Öz
Migration of the Karachay Turks from the Caucasus to Anatolia The peoples of the Caucasus against Russian occupation of nearly a century of struggle for the freedom of the homeland continued harsh Shamil in 1859 to delivery in Russia of the last. Russia completed the occupation of the Caucasus with the end of the last of Circassian resistance in Kbaa region, on May 21, 1864 and Sheikh Shamil’s delivery to Russia in 1859. Russia compelled the people of the Caucaus to mandatory and mass migration because of the applied Russian politics. There happened forced migrations from the Caucasus to Anatolia in the second half of the 19th Century and at the beginning of the 20th Century. The initiating actor of the migrations was the Russian state, which had occupied lands of the Caucasian peoples. Caucasus communities who left their homeland as a result of the Russian invasion, used to live in “feudal” layout system in pre-invasion period. In feudal system which administrated Caucaus communities had a social stratification. Circassians, Daghestanians, Chechens, Kumuks, Karachays etc., whose homelands had been occupied, took refuge to the Ottoman state. This study deals with the Karachay Turks' migration to and settlement in the Ottoman lands
Anahtar Kelimeler
Caucasus Ottoman Empire forced migration Karachays settlement
Kaynakça
- a. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Defter ve Belgeleri ML. MSF. d. No: 12538 ML. MSF. d.No:15815 ML. MSF. d. No: 16633 A.MKT. MHM 529/75 DH. MUİ 4-1/72 DH. MHC 1/63 DH. MHC 1/65. DH. MKT 1162/48 İ.MVL 556/24966 Y. A. RES. 29/41 Y.PRK.AZJ. 48/46 Y.MTV 290/143 Y.MTV 300/114 b. Araştırma Eserleri Baddeley 1995
- John F. Baddeley, Rusların Kafkasya’yı İşgali ve Şeyh Şamil (çev. Sedat Özden), Kayahan Yayınları, İstanbul 1995.
- J. S. Bell, Kafkasya’dan Savaş Mektupları, Kafkas Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.
- Adolf Berje, Kafkasyalı Dağ Kavimlerinin Kısa Tasviri, (Çev. Murat Papşu), Tiflis 1856, Kafkas Derneği Yayınları, 1999.
- Mustafa Budak, “Şeyh Şâmil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, Cilt:39, s.67
- David Cameron Cuthell Jr., The Muhacirin Komisyonu: An Agent in the Transformation of the Ottoman Anatolia (1860– 1866), Columbia University 2005.
- Fikret Efe, Şeyh Şamil’in 100 Mektubu, Şule Yayınları, İstanbul 2002.
- Süleyman Erkan, Kırım ve Kafkasya Göçleri (1878-1908), KTÜ Yayını, Trabzon 1996.
- A. Cevat Eren, Türkiye’de Göç ve Göçmen Meseleleri Tanzimat Devri İlk Kurulan Göçmen Komisyonu Çıkarılan Tüzükler, Nurgök Matbaası, İstanbul 1996.
- Bedri Habiçoğlu, Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler, Nart Yayıncılık, İstanbul 1993. Işıltan 1979
- Fikret Işıltan, “Şeyh Şâmil”, İslâm Ansiklopedisi, C:XI, İstanbul 1979, s.468-474.
- Nedim İpek, “93 Muhacereti”, Osmanlı, C:4, Yeni Türkiye Yayınları, İstanbul 1999, s.661-668.
- Nedim İpek, Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri, TTK, Ankara 1999.
- Kemal H. Karpat, Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler (Çev: Bahar Tırnakcı), Timaş Yayınları, İstanbul 2010.
- Osmanlı Nüfusu, (Çev. Bahar Tırnakçı), Timaş Yayınları İstanbul 2010.
- Nikolov Kratkiy, Toponimiçeski Slov’ar, Moskova 1966.
- Fahrettin Kırzıoğlu, Osmanlılar’ın Kafkas Elleri’ni Fethi (1451–1590), TTK, Ankara 1998.
- Jülide Akyüz Orat- Nebahat Oran Aslan – Mustafa Tanrıverdi, Osmanlı’dan Cumhuriyete Kafkas Göçleri, Kafkas Üniversitesi Yayınları, Kars 2011.
- Baturay Özbek, Çerkes Tarihi Kronolojisi, Ankara 1991.
