el-Eşref Barsbay Döneminde Memlûk Devleti’nde Salgın Hastalıklar ve İktisadî Buhranlar (1422-1438)

Yıl 2008, Cilt: 23 Sayı: 1, 91 - 136, 01.06.2008

İlyas Gökhan

Öz

Bu çalışma, Memlük sultanlarından Barsbay döneminde (1422—1438) meydana gelen iktisadî buhran ve veba salgınları hakkındadır. Bu dönemde devlet siyasî bakımdan güçlü olmasına rağmen iktisadî açıdan zayıttı. Bu zayıflığın sebepleri idarecilerin yanlış politikalar takip etmelerinin yanında bu süreçte oıtaya çıkan kıtlıklardır. İdareciler, iktisadî olaylara müdahale edip, tekelciliğe başvurmuşlardır. Bu durum, ülkenin hem iç hem de dış ticaretini kötü şekilde etkilemiştir. Bazı yıllar Nil’in akışının düşük olması ekonomiyi kötü etkiledi. Buna ilaveten Mısır parası istikrarsızdı. İnsanlar fiyatların yüksekliğinden ve enflasyondan sıkıntı çektiler

Anahtar Kelimeler

Memlük Devleti, Sultan Barsbay, kuraklık, pahalılık, veba salgınları

Kaynakça

• Feda Şamil Arık, “Selçuklular Zamanında Anadolu’da Veba Salgınları”, DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, XV, 27-56
• İbrahim Artuk, “Fels” Diyanet İslâm Ansiklopedisi (DİA), XII, 309—310. Said Abdulfettah Aşür, Müctemaü’l—Mısrî fî Asr Selâtîni’l—Memâlîk, Kahire: el—Matbaatü’l—İslâmiyyetü’l- Hadise. Said Abdulfettah Aşür, el—Asrü’l—Memâlîkî Mısr ve ’ş— Şam, KahirezDarü’n—Nahdari’l- Arabiyye. David Neustadt Ayalon, “The Plague and its Effect upon the Memluk Army”, Journal ofthe Royal Asiatic Society (URAS), 66—73. el—Aynî Bedreddin Mahmud b. Ahmed, İkdu’l—Cuman fî Tarih Ehli ’z—Zeman, İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi, III. Ahmet Kütüphanesi, No: 2911/X1X. el—Belazuri, Fütühu’l—Büldan, (Çev. Mustafa Fayda),
• Zekeriya el—Ensarî, T uhfetü ’r-Ragibin jî Beyani Emrü’t- Tavain, Mahtut, Darü’l-Kütübü’l-Mısriyye, No:20732 B. Emin, 1980 Flinn 1987 Ganim 1976 Gökhan 1998 Hınz 1990
• Walter Hınz, İslâmda Ölçü Sistemleri, (Çev. Acar Sevim), İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları. Hoca Sadettin Efendi 1992, Tacü't—Tevarih, (Haz. İsmet Parmaksızoğlu) II,
• Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. P. M. Holt, Haçlılar Çağı, (Çev. Özden Arıkan), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. İbnü’l-Esîr İslam Tarihi, ( el—Kamil jî’t—Tarih ), XII, (Çev. Ahmet Ağırakça-Abdülkerim Özaydın), İstanbul: Bahar Yayınları. İbnü’l—Esîr, İslam Tarihi, ( el—Kamilfî’t—Tarih ), X, (Çev. Abdülkerim Özaydın), İstanbul: Bahar Yayınları. İbn Hacer 1411(H.) İbn Hacer el—Askalânî, Bezlü’l—Mâun Ş Fadli’t—Tâün, İbn Hacer 1986 İbn İyas 1311(H.) İbn Kesir 1995 İbn Memmatî 1991 İbn Tagribirdî 1992
• İbn Tagrıbirdî, en—Nücümü ’z—Zâhı'rejî Mülükı' Mzsr ve ’Z- Kahire, I—XVI, (Neşr: Muhammed Hüseyin Şemseddin), Beyrut. İbn Tagribirdî 1930 İbn Tagrıbirdî, Havadisi’d— Dühur fî mada ’l—Eyyamü ’s— Kalkaşandî 1987 Kanat 2000 Kasım 1978 Kasımoğlu 1979 Kâşif 1950 Kavakçı 1973 Kopraman 1987 Kopraman 198 1 Kopraman 1 98 1 Kortantamer 1983 Kortantamer 1994, Kramer 1997 Lapidus 1967 Lopez vd. 1978
• Robert Lopez—Harry Miskimin, Abraham Udovitch, England to Egypt, 1350—1500: Lang—Term Trends and Long-Distance Trade, Studies in the Economic History of the Middle East, Londra: School of Oriental and Aüican
• Studies University of London. el—Makrîzî 1953 el-Makrîzî 1940 el-Makrîzî (Trhsz) el-Makrîzî 1973 Menemenli 1984 en—Necidî 1993 Neill 1977 Onul 1953 Onul 1983 Oruç Bey (Trhsz) Özdemir 2005 Panzac 1997 Poole ve Litt 1914 Sahillioğlu 1994 Sahillioğlu 1994 Suyutî 1321(H.) Tekindağ 1960
• Şehabeddin Tekindağ “XIV. Asrın Sonunda Memlük Ordusu” İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Dergisi, XI/15, 85—94. Tekindağ 1 971 Tuncer 1983 Uzunçarşılı 1953 “Veba” 1969 “Veba” 1990, “Veba” 1986, ez—Zahirî 1894
• Halil b. Şahin ez—Zahirî, Zuba'etü ’l—Keş/i ’l—Memâlîk, (Neşr: Paul Ravaisse) Paris. İlyas Gökhan