Kuşadası Kazası’nın 1909-1914 Arası Sosyal ve Ekonomik Yapısı

Yıl 2010, Cilt: 25 Sayı: 2, 527 - 546, 01.12.2010

Serap Tabak

Öz

İlkçağlardan beri önemli bir ticaret merkezi olan Kuşadası, Türklerin Anadolu’yu fetihlerinden sonra yerleştikleri yerlerden biridir. Bu yüzden Kuşadası kazası’ndaki halkın büyük çoğunluğunu Müslüman Türkler oluşturmaktadır. Kazada yaşayan ikinci büyük nüfus kitlesini Rumlar meydana getirmektedir. Onları daha az nüfusla Yahudiler, Ermeniler ve tebaa—yı ecnebiye takip etmektedir. Kuşadası’nın iklimi ve toprağı çeşitli mahsulün yetiştirilmesine uygundur. Kuşadası halkı, ziraat, hayvancılık ve ticaret ile geçimini sağlamaktadır. Kazanın ihracat gelirlerinin %80’i tarımdan, %20’si ise hayvan ve hayvancılık ürünlerinden gelmektedir. 1909—1914 yılları arasında Kuşadası’ndan ihracat, ithalattan fazla idi. Kuşadası, İzmir limanları içinde XVII. yüzyıl başlarından beri dış ticarette yerini almıştır. Ancak, lzmir-Aydın demiryolu’nun inşa edilmesinden sonra, Ege Bölgesi’nin içlerinde yetişen ürünler demiryolu ile Söke ve Selçuk’ta toplanıp İzmir’e gönderildiğinden, Kuşadası’nın uluslar arası ticarette yeri gerilemeye başlamıştır

Anahtar Kelimeler

Kuşadası, Osmanlı Devleti, Ticaret, Tarımsal Üretim

Kaynakça

• a. Arşiv Kaynakları
• l-BOA. A.MKT: MHM 525/30, 23 C 322.
• BOA.TD 806 H.1087/ 1676-1677.
• BOA. Kamil Kepeci No: 6366, H.1251, Curre Ca 1251-15 Ca 1251, 25.8~10.9.1835.
• BOA. A MKT MHM 525/ 30 : 26 C 1322 / 9.8.1904.
• BOA. ML:CRD.386 ; 1247-1255 (1831-1839 ).
• BOA. Kamil Kepeci, No: 6366, 1251 (1835-1856) b. Salnameler
• Salname-i Vilayet-i Aydın Hicri 1296, Defazl, 94.
• Salname-yi Vilayet—i Aydın Hicri 1303, Defa: 8, 183.
• Salname—i Vilayet—i Aydın Hicri 131 1, Defa: 14, 190.
• Salname-i Vilayet-i Aydın, 1314 Hicn' senesi, Def’ a: 17, 260.
• Sa1name—yi Vilayet-i Aydın Hicri 1317, 222.
• Salname-yi Vilayet—i Aydın Hicri 1323, 168.
• Salname—yi Vi1ayet—i Aydın Hicri 1326.
• Osmanlı Dev1et Salnamesi H.1280 (1864), 168-169.
• Osmanlı Devlet Salnamesi, H.1284 (1867), 162-164.
• Salname—i Devlet—i Aliye-i Osmaniye, Sene—i Maliye 1326, (65. yıl), 548 c. Gazeteler
• Ahenk, 17 Kanun-u sani 1898;
• Ahenk, 8 Kanunu-u sani 1900.
• Ahenk, 8 Kanun-u sani 1902;11 Ağustos 1903.
• Ahenk, 6 Kanun—u sani 1911.
• Ahenk, 29 Nisan 1331.
• Köylü, 23 Teşrin—i sani 1330. d. Basılı Eserler Baykara 1974 Baykara 1988 Baykara 1997 Bilim 2001 Çadırcı 1991 Cuinet 1894 Emecen 1991 Erdem 2001 İlhan Erdem, “Efes, Ayasııluk, Kuşadası” , Ğeçmişten Geleceğe Kuşadası Sempozyumu (23— 26 Şubat 2000) Bildirileri, Editör; Dr. Ayşe Şerifoğlu, İzmir, 127- 129.
• İngiliz Konsolosluk Raporlarına Göre İzmiı Ticareti (1864-1914) 1998, İzmir, İpek 1984 Karal 1997 Ramsay 1960 Rıfat 1914 Sami 1896
• _ Sami _ve Hüsnü 20.00 Cevat Samı— Huseyın Hüsnü, İzmir 1905, Nevsal—ı' _ Strabon 2000
• Strabon, Antik Anadolu’nun Coğrafyası, (Geografıka
• Xll— XIII- XIV), Çev: Adnan Pekman, İstanbul
• Uzunçarşılı 1994 İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, Cl, Ankara,
• Ostrogorsky 1986 George Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, Ankara.
• Öztürk 2001 A. Adil Öztürk, “Balkanlardan ve Girit’ten Kuşadası’na Göçler ”, Geçmişten-Geleceğe Kuşadası Sempozyumu (23—26 Şubat 2000) Bildirileri, Editör: Dr. Ayşe Şerifoğlu, Izmir,
• Wittek 1986 Paul Wittek, Menteşe Beyliği; 13—15. Asırda Garbi Küçük Asya Tarihine Ait Tetkik, Çev. Ş. Gökyay, Ankara
• d. Ansiklopediler ve İstatistikler
• Büyük Larousse Ansiklopedisi 1986, “İyonya Maddesi C 11, İstanbul, 8.5729.
• Aydın Vilayeti İstatistik Müdüriyeti, 1333 Senesi Tevellüdat ve Veiiyat
• İstatistiği, (yty), 4-5,
• Dahiliye Nezareti Sicil—i Nüfus İdare—i Umumiyesi Müdüriyeti, Memalik—i Osmaniye’nin 1330 senesi Nüfus İstatistiki, Hilal Matbaası, Dersaadet, 1336.
• Ticaret ve Ziraat Nezareti, İstatistik İdare—i Umumiye Müdüriyeti,1325 Mali Mali Senesi Asya ve Afrika—yı Osmani Ziraat İstatistiği
• Orman ve Maden ve Ziraat Nezareti İstatistik İdaresi 1324 senesi Maden Istatistiği, Ikinci sene, 42.
• Ticaret ve Ziraat Nezareti, İstatistik İdare—i Umumiyesi Müdüriye—i Memalik—i Osmaniyenin, 1325, 1326, 1327 Senelerine Mahsus Maden Istatistiğidir, Dersaadet Matbaası, 1330.
• Ticaret ve Ziraat Nezareti, İstatistik İdare-i Umumiye Müdüriyeti, Memalik-i Osmaniye’nin 1329 Mali Senesine Mahsus Ziraat Istatistiğidir. Istanbul, 1332,
• Ticaret ve Ziraat Nezareti, İstatistik İdare-i Umumiye Müdüriyeti, 1330 Mali _Senesi Asya ve Aüika—yı Osmani Ziraat İstatistiği, Istanbul, 1335. e. Tezler
• Baykara 1966 Tuncer Baykara, XIX. Yüzyılda Aydın Eyaleti, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Yayınlanmamış Mezuniyet Tezi, 13. Belen 2004
• Nezahat Belen, 1900—1973 Yılları Arasında Kuşadası ’nın
• Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Tarihi, İzmir, 2004, Ege
• Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Serap Tabak