BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2014, Cilt: 29 Sayı: 2, 605 - 624, 01.12.2014
https://doi.org/10.18513/egetid.69184

Öz

A Big Disaster in the 19th Century: 3 April 1881 The Chios and Tchesme Earthquake The Chios Earthquake 3 April 1881 caused the death of thousands of people, devastation of tens of villages and districts, tens of thousands of victims to be homeless. The earthquake is the biggest disaster Chios has ever faced in its history as well as it is the second biggest earthquake that took place on the Ottoman lands in the 19th century. The victual and housing, health care, aid campaigns, supply of the basic needs and the organization for distribution of all these has occurred as major issues however all these constitute the topic for another article since they are the subjects of disaster management. In this article which is composed by using the archive documents, consul reports and the national press of the related time, the matters such as the loss and damage that the Chios Earthquake caused and some incidents that took place after the earthquake are dealt with thoroughly

Kaynakça

  • A- Arşiv Belgeleri Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Sadâret Mektûbî Mühimme Kalemi Evrâkı (A.MKT.MHM), 346/42, 18 B 1282.
  • Bâb-ı Âli Evrâk Odası (BEO), 968/72579, 23 M 1315.
  • İrâde Dâhiliye (İ.DH), 827/66601, 17 Ca 1298; 830/66836, 27 B 1298; 836/67296, 16 Za 1298; 841/67641, 11 M 1299; 888/70691, 27 Ş 1300; 910/72295, 13 Ca 1301; 979/77322, 8 Ca 1303.
  • İrâde Şûrâ-yı Devlet (İ. ŞD), 58/3326, 16 C 1299; İ.ŞD., 65/3849, 4 M 1301; İ.ŞD., 72/4222, 21 Ra 1302.
  • İrâde Hâriciye (İ.HR), 297/18826, 12 Ş 1302.
  • İrâde Meclis-i Mahsûs (İ.MMS), 79/3464, 14 Ş 1302.
  • Şûrâ-yı Devlet Dâhiliye (ŞD. DH), 1380/12, 6 B 1299.
  • Şûrâ-yı Devlet (ŞD), 1380/24, 29 Z 1299; 2343/22, 9 L 1298.
  • Yıldız Esas Evrâkı (Y.EE), 78/143, 17 Ca 1298.
  • Yıldız Perâkende Askeriye (Y.PRK.ASK), 6/72, 13 Ca 1298; 7/15, 18 C 1298.
  • Yıldız Sadâret Resmi Maruzât Evrâkı (Y.A.RES), 10/30, 3 Ca 1298; 10/43, 8 Ca 1298; 78/143, 17 Ca 1298.
  • Yıldız Mütenevvi Maruzât Evrâkı (Y.MTV), 6/4, 6 Ca 1298; 17/28, 13 Ca 1302.
  • Yıldız Perâkende Evrâkı Askeri Maruzât (Y.PRK. ASK), 7/15, 18 C 1298.
  • Yıldız Perâkende Evrâkı Y..PRK.EŞA., 2/72, 29 Z 1298.
  • Yıldız Perâkende Evrâkı Posta Telgraf Nezâreti Maruzâtı (Y.PRK.PT), 1/76, 30 Z 1298.
  • İngiliz Ulusal Arşivi (The National Archives-TNA) Foreign Office (F.O.), 195/1378, sayı 31, 12 Temmuz 1881; sayı 39, 28 Ağustos 1881. B-Süreli Yayınlar Salnameler
  • H. 130 Cezâyir-i Bahr-i Sefîd Vilâyeti Salnamesi. Gazeteler Ceride-i Havâdis, sayı 231, 30 N 1269.
  • Rûznâme-i Ceride-i Havâdis sayı 610-619, 5-18 Za 1283.
  • Tercüman-ı Hakikat, sayı 381, 8 L 1296; sayı 555, 11 Ca 1297; sayı 664, 20 N 1297; sayı 840, 12 Ca 1298; sayı 841, 13 Ca 1298; sayı 847, 20 Ca 1298; sayı 864, 12 C 1298; sayı 894, 17 B 1298; sayı 949, 23 N 1298; sayı 954, 29 N 1298; sayı 964, 13 L 1298; sayı 965, 14 L 1298.
  • The Constantinopole Messenger Vol I, sayı 48, 6 Nisan 1881, sayı 50, 20 Nisan 1881; sayı 51, 27 Nisan 1881; sayı 53, 11 Mayıs 1881; sayı 55, 25 Mayıs 1881.
  • The Eastern Express Vol III, sayı 42, 17 Ekim 1883.
  • C- Kitap ve Makaleler Alkan 1999
  • Mehmet Ö. Alkan, “Toplumsal ve Siyasal Açıdan 1894
  • İstanbul Depremi Üzerine”, Toplumsal Tarih, sayı 70, s.11-17. Ayhan 1988
  • Esra Ayhan vd., Türkiye ve Dolayları Deprem Katoloğu, 1881- 1980, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • İsmail Gezgin, Tarih Boyunca Çeşme, Şenocak Yayınları, İzmir. Yusuf Oğuzoğlu, “Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre 1855 Bursa
  • Depremi”, Bursa Defteri, sayı 4, s.72-80. Ali Fuat Örenç, “Sakız Adası”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 36, s.6-10. Besim Özcan, Bursa Afetleri, Erzurum Feriha Öztin, 10 Temmuz 1894 İstanbul Depremi Raporu,
  • Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi, Ankara. Nuriye Pınar ve Ervin Lahn, Türkiye Depremleri İzahlı Katalogu, Bayındırlık Bakanlığı Yapı ve İmar İşleri Reisliği Yayınları, Ankara. Sabri Can Sannav, “1881 Sakız Depremi ve Adanın Yeniden
  • İmarı”, Tarih Dergisi, XXXIX, s.321-335.

