5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabındaki Metinlerin ve Görsellerin Teknoloji Kullanımı Açısından İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 29, 30.06.2019

Ali Yaman

Öz

Bu
araştırmanın amacı, 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında yer alan Gerçekleşen
Düşler ünitesinde teknoloji kullanımını incelemektir. Doküman olarak 2016-2017
öğretim yılında kullanılan 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı kullanılmıştır.
Araştırmada nitel araştırma modeli ve durum çalışması deseni kullanılmıştır.
Elde edilen veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda
5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında yer alan Gerçekleşen Düşler ünitesinin
teknoloji kullanımı ile ilgili öğeleri ortaya çıkarılmış ve bunlara uygun kod
ve kategoriler oluşturulmuştur. Araştırma
sonuçlarına göre 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında yer alan Gerçekleşen
Düşler ünitesinde teknoloji kullanımı ile ilgili olarak metinlerin analizinde 3
kategori ve 67 kod bulunmuştur. Metinlerin analizinde “Teknolojik Araçların Kullanımı” koduna en çok, “Teknolojik Gelişmelere
Bağlı Olarak Açılan Kurumlar” koduna en az yer verildiği görülmüştür.
Teknoloji kullanımı ile ilgili olarak görsellerin analizinde ise 3 kategori ve
48 kod bulunmuştur. Görsellerin analizinde “Teknolojik Araçların Kullanımı” koduna en çok, “Mucitler ve Bilim
İnsanları” ve dolaylı olarak da “Teknolojik Araçların Kullanımı ve Teknolojinin
Yaşama Etkisi” koduna en az yer verildiği görülmüştür. 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında güncel
ve değişen teknolojik araçlar ve farklı ortamlarda farklı teknolojilerin
kullanımları ilgili bilgiler ile topluma etkisi konusuna ağırlık verildiği,
teknolojik gelişmelere bağlı olarak açılan ve topluma yararı olan kurumlar
noktasında yer alan bilgilerin ise yeterli olmadığı; güncel ve değişen
teknolojik araçlarla ilgili görsellere ağırlık verildiği, teknolojinin yaşama
etkisi ile ilgili görsellerin ise yeterli olmadığı tespit edilmiştir. Genel
olarak incelendiğinde 5.Sınıf Sosyal
Bilgiler Ders Kitabında yer alan Gerçekleşen Düşler ünitesinde teknoloji
kullanımı açısından eksiklikler olsa da çoğunlukla teknolojiyi barındırdığı ve
içeriklerin teknolojik araçların kullanımına yönelik olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

teknoloji, sosyal bilgiler, ders kitabı

Analysis of Texts and Images in the 5th Grade Social Studies Textbook in Terms of Technology Usage

Öz

The purpose of this research is to examine the use of technology in the Realizing Dreams unit in the 5th grade Social Studies Textbook. The document is a textbook used in the 2016-2017 school year. The qualitative research method and the case study design were used. The data were analyzed by content analysis. According to the research results, 3 categories and 67 codes were found in the analysis of the texts. The code of “Technological Tools Usage” was found to have the most frequent code whereas the code of “Institutions Established Depending On Technological Developments” was found to have the least frequent. There are 3 categories and 48 codes in the analysis of the images. The most frequent code was “Technological Tools Usage” while the least frequent one was "Technologists and Scientists" and “Use of Technological Tools and the Effect of Technology on Life”. It was found that the developing technological tools and the use of different technologies in different environments and the impact on the society are widespread and the information on institutions that are opened based on technological developments and have benefits for the society is not enough. In a similar way, it is determined that the visuals related to the current and changing technological tools are given weight and the visuals about the effect of technology on life are not sufficient. In conclusion, although there are some deficiencies, it mostly contains technology and it is determined that the contents are related to the use of technological tools.

Anahtar Kelimeler

course book, social studies, technology

Kaynakça

• Akyol, Y. (2015). Ortaokul 6.sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 194-207.
• Alkan, C. (1998). Eğitim teknolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çelik, A. (2011). 6.sınıf sosyal bilgiler ders kitabında (MEB) yer alan İpek Yolu’nda Türkler ünitesinde atasözleri ve deyimlerin kullanılması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Çelikkaya, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde araç-gereç ve materyal kullanımının önemi. Sever, R. & Koçoğlu, E. (Eds.), Sosyal bilgiler öğretiminde eğitim teknolojileri ve materyal tasarımı içinde (s. 38-64). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çilenti, K. (1988). Eğitim teknolojisi ve öğretim. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Demirezen, A. (2007). Yeni sosyal bilgiler öğretim programına göre hazırlanan sosyal bilgiler ders kitaplarındaki anlatım teknikleri ve öğrencilerin akademik başarılarına etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Eğedemir, M. P. (2017). 7.sınıf sosyal bilgiler ders kitabının görsel-metin ilişkisi açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uşak.
• Fidan, N. (1986). Okulda öğrenme ve öğretme. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Galbraith, J. K. (1967). The new industrial state. New Jersey: Princeton University Press.
• İşman, A. (2011). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kalın, Ö. U. (2007). Sosyal bilgiler öğretim programı (2004) ve 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Kaya, B. (2008). Sosyal bilgiler dersinde teknoloji kullanımı. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 189-205.
• Kıyıcı, F. (2003). Sosyal bilgiler ders kitaplarında içeriğin hazırlanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Bilim Dalı.
• McMillan, J.H. (2000). Educational research: Fundamentals fort he consumer. New York: Longman.
• Özensoy, A. U., & Aynacı, C. (2016). İlköğretim sosyal bilgiler 5.sınıf ders kitabı. Ankara: Berkay Yayıncılık.
• Safran, M. & Ata, B. (2003). Öğrencilerin tarih metinlerinden anlam çıkarmalarına yönelik araştırmalara bir bakış. Konu alanı ders inceleme kılavuzu. Şahin C. (Ed.). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Taş, M. & Düz, İ. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde teknoloji entegrasyonu. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(20), 180-188.
• Tonga, D. (2007). İlköğretim 5.sınıf MEB sosyal bilgiler ders kitabında yer alan görsel materyallerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Ünal, R. (2014). İlkokul 4.sınıf sosyal bilgiler ders kitabının insan hakları boyutunda incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Yeşiltaş, E. & Kaymakçı, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretim programının teknoloji boyutu. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(16), 314-340.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yiğit, E. Ö. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının teknoloji okuryazarlığı düzeylerinin ve teknoloji ile bütünleştirilmiş sosyal bilgiler öğretimine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, İstanbul.