DEMİRCİ HALKEVİ

Yıl 2025, Cilt: 40 Sayı: 1, 131 - 164, 30.07.2025

Nurettin Gülmez

https://doi.org/10.18513/egetid.1727983

Öz

1932’den itibaren Demirci’de halkevi kurma çabaları başladı. Demirci Cumhuriyet Halk Fırkası teşkilatı tarafından halkevi için tanıtım, üye kayıt çalışmaları ve çay ziyafetleri düzenlendi. Çalışmalar, 1938’de sonuç verdi ve Demirci Halkevi’nin resmi açılışı yapıldı.
İlk çalışmalar, CHP ilçe binasında yürütüldü. Bir taraftan da yeni bir yer arayışı sürdürüldü. Eskiden Yoncalık olarak bilinen, şimdiki Ticaret Kültür Merkezi’nin bulunduğu yerdeki mescidin Cumhuriyet Halk Partisi’ne devri sağlandı. Bina tadilattan geçirildi ve sonra bu binada çeşitli etkinlikler düzenlendi. Halkevi, Demirci’nin entelektüel merkezi haline geldi. Kadınlara, çocuklara, gençlere ve yetişkinlere yönelik programlar ve kurslar gerçekleştirildi.
Sonraki yıllarda Üşümüş, Çöğürler/Çataloluk, Durhasan, Yarbasan ve Kılavuzlar köylerinde halkodaları açıldı. Etkinlikler, köylere kadar ulaştırıldı. Bu aydınlanma seferberliğinden Demirci halkı da yararlandı. Halkevine alınan radyolar ile gelişmeler takip edildi. Tiyatrolar oynandı, konserler düzenlendi. Kadınlar için biçki-dikiş kursları açıldı. Halkevinin faaliyetleri, CHP Genel Sekreterliği tarafından takip edildi, yönlendirildi. Çok partili hayat döneminde CHP için halka ulaşma merkezi oldu.

Anahtar Kelimeler

Demirci Halkevi, , Cumhuriyet Halk Partisi, , Türk İnkılabı, , Halk Üniversitesi, , Halkodası,

Etik Beyan

Makalenin hazırlanması sırasında atıf kurallarına uydum ve özgün bir çalışma hazırladım.

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

...