19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız ve Çeşme Depremi

Yıl 2014, Cilt: 29 Sayı: 2, 605 - 624, 01.12.2014
https://doi.org/10.18513/egetid.69184

Öz

3 Nisan 1881 Sakız ve Çeşme depremi, binlerce insanın hayatını kaybetmesine, onlarca köyün ve mahallenin harap olmasına, on binlerce afetzedenin evsiz kalmasına neden olmuştur. Bu deprem Sakız Adası'nın tarihinde yaşadığı en büyük afet olduğu gibi 19. yüzyılda Osmanlı coğrafyasında meydana gelen ikinci büyük depremdir. Deprem sonrasında afetzedelerin iaşe ve iskânı, sağlık hizmetleri, yardım kampanyaları, ihtiyaç maddelerinin tedariki ve dağıtımının organizasyonu önemli meseleler olarak karşımıza çıkmakta olup, afet yönetimiyle ilgili bu konular başka bir makalenin konusunu teşkil etmektedir. Arşiv belgeleri, konsolos raporları ve dönemin ulusal basınından faydalanılarak hazırlanan bu makalede ise Sakız depreminin yol açtığı kayıplar, hasarlar ve deprem sonrasında yaşanan bazı gelişmeler ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır

Kaynakça

  • A- Arşiv Belgeleri Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Sadâret Mektûbî Mühimme Kalemi Evrâkı (A.MKT.MHM), 346/42, 18 B 1282.
  • Bâb-ı Âli Evrâk Odası (BEO), 968/72579, 23 M 1315.
  • İrâde Dâhiliye (İ.DH), 827/66601, 17 Ca 1298; 830/66836, 27 B 1298; 836/67296, 16 Za 1298; 841/67641, 11 M 1299; 888/70691, 27 Ş 1300; 910/72295, 13 Ca 1301; 979/77322, 8 Ca 1303.
  • İrâde Şûrâ-yı Devlet (İ. ŞD), 58/3326, 16 C 1299; İ.ŞD., 65/3849, 4 M 1301; İ.ŞD., 72/4222, 21 Ra 1302.
  • İrâde Hâriciye (İ.HR), 297/18826, 12 Ş 1302.
  • İrâde Meclis-i Mahsûs (İ.MMS), 79/3464, 14 Ş 1302.
  • Şûrâ-yı Devlet Dâhiliye (ŞD. DH), 1380/12, 6 B 1299.
  • Şûrâ-yı Devlet (ŞD), 1380/24, 29 Z 1299; 2343/22, 9 L 1298.
  • Yıldız Esas Evrâkı (Y.EE), 78/143, 17 Ca 1298.
  • Yıldız Perâkende Askeriye (Y.PRK.ASK), 6/72, 13 Ca 1298; 7/15, 18 C 1298.
  • Yıldız Sadâret Resmi Maruzât Evrâkı (Y.A.RES), 10/30, 3 Ca 1298; 10/43, 8 Ca 1298; 78/143, 17 Ca 1298.
  • Yıldız Mütenevvi Maruzât Evrâkı (Y.MTV), 6/4, 6 Ca 1298; 17/28, 13 Ca 1302.
  • Yıldız Perâkende Evrâkı Askeri Maruzât (Y.PRK. ASK), 7/15, 18 C 1298.
  • Yıldız Perâkende Evrâkı Y..PRK.EŞA., 2/72, 29 Z 1298.
  • Yıldız Perâkende Evrâkı Posta Telgraf Nezâreti Maruzâtı (Y.PRK.PT), 1/76, 30 Z 1298.
  • İngiliz Ulusal Arşivi (The National Archives-TNA) Foreign Office (F.O.), 195/1378, sayı 31, 12 Temmuz 1881; sayı 39, 28 Ağustos 1881. B-Süreli Yayınlar Salnameler
  • H. 130 Cezâyir-i Bahr-i Sefîd Vilâyeti Salnamesi. Gazeteler Ceride-i Havâdis, sayı 231, 30 N 1269.
  • Rûznâme-i Ceride-i Havâdis sayı 610-619, 5-18 Za 1283.
  • Tercüman-ı Hakikat, sayı 381, 8 L 1296; sayı 555, 11 Ca 1297; sayı 664, 20 N 1297; sayı 840, 12 Ca 1298; sayı 841, 13 Ca 1298; sayı 847, 20 Ca 1298; sayı 864, 12 C 1298; sayı 894, 17 B 1298; sayı 949, 23 N 1298; sayı 954, 29 N 1298; sayı 964, 13 L 1298; sayı 965, 14 L 1298.
