni İlişkileri”, Türkler, C.VI, Ankara 635— 644. Evangelidés,Tryf6n 1898,
Historia tâs Trapezountos apo tön Arkhaiotatân Khronön
mekhri tân Kathâmas, Odâssos. Fallmerayer, J. P. 1827/1964,
Geshichte des Kaisertums von T rapezunt, Münih— Hildeheim. Faroqhi, Suraiya 1997, “Sinüb”, E12, C.IX., Leiden, 654. Finlay, George 1877, A History Of Greece from its Conquest by the Romansto
the Present Time B. C.] 46—A.D. 1864, C.IV , Oxford. Gounaridés, Paris 1985, “Kaükaous I”, EHelE, C.4, Atina, 346. Kazhdan, A.-Antony Cutler 1991,
“Gabras”, ODB, C.2, NeW—York—Oxford, 239. Koca, Salim 1997, Sultan I. İzzeddin Keykavus (1211—1220), Nikana. Kursanskis, Michel 1988, “L’Empire de Trébizonde et les Turcs au 13B Siecle”,
REB, 46, 109-124. Lampsidés, OD. 1977-78,
“O Antagönismos Metaksy tön Kraton tés Nikaias kai tön
Megalön Komnânön dia ten Kléronomian tâs Vyzantmés
Ideas”, AP, 34, 3—19. Magic, David 1966, Roman Rule in Asia Minor to the End 0f the Third
Century after Christ, I, Princeton. Miller, William 1926, T rebizond, The Last Greek Empire ofthe Byzantine Era
1461, London. Muralt, E.D. 1871, Essai de Chronographie Byzantine 1057—1453, C.I, Bale, Geneve. Norwich, J.J. 1996, Byzantium, The Decline and Fall, New York. Ostrogorsky, Georg 1991,
Bizans Devleti Tarihi, Türkçe çev., Fikret Işıltan, 3.
Baskı, Ankara. Peacock, A. C. S. 2006,
“The Saljüq Campaign against the Crimea and the
Expansionist policy of the Early Reign of “Alâ’ al—Dîn
“On the Relationship between the Founder of the empire
of trebizond and the Georgian Queen Thamar”,
Speculum, XV, 299-312. Turan, Osman 1997, “I. Keykavus”, İA., C.VI, Eskişehir, 631—642. Turan, Osman 1996, Selçuklular Zamanında Türkiye, 4. baskı, İstanbul. Turan, Osman 1988, Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar, Ankara. Uyumaz, Emine 2003, Sultan I. Alâeddîn Keykuıbad Devri Türkiye Selçuklu
Devleti Siyasi Tarihi (1220—123 7), Ankara. Vasiliev, A. A. 1936, “The Foundation of the Empire of Trebizond (1204—
İstoçnikov Po İstoriy T rapezundskoy İmperiy, FHIT, ed.,
Adolf M Hakkert, Amsterdam. Panaretos, Mikhael 2004,
Peri tön tés Trapezauntos Vasileân tân Megalân
Komnânön Opâs kai Pole kai Poson Ekastos Evasilevsen,
yay., A. Hahanov, Panaret ’in Trabzon Tarihi, Türkçe
çev., Enver Uzun, Trabzon. Süryani Keşiş Mikhail Vekayinâmesi, Türkçe çev., H. D. Andreasyan (Türk
Tarih Kurumu’nda Basılmamış nüsha) Tarih—i Al-i Selçuk Tarih-i Al—i Selçuk der Anadolu (Anonim), yay. Nadire
Celâlî, Tahran 1999, Türkçe çev., F. N. Uzluk, Anadolu
Selçukluları Devleti Tarihi, Ankara 1952. Vâssariön 1984, Engkömion eis Trapezountos, yay., O. Lampsidés, “ ‘O
«eis Trapezounta» Logos tou Bâssariönos”, Arkheion . Pontus, 39, 3-75.