Kaynakça

• Arıkan 1999 Zeki Arıkan, “Halkevlerinin Kuruluşu ve Tarihsel İşlevi”, Atatürk Yolu Dergisi, Cilt-6, Sayı-23, s. 261-281.
• Arsan 1997 Nimet Arsan, Sadi Borak, Utkan Kocatürk, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Cilt 1, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• Çakmak 2015 Fevzi Çakmak, “Halkevlerinin Kapatılması ve Cumhuriyet Halk Partisi Mallarına El Konulması”, Journal of History Studies, Cilt-3, Sayı-7, s. 1-21.
• Duru 1941 Kazım Nami Duru, “Dokuzuncu Yıldönümümüz”, Gediz, 1 Mart, Sayı-47.
• Dümer 1938 Mustafa Dümer, “Halkevleri Bayramı”, Gediz, 20 Şubat, Sayı-11.
• Gediz 1945 “Halkevleri Bayramı”, Gediz, 1 Mart, Sayı-78.
• Güneş 2018 Müslime Güneş, “Manisa Halkevi’nin Manisa’nın Eğitim Hayatına Olan Etkileri”, Geçmişten Günümüze Manisa, Şehzade II. Mehmed ve Manisa Tarihi-Kültürü-Ekonomisi, (Ed: Ferhat Berber, H. Harika Durgun, Betül Aydoğan), Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yayınları, Manisa, Cilt 2, s.943-956.
• Güneş ve Güneş 2007 Günver Güneş ve Müslime Güneş, “Cumhuriyet Döneminde Manisa’nın Sosyo-Kültürel Yaşamında Halkevi’nin Yeri ve Önemi”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt-6, Sayı-15, s. 55-72.
• Kaya 1937 Şükrü Kaya, “Halkevlerinin Milli Bünyedeki Rolü”, Gediz, 23 Nisan.
• Kıranoğlu 1941 “Halkevlerinin Açılış Yıldönümü Münasebetiyle”, Gediz, 1 Mart, Sayı-47. Kırdar 1938 Lütfi Kırdar, Cumhuriyet’in 15. Yılı, Broşür, Manisa.
• Köprülü 1940 M. Fuat Köprülü, “Halkevlerinin İçtimai Rolü”, Gediz, 1 Mart, Sayı-35.
• Metin 2020 Celal Metin, “Cumhuriyet Döneminde Demirci’de Siyasi Hayat (1923-1980)”, Açılışının 100. Yılında TBMM ve Manisa’da Siyasi Hayat (Ed: Nurettin Gülmez, Muzaffer Tepekaya, Ferhat Berber) Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yayınları, Manisa, s. 225-299.
• Önakın 1938 M. Azmi Önakın, “Cumhuriyetin 15’nci Yılında Evimiz ve Ödevlerimiz”, Gediz, 1 Kasım, Sayı-19.
• Önakın 1939 M. Azmi Önakın, “Halkevleri Kuruluşunun Kutlulama Töreninde Evimiz Başkanı M. Azmi Önakın’ın Verdiği Söylev”, Gediz, 1 Mart, Sayı-23.
• Önakın 1940 M. Azmi Önakın, “Evimiz Reisi M. Azmi Önakın’ın Verdiği Söylev”, Gediz, 1 Mart, Sayı-35.
• Önakın 1941 M. Azmi Önakın, “Halkevlerinin Kuruluşunun Kutlulama Töreninde Evimiz Reisi M. Azmi Önakın’ın Yaptığı Konuşma”, Gediz, 1 Mart, Sayı-47.
• Önakın 1942 M. Azmi Önakın, “Halkevleri Kuruluşunun Kutlulama Töreninde Evimiz Başkanı M. Azmi Önakın’ın Verdiği Söylev”, Gediz, 20 Şubat, Sayı-11.
• Önertürk 1943 Ahmet Önertürk, “Kutlu Bir Dönüm Yılı”, Gediz, Şubat, Sayı-61.
• Özkahraman 2021 Ali Özkahraman, Manisa’da Parti ve Halkevi Hareketleri, Demirci Belediyesi Yayınları, Demirci.
• Özsarı 1999 Mustafa Özsarı, “Ege Bölgesi Ege Bölümü Halkevleri ve Yayın Çalışmaları”, Atatürk Yolu Dergisi, Cilt 6, Sayı 23, s. 401-415.
• Parlak 2019 Ferhat Parlak, Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Demirci Kazası (1923-1933), Demirci Belediyesi Kültür Yayınları, Demirci.
• Polat 2021 Faik Polat, Cumhuriyet Halk Partisi Parti Müfettişlik Raporlarına Göre Batı Anadolu Halkevleri, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Sezgin 1939 Cemal Sezgin, “Halkevleri Bayramı”, Gediz, 1 Mart, Sayı-23.
• Süme 2016 Mehmet Süme, “Osmanlı Vergi Uygulamalarına Bir Örnek: Oktruva Resmi”, Belleten, 80 (288), s. 531-546.
• Şen 1992 Müslime Şen, Manisa Halkevi’nin Çalışmaları ve Dergileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• TBMM 1951 TBMM Tutanak Dergisi, Birleşim-110, Oturum-2, 7 Ağustos 1951, s. 662.
• TÜİK 2012 Milletvekili Genel Seçimleri 1923-2011, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, Ankara.
• Uzun 2012 “İktidarını Sürdürmek İsteyen Bir Partinin Kimlik Arayışı: Cumhuriyet Halk Partisi’nin 1947 Olağan Kurultayı”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt-12, Sayı-25, Güz, s.101-139.