  • The Constantinopole Messenger Vol I, sayı 48, 6 Nisan 1881, sayı 50, 20 Nisan 1881; sayı 51, 27 Nisan 1881; sayı 53, 11 Mayıs 1881; sayı 55, 25 Mayıs 1881.
  • The Eastern Express Vol III, sayı 42, 17 Ekim 1883.
  • C- Kitap ve Makaleler Alkan 1999
  • Mehmet Ö. Alkan, “Toplumsal ve Siyasal Açıdan 1894
  • İstanbul Depremi Üzerine”, Toplumsal Tarih, sayı 70, s.11-17. Ayhan 1988
  • Esra Ayhan vd., Türkiye ve Dolayları Deprem Katoloğu, 1881- 1980, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • İsmail Gezgin, Tarih Boyunca Çeşme, Şenocak Yayınları, İzmir. Yusuf Oğuzoğlu, “Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre 1855 Bursa
  • Depremi”, Bursa Defteri, sayı 4, s.72-80. Ali Fuat Örenç, “Sakız Adası”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 36, s.6-10. Besim Özcan, Bursa Afetleri, Erzurum Feriha Öztin, 10 Temmuz 1894 İstanbul Depremi Raporu,
  • Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi, Ankara. Nuriye Pınar ve Ervin Lahn, Türkiye Depremleri İzahlı Katalogu, Bayındırlık Bakanlığı Yapı ve İmar İşleri Reisliği Yayınları, Ankara. Sabri Can Sannav, “1881 Sakız Depremi ve Adanın Yeniden
  • İmarı”, Tarih Dergisi, XXXIX, s.321-335.
Toplam 29 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm MAKALELER
Yazarlar

Selahattin Satılmış Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Aralık 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Cilt: 29 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Satılmış, S. (2014). 19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız ve Çeşme Depremi. Tarih İncelemeleri Dergisi, 29(2), 605-624. https://doi.org/10.18513/egetid.69184
AMA Satılmış S. 19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız ve Çeşme Depremi. TID. Aralık 2014;29(2):605-624. doi:10.18513/egetid.69184
Chicago Satılmış, Selahattin. “19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız Ve Çeşme Depremi”. Tarih İncelemeleri Dergisi 29, sy. 2 (Aralık 2014): 605-24. https://doi.org/10.18513/egetid.69184.
EndNote Satılmış S (01 Aralık 2014) 19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız ve Çeşme Depremi. Tarih İncelemeleri Dergisi 29 2 605–624.
IEEE S. Satılmış, “19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız ve Çeşme Depremi”, TID, c. 29, sy. 2, ss. 605–624, 2014, doi: 10.18513/egetid.69184.
ISNAD Satılmış, Selahattin. “19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız Ve Çeşme Depremi”. Tarih İncelemeleri Dergisi 29/2 (Aralık 2014), 605-624. https://doi.org/10.18513/egetid.69184.
JAMA Satılmış S. 19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız ve Çeşme Depremi. TID. 2014;29:605–624.
MLA Satılmış, Selahattin. “19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız Ve Çeşme Depremi”. Tarih İncelemeleri Dergisi, c. 29, sy. 2, 2014, ss. 605-24, doi:10.18513/egetid.69184.
Vancouver Satılmış S. 19. Yüzyılda Bir Büyük Felâket: 3 Nisan 1881 Sakız ve Çeşme Depremi. TID. 2014;29(2):605-24.