Duygusal ve Kültürel Zekânın İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Sosyal Sermayenin Aracılık Rolü

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 457 - 476, 19.10.2021

Deniz Çıpa Mine Afacan Fındıklı Erkut Altındağ

https://doi.org/10.53506/egitim.977077

Cited By: 1

Öz

Bu ampirik çalışmanın temel amacı, öğretmenlerin duygusal ve kültürel zekâ düzeyinin iş tatmini ve örgütsel bağlılığa etkisini incelemek ve sosyal sermaye aracılığıyla bu etkinin farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Araştırma bulguları, 2018-2019 akademik yılında İstanbul ilinde görevli olan öğretmenlerden alınan bilgiler doğrultusunda elde edilmiştir. Toplanan veriler, yapısal eşitlik modellemesi kapsamında Smart PLS kullanılarak test edilmiştir. Önceki araştırmalarda desteklenmiş olduğu görülmesine rağmen, bu araştırmada yer alan öğretmen örnekleminde duygusal ve kültürel zekânın iş tatmini üzerinde etkisi görülmemiştir. Diğer yandan duygusal zekânın duyguların düzenlenmesi boyutu ve motivasyonel kültürel zekâ boyutunun duygusal bağlılık ve devam bağlılığı üzerinde anlamlı ve pozitif yönlü bir etkiye sahip olduğu görülmektedir. Sosyal sermaye, örgütsel bağlılık üzerinde doğrudan ve anlamlı bir etkiye sahiptir. Duygusal ile kültürel zekânın örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde sosyal sermayenin herhangi bir aracılık etkisi belirlenmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal zeka, Kültürel zeka, Sosyal sermaye, İş tatmini, Örgütsel bağlılık

The Effect of Emotional and Cultural Intelligence on Job Satisfaction and Organizational Commitment: The Mediating Role of Social Capital

Öz

The main purpose of this empirical study is to examine the effect of teachers’ emotional and cultural intelligence levels on job satisfaction and organizational commitment and to put forward whether this effect differs through social capital. The findings of the study were obtained in line with the information obtained from the teachers working in İstanbul in the 2018-2019 academic year. The collected data were tested using the Smart PLS under the Structural Equation Modeling. Although it is seen that the findings of previous studies support the correlation between the emotional and cultural intelligence and job satisfaction no impact of emotional and cultural intelligence on job satisfaction is observed according to the findings of this study based on the sampling of the teachers. On the other hand, it is observed that the regulation of emotional dimension of emotional intelligence and motivational dimension of cultural intelligence have a significant and positive impact on affective commitment and continuance commitment. Social capital has a direct and significant impact on organizational commitment. When examining the effects of emotional intelligence and cultural intelligence on organizational commitment, it is observed that social capital doesn’t have an effect as a mediator.

Anahtar Kelimeler

Emotional intelligence, Cultural intelligence, Social capital, Job satisfaction, Organizational commitment