- Adil Adnan Öztürk, “Rumeli’den Aydın Vilayetine Yapılan Göçler ve Aydın Vilayetine Gelen Rumeli Muhacirinin İskân ve İdareleri Hakkında Talimat-ı Mahsusa”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C: 3, s. 9, 1999–2000, s.123–131.
- Abdullah Saydam, Kırım ve Kafkas Göçleri (1856-1876), TTK, Ankara 1997.
- Sefer Solmaz, “Anadolu’daki Karaçay Varlığı”, Türk Yurtları Dergisi sayı:3 Temmuz-Ağustos-Eylül 1990, s.50-51.
- Ömer Şen, “Osmanlı Devleti’nde Kafkas Göçmenleri Sorunu (1834–1870)”, Dünü ve Bugünüyle Toplum Ve Ekonomi, S. 10, Temmuz 1997, s. 125–133.
- Nurullah Tabakçı, Kültürlerarası İletişim Sürecinde Alt Kültürde Kimliğin Oluşumu (Türkiye’deki Karaçay Topluluğu Örneği), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2008 (Basılmamış Doktora Tezi).
- Ufuk Tavkul, Kafkasya Dağlılarında Hayat ve Kültür, Ötüken Yayınları, İstanbul 1993.
- “Karaçay-Malkarlıların Etnik ve Sosyal Yapısı”, Karaçay- Balkarlar (der: Ufuk Tavkul-Yaşar Kalafat), KaraM Yayınları, Ankara 2003, s.46-75.
- Ufuk Tavkul, Kafkasya Gerçeği, Selenge Yayınları, İstanbul 200 Abdullah Temizkan, “Kafkasya Muhacirlerinin Denizli’de İskânı”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri, Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Denizli 2007.
- Abdullah Temizkan, “Karaçay-Malkar Türklerinin Anadolu’ya İskânı: 1905 Muhacirleri”, Uluslararası Suçlar ve Tarih, Sayı:3-4, Ankara 2008, s.96-106.
- Mehmet Yılmaz, Konya Vilayetinde Muhacir Yerleşmeleri 1854-1914, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
- Konya 1996 (Basılmamış Doktora Tezi).
Öz
Kafkas halklarının Rus işgaline karşı yaklaşık bir asır devam eden yıpratıcı vatan savunması ve özgürlük mücadelesi 1859’da Şeyh Şamil’in Rusya’ya teslimiyle son bulmuştu. 1859’da Şeyh Şamil’in Rusya’ya teslimi, 21 Mayıs 1864’te son Çerkes direnişinin, Kbaade mevkisinde, son bulmasıyla Rusya Kafkasya’nın işgalini tamamlamıştır. Rusya Kafkasya’daki halkları uyguladığı siyasetten dolayı zorunlu ve kitlesel göçe mecbur etmiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısıyla 20. yüzyılın ilk çeyreği arasında Kafkasya’dan Anadolu’ya zorunlu göçler olmuştur. Zorunlu göçün baş aktörü Kafkas halklarının vatanlarını işgal eden Rus Devletidir. Rus işgali sonucunda vatanlarını zorunlu olarak terk eden Kafkas toplulukları işgal öncesi “feodal” bir düzen içinde yaşamlarını idame etmekteydi. Vatanları işgale uğrayan Çerkesler, Dağıstanlılar, Çeçenler, Kumuklar, Karaçaylılar gibi Kafkas halkları Osmanlı Devletine sığınmışlardır. Bu çalışmamızda Karaçaylıların Osmanlı Devleti’ne göçünü ve Osman coğrafyasındaki yerleşimini ele alacağız
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- a. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Defter ve Belgeleri ML. MSF. d. No: 12538 ML. MSF. d.No:15815 ML. MSF. d. No: 16633 A.MKT. MHM 529/75 DH. MUİ 4-1/72 DH. MHC 1/63 DH. MHC 1/65. DH. MKT 1162/48 İ.MVL 556/24966 Y. A. RES. 29/41 Y.PRK.AZJ. 48/46 Y.MTV 290/143 Y.MTV 300/114 b. Araştırma Eserleri Baddeley 1995
- John F. Baddeley, Rusların Kafkasya’yı İşgali ve Şeyh Şamil (çev. Sedat Özden), Kayahan Yayınları, İstanbul 1995.
- J. S. Bell, Kafkasya’dan Savaş Mektupları, Kafkas Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.
- Adolf Berje, Kafkasyalı Dağ Kavimlerinin Kısa Tasviri, (Çev. Murat Papşu), Tiflis 1856, Kafkas Derneği Yayınları, 1999.