B. Araştırma Eserler
Bryer, Anthony 1970, “A Byzantine Family: The Gabrades, c.979~c.1653”,
University of Birmingham Historical Journal, XH, 164— 187. Cahen Claude 1971, “Question D’Histoire de La Province de Kastamonu au
XIHe Siecle” SAD III, 45-158. Cahen, Claude 1978, ' “Kaykâ’üs l”, E12, CW., Leiden 813. Darkot, Besim 1997, “Sinop”, IA, C.X, Eskişehir, 683-689. Ersan, Mehmet 2002, “Selçuklu Ermeni İlişkileri”, Türkler, C.VI, Ankara 635— 644. Evangelidés,Tryf6n 1898,
Historia tâs Trapezountos apo tön Arkhaiotatân Khronön
mekhri tân Kathâmas, Odâssos. Fallmerayer, J. P. 1827/1964,
Geshichte des Kaisertums von T rapezunt, Münih— Hildeheim. Faroqhi, Suraiya 1997, “Sinüb”, E12, C.IX., Leiden, 654. Finlay, George 1877, A History Of Greece from its Conquest by the Romansto
the Present Time B. C.] 46—A.D. 1864, C.IV , Oxford. Gounaridés, Paris 1985, “Kaükaous I”, EHelE, C.4, Atina, 346. Kazhdan, A.-Antony Cutler 1991,
“Gabras”, ODB, C.2, NeW—York—Oxford, 239. Koca, Salim 1997, Sultan I. İzzeddin Keykavus (1211—1220), Nikana. Kursanskis, Michel 1988, “L’Empire de Trébizonde et les Turcs au 13B Siecle”,
REB, 46, 109-124. Lampsidés, OD. 1977-78,
“O Antagönismos Metaksy tön Kraton tés Nikaias kai tön
Megalön Komnânön dia ten Kléronomian tâs Vyzantmés
Ideas”, AP, 34, 3—19. Magic, David 1966, Roman Rule in Asia Minor to the End 0f the Third
Century after Christ, I, Princeton. Miller, William 1926, T rebizond, The Last Greek Empire ofthe Byzantine Era
1461, London. Muralt, E.D. 1871, Essai de Chronographie Byzantine 1057—1453, C.I, Bale, Geneve. Norwich, J.J. 1996, Byzantium, The Decline and Fall, New York. Ostrogorsky, Georg 1991,
Bizans Devleti Tarihi, Türkçe çev., Fikret Işıltan, 3.
Baskı, Ankara. Peacock, A. C. S. 2006,
“The Saljüq Campaign against the Crimea and the
Expansionist policy of the Early Reign of “Alâ’ al—Dîn
“On the Relationship between the Founder of the empire
of trebizond and the Georgian Queen Thamar”,
Speculum, XV, 299-312. Turan, Osman 1997, “I. Keykavus”, İA., C.VI, Eskişehir, 631—642. Turan, Osman 1996, Selçuklular Zamanında Türkiye, 4. baskı, İstanbul. Turan, Osman 1988, Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar, Ankara. Uyumaz, Emine 2003, Sultan I. Alâeddîn Keykuıbad Devri Türkiye Selçuklu
Devleti Siyasi Tarihi (1220—123 7), Ankara. Vasiliev, A. A. 1936, “The Foundation of the Empire of Trebizond (1204—
Ayönü, Y. (2008). Türkiye Selçuklu Devleti ile Trabzon İmparatorluğu Arasında Karadeniz Bölgesindeki Hâkimiyet Mücadeleleri (1204-1243). Tarih İncelemeleri Dergisi, 23(1), 15-36.
AMA
Ayönü Y. Türkiye Selçuklu Devleti ile Trabzon İmparatorluğu Arasında Karadeniz Bölgesindeki Hâkimiyet Mücadeleleri (1204-1243). TID. Haziran 2008;23(1):15-36.
Chicago
Ayönü, Yusuf. “Türkiye Selçuklu Devleti Ile Trabzon İmparatorluğu Arasında Karadeniz Bölgesindeki Hâkimiyet Mücadeleleri (1204-1243)”. Tarih İncelemeleri Dergisi 23, sy. 1 (Haziran 2008): 15-36.
EndNote
Ayönü Y (01 Haziran 2008) Türkiye Selçuklu Devleti ile Trabzon İmparatorluğu Arasında Karadeniz Bölgesindeki Hâkimiyet Mücadeleleri (1204-1243). Tarih İncelemeleri Dergisi 23 1 15–36.
IEEE
Y. Ayönü, “Türkiye Selçuklu Devleti ile Trabzon İmparatorluğu Arasında Karadeniz Bölgesindeki Hâkimiyet Mücadeleleri (1204-1243)”, TID, c. 23, sy. 1, ss. 15–36, 2008.
ISNAD
Ayönü, Yusuf. “Türkiye Selçuklu Devleti Ile Trabzon İmparatorluğu Arasında Karadeniz Bölgesindeki Hâkimiyet Mücadeleleri (1204-1243)”. Tarih İncelemeleri Dergisi 23/1 (Haziran 2008), 15-36.
JAMA
Ayönü Y. Türkiye Selçuklu Devleti ile Trabzon İmparatorluğu Arasında Karadeniz Bölgesindeki Hâkimiyet Mücadeleleri (1204-1243). TID. 2008;23:15–36.
MLA
Ayönü, Yusuf. “Türkiye Selçuklu Devleti Ile Trabzon İmparatorluğu Arasında Karadeniz Bölgesindeki Hâkimiyet Mücadeleleri (1204-1243)”. Tarih İncelemeleri Dergisi, c. 23, sy. 1, 2008, ss. 15-36.
Vancouver
Ayönü Y. Türkiye Selçuklu Devleti ile Trabzon İmparatorluğu Arasında Karadeniz Bölgesindeki Hâkimiyet Mücadeleleri (1204-1243). TID. 2008;23(1):15-36.