Kaynakça

• Aghdasi, S., Kiamanesh, R. A., & Ebrahim, N. A. (2011). Emotional intelligence and organizational commitment: Testing the mediatory role of occupational stress and job satisfaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 1965-1976. https://doi:10.1016/j.sbspro.2011.11.447.
• Ahmed, H. (2015). Emotional intelligence and job satisfaction among university teachers. International Journal of Educational Studies, 2(2), 95-100.
• Akbaş, Ö. (2016). İstanbul Bakırköy Bölgesi Kamu Hastaneler Birliğinde çalışan fizyoterapistlerde duygusal zekâ ve iş doyumu ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi ).İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akomolafe, J. M., & Ogunmakin, O. A. (2014).” Job satifaction among secondary school teachers: Emotional intelligence, occupational stress and self- efficacy as predictors”. Journal of Educational and Social Research, 4(3), 487-498. https://doi:10.5901/jesr.2014.v4n3p487.
• Aküzüm, C., Tan, Ç. (2014). Social capital and job satisfaction as the predictor of the organizational commitment. International Journal of Social Sciences and Education, 4(3), 729-742.
• Anari, N. N. (2012). Teachers ‘ emotional intelligence, job satisfaction and organizational commitment. Journal of Workplace Learning, 24(4), 256-269. https://doi.org/10.1108/13665621211223379.
• Anvari, R., Irum, S., Ashfaq, M., & Atiyaye, M. D. (2014). The impact of leader’s cultural intelligence on organizational commitment. Asian Social Science, 10(7), 45-51 https:// doi: 10.5539/ass.v10n17p45.
• Atmaja, S. M., Hardhienata & Sunaryo, W. (2015). The effect of organizational culture, emotional intelligence and training effectiveness to organizational commitment. International Journal of Managerial Studies and Reseach, 3(4), 40-45.
• Azarvand, J., Feizi, M., & Alipour, H. (2013). Surveying the relationship between cultural intelligence and organizational commitment at Islamic Azad University. Arabian Journal of Business and Management Review, 3(3), 78-84.
• Barclay, D., Higgins, C., & Thompson, R. (1995): The Partial Least Squares (PLS) Approach to Causal Modelling: Personal Computer Adoption and Use as an Illustration, Technology Studies, 2(2), 285-309.
• Charsoughi, T. B., Abedi, R. M., & Nilforoushan, P. (2015). The effect of emotional intelligence group traning on human and social capital in Isfahan University of Technology. International Letters of Social and Humanistci Sciences, 50, 91-99. https://doi.org/10.18052/www.scipress.com/ILSHS.50.91
• Claridge, T. (2004). An important role for social capital?. (Master’s thesis). The University of Queensland,
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (8. baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çapkulaç, O. (2013). Yöneticilerin duygusal zeka düzeylerinin iş tatmini ve iş performans algısı üzerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, N. (2014). The effect of the level of the emotional intelligence of the employees who are employed in family business on the social capital structure. European Journal of Research on Education, 2, 134-141. https://doi: 10.15527/ejre.201426569
• Dhani, P., & Sharma, T. (2016). Emotional intelligence; history, models and measures. International Journal of Science Technology and Management, 5(7), 189-201.
• Diao, A., & Park, S. (2012). Culturally intelligent for satisfied workers in a multinational organization: Role of intercultural communication motivation. Africa Journal of Business Management, 6(24), 7296-7309. https:// doi: 10.5897/AJBM11.2424
• Doğan, N. (2009). Sınıf öğretmenlerinin duygusal zekâları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki: İstanbul İli Anadolu Yakası Örneği. (Yüksek Lisans Tezi) Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dolatshah, A., & Hosseini, G. M. (2015). The relationship between cultural intelligence and organizational commitment and burn out among employees of the Arman Financial Institution. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 4(1), 1298-1306.
• Duru, S. E. (2020). Kültürel zekânın iş ve yaşam tatmini üzerindeki etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Emdady, M., & Bagheri, N. (2013). The relationship between emotional intelligence and job satisfaction. European Journal of Experimental Biology, 3(1), 554-558.
• Emhan, A., Tongur, A., & Türkoğlu, İ. (2016). An analysis of the social capital, organizational commitment and performance in the public sector of southeastern Turkey. Transylvanian Review of Administrative Sciences, 47, 49-62.
• Erbaşı, A., & Sanioğlu, Z. (2016). Sosyal sermayenin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde örgüt depresyonunun aracılık etkisi.Balkan Journal of Social Sciences/ International Congress of Management Economy and Policy, 2016 Aralık, 860-867.
• Eskandarpur, B., Nazari, I., Vejdan, R., & Tohidi, A. (2013). The study of the relationship between cultural intelligence and organizational commitment. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3(1), 823-829.
• Fakhrerad, P. (2018). Recognition of the relationship between social capital and cultural intelligence among employees of Tehran Abfar Company. Amazonia Investiga, 7(16), 184-195.
• Goleman, D. (1995). Duygusal zekâ neden IQ’den daha önemlidir? (Emotional intelligence: Why ıt can matter more than IQ) (Çev. B. Ş. Yüksel). İstanbul: Varlık.
• Gudmundsson, G., & Mıkıewıcz, P. (2012). The concept of social capital and ıts usage in educational studies. Studia Edukacyjne, 22, 55-79.
• Günkör, C. (2016). Öğretim elemanlarının sosyal sermaye ve eğitim ortamına ilişkin algıları: Gazi Eğitim Fakültesi Örneği. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gürbüz, S., Yüksel, M. (2008). Çalışma ortamında duygusal zekâ: İş performansı, iş tatmini, örgütsel vatandaşlık davranışı ve bazı demografik özelliklerle ilişkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2), 174-190.
• Gürbüz, S., Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (3. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürkan, Çetin, G. (2006). Örgütsel bağlılık: Örgütsel iklimin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi ve Trakya Üniversitesi’nde örgüt iklimi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güvercin, S. (2020). Kamu kurumların çalışan sağlık yöneticilerinin duygusal zekâlarının iş tatminine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• İnan, K. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarında kültürel zekânın çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 3. 21-33.