- Mustafa Budak, “Şeyh Şâmil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2010, Cilt:39, s.67
- David Cameron Cuthell Jr., The Muhacirin Komisyonu: An Agent in the Transformation of the Ottoman Anatolia (1860– 1866), Columbia University 2005.
- Fikret Efe, Şeyh Şamil’in 100 Mektubu, Şule Yayınları, İstanbul 2002.
- Süleyman Erkan, Kırım ve Kafkasya Göçleri (1878-1908), KTÜ Yayını, Trabzon 1996.
- A. Cevat Eren, Türkiye’de Göç ve Göçmen Meseleleri Tanzimat Devri İlk Kurulan Göçmen Komisyonu Çıkarılan Tüzükler, Nurgök Matbaası, İstanbul 1996.
- Bedri Habiçoğlu, Kafkasya’dan Anadolu’ya Göçler, Nart Yayıncılık, İstanbul 1993. Işıltan 1979
- Fikret Işıltan, “Şeyh Şâmil”, İslâm Ansiklopedisi, C:XI, İstanbul 1979, s.468-474.
- Nedim İpek, “93 Muhacereti”, Osmanlı, C:4, Yeni Türkiye Yayınları, İstanbul 1999, s.661-668.
- Nedim İpek, Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri, TTK, Ankara 1999.
- Kemal H. Karpat, Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler (Çev: Bahar Tırnakcı), Timaş Yayınları, İstanbul 2010.
- Osmanlı Nüfusu, (Çev. Bahar Tırnakçı), Timaş Yayınları İstanbul 2010.
- Nikolov Kratkiy, Toponimiçeski Slov’ar, Moskova 1966.
- Fahrettin Kırzıoğlu, Osmanlılar’ın Kafkas Elleri’ni Fethi (1451–1590), TTK, Ankara 1998.
- Jülide Akyüz Orat- Nebahat Oran Aslan – Mustafa Tanrıverdi, Osmanlı’dan Cumhuriyete Kafkas Göçleri, Kafkas Üniversitesi Yayınları, Kars 2011.
- Baturay Özbek, Çerkes Tarihi Kronolojisi, Ankara 1991.
- Adil Adnan Öztürk, “Rumeli’den Aydın Vilayetine Yapılan Göçler ve Aydın Vilayetine Gelen Rumeli Muhacirinin İskân ve İdareleri Hakkında Talimat-ı Mahsusa”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C: 3, s. 9, 1999–2000, s.123–131.
- Abdullah Saydam, Kırım ve Kafkas Göçleri (1856-1876), TTK, Ankara 1997.
- Sefer Solmaz, “Anadolu’daki Karaçay Varlığı”, Türk Yurtları Dergisi sayı:3 Temmuz-Ağustos-Eylül 1990, s.50-51.
- Ömer Şen, “Osmanlı Devleti’nde Kafkas Göçmenleri Sorunu (1834–1870)”, Dünü ve Bugünüyle Toplum Ve Ekonomi, S. 10, Temmuz 1997, s. 125–133.
- Nurullah Tabakçı, Kültürlerarası İletişim Sürecinde Alt Kültürde Kimliğin Oluşumu (Türkiye’deki Karaçay Topluluğu Örneği), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2008 (Basılmamış Doktora Tezi).
- Ufuk Tavkul, Kafkasya Dağlılarında Hayat ve Kültür, Ötüken Yayınları, İstanbul 1993.
- “Karaçay-Malkarlıların Etnik ve Sosyal Yapısı”, Karaçay- Balkarlar (der: Ufuk Tavkul-Yaşar Kalafat), KaraM Yayınları, Ankara 2003, s.46-75.
- Ufuk Tavkul, Kafkasya Gerçeği, Selenge Yayınları, İstanbul 200 Abdullah Temizkan, “Kafkasya Muhacirlerinin Denizli’de İskânı”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri, Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Denizli 2007.
- Abdullah Temizkan, “Karaçay-Malkar Türklerinin Anadolu’ya İskânı: 1905 Muhacirleri”, Uluslararası Suçlar ve Tarih, Sayı:3-4, Ankara 2008, s.96-106.
- Mehmet Yılmaz, Konya Vilayetinde Muhacir Yerleşmeleri 1854-1914, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
- Konya 1996 (Basılmamış Doktora Tezi).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 29 Sayı: 2 |