• İşler, Büyüker, .D., Atilla, G. (2013). Duygusal zekâ ve dürtüsel satın alma davranışı ilişkisi. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 26, 180-206.
• Jafari, H. (2013). Managers’ cultural intelligence and social capital and performance: A case study of cultural institutions. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3(4), 802-809.
• Kabar, M. (2017). Lise öğretmenlerinin işe bağlılık düzeyleri ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi – Marmara Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı.
• Koç, F., Kaya, N., Özbek, V., ve Akkılıç, E. M. (2014). Algılanan fiyat ile tüketici güveni arasında algılanan hizmet kalitesinin aracı etkisi: Bankacılık ve GSM sektörlerinin karşılaştırılmasına yönelik bir araştırma. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 13, 1-26.
• Korkmaz, K. A. (2018). Duygusal zekânın örgütsel bağlılık üzerine etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köybaşı, F., Uğurlu, T. C. ve Güner, G. A. (2017). Okulların sahip oldukları sosyal sermayeye ilişkin öğretmen görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi. Cilt:14, Sayı:1, 102-122
• Kuchy, A. S., Thilagavathy, T. (2017). “ Study of emotional intelligence among high school teachers”. International Journal of Advanced Research and Development, 2(6), 757-760.
• Kuşluvan, Z., ve Kuşluvan, S. (2005). Otel işletmelerinde iş ve işletme ile ilgili faktörlerin iş tatmini üzerindeki görece etkisi: Nevşehir Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 16(2), 183-203.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2018-2019. Strateji Geliştirme Başkanlığı . MEB. Erişim Adresi: Resmi İstatistikler (meb.gov.tr), Erişim Tarihi: 20.09.2021.
• Molina, C. S. (2013). Romanticizing culture: The role of teachers’ cultural intelligence in working with diversity. The Catesol Journal, 24(1), 220-244.
• Mondal, A., & Saha, B. (2017). Job satisfaction of secondary school teachers in relation to personality and emotional intelligence. American Journal of Education Research, 5(10), 1097-1101. https://doi:10.12691/education-5-10-11.
• Najafi, A.,& Sargolzaei, A. (2014). Investigating the effect of emotional intelligence and social capital ob the performance of employees in Zabol University of Medical Sciences. World Journal of Environment Biosciences, 6, 96-104.
• Narasimhan, P. (2018).” A study on emotional intelligence and job satisfaction among school teachers”. The International Journal of Indian Psychology, 6(2), 59-67. https://doi: 10.25215/0602.007.
• Nikkheslat, M., Saleki, S. Z., Asgharian, R., & Hojabri, R. (2012). The relationship between emotional intelligence and organizational commitment: The mediating role of job satisfaction. International Journal of Research in Management & Technology, 2(5), 495-498.
• Özan, B. M., Özdemir, Y. T. ve Yaraş, Z. (2017). The effects of social capital elements on job satisfaction and motivation levels of teachers. European Journal of Education Studies, 3(4), 49-68. http://doi:10.5281/zenodo.344895
• Özmen, F., Aküzüm, C., Koçoğlu, E., Tan, Ç., ve Demirkol, M. (2014). Eğitim kurumlarında sosyal sermayenin iş tatmini üzerindeki etkisi. Ekev Akademi Dergisi, 18(58), 333-346.
• Petrovic, S. D. (2011). “How do teachers perceive their cultural intelligence?”. Proceida Social and Behavioral Sciences, 11, 276-280. https://doi:10.1016/j.sbspro.2011.01.076
• Rezaee, R., & Nabeiei, P. (2016). Job satisfaction and social capital in university teachers. Journal of Health Management & Informatics, 3(2), 46-50.
• Rostami, M., Ghazvini, H. M., Farmani, M., & Saraei, A. (2013). Relation of organizational social capital with job satisfaction and job stres: An empirical investigaiton.. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3(3), 578-583.
• Rust, A. D. (2014). Relationship between the emotional intelligence of teachers and student academic achievement. ( Doctoral dissertation.). University of Kentucky
• Sale, Z. (2014). The relationship between personality, cognition abd emotional intelligence. ( Master’s thesis). The University of South Africa.
• Sauer, K. (2008). A comparison of cultural intelligence between black and white South African leaders. (Master’s thesis). The University of Pretoria,
• Sayadi, E., & Hayati, A. (2014). The relationship between social capital and organizational commitment of employees in Zanjan education organization: (A case study). International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 3(5), 166-177. https://doi: 10.6007/IJAREMS/v3-i5/1219
• Siddique, S., Riaz, F., Siddique, A., Riaz, A., Nawaz, Y., & Shehzadi, S. (2014). Role of emotional intelligence on job satisfaction in university teachers. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 3(6), 327-332. https:// doi:10.5901/ajis.2014.v3n6p327
• Srinivas, S., & Patrick, A. H. (2018). Role of organizational cultural intelligence and ıts influence on employee job satisfaction among process associates in financial TNCs in Bangalore. International Journal of Pure and Applied Mathematics, 119(15), 1607-1617.
• Şahin, F. (2011). Liderin kültürel zekâsının astların örgütsel vatandaşlık davranışı ile iş doyumu üzerine etkisi. Savunma Bilimleri Dergisi, 10(2), 80-104.
• Şahin, S., Aydoğdu, B., ve Yoldaş, C. (2011). Duygusal zekâ ve iş doyumu arasındaki ilişkiler: Eğitim müfettişleri üzerinde bir araştırma. İlköğretim Online, 10(3), 974-990.
• Tabassum, N. (2015). A study of correlation between emotional intelligence and job satisfaciton of secondary school teachers. Scholarly Research Journal for Humanity Science & English Language, 2(10), 2508-2513.
• Teli, R. M., & Baba, M. M. (2017). Examining the impact of emotional intelligence on the job satisfaction of teachers. Asian Journal of Managerial Science, 6(2), 16-20.
• Ulusoy, H. (2017). Turist rehberlerinin kültürel zekâ düzeyi ve öz yeterlilik inançlarının hizmet sunumuna etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüksel, A., ve Ereş, F. (2018). The correlation between global citizenship perceptions and cultural intelligence levels of teachers. Universal Journal of Educational Research, 6(5), 1069-1076. https://doi: 10.13189/ujer.2018.060528