Öğretmenlerin İş Doyumları İle Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 17, 0 - 0, 02.08.2017

Sare Terzi

Öz

Bu çalışma öğretmenlerin iş doyumları ile mutluluk düzeyleri arasındaki iliş-
kiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Mutluluk (ya da alanyazında daha çok kullanılan
haliyle öznel iyi oluş) insan yaşamının bütün alanlarını etkileyen önemli bir kavram
olarak uzun zamandır araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Öznel iyi oluş
kişinin hissettiği olumlu duyguların olumsuz duygulardan çok olması ve genel olarak
yaşamdan alınan doyum olarak tanımlanmaktadır (Diener, 1984). İş doyumu
ise, Eren’e göre (1984), işten elde edilen maddi çıkar, iş görenin birlikte çalışmaktan
hoşnut olduğu iş arkadaşları, bir eser, ürün ve hizmet meydana getirmenin
sağladığı mutluluktur. Bu araştırma ilişkisel tarama modelindedir. İlişkisel tarama
modeli, iki ve daha çok sayıdaki değişken arasında birlikte değişim varlığını veya
derecesini belirlemeyi amaçlayan araştırma modelleridir. Araştırmanın çalışma
grubunu online anket formu ile ulaşılan 337 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma
için veri toplamak amacıyla; Kişisel Bilgi Formu, Minneseto İş Doyum Ölçeği ve
Oxford Mutluluk Ölçeği – Kısa Formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 21.0 paket programında analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda
iş doyumunun öğretmenlerin mutluluk düzeylerini anlamlı bir şekilde yordadığı
bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

iş doyumu, mutluluk, öğretmenler

Kaynakça

• ADAMS, Gary A., KİNG, Lynda A. ve KİNG, Daniel. W. (1996), Relationships of job and family involvemetn, family social support, and work-family conflict with job and lifa satisfaction. Journal of Applied Psychology,81,4, s.411. AKGÜNDÜZ, Yılmaz (2013), Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu, Yaşam Doyumu ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Analizi.  Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1). AKIN, H. Besim ve ŞENTÜRK, Elif (2012), Bireylerin Mutluluk Düzeylerinin Ordinal Lojistik Regresyon Analizi İle İncelenmesi-Analysıng Levels Of Happıness Of Indıvıduals Wıth Ordınal Logıstıc Analysıs. Öneri Dergisi, 10(37), 183-193. AKIN, Uğur ve KOÇAK, Recep (2007), Öğretmenlerin sınıf yönetimi becerileri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 51(51), 353-370. ARSLAN, Ramazan ve ACAR, Başak Nur. (2013), Yaşam Doyumu, İş Doyumu Ve Mesleki Tükenmişlik Kavramlarına Yönelik Akademisyenler Üzerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Y.2013, C.18, S.3, s.281-298. AVŞAROĞLU, Selahattin., DENİZ, Mehmet Engin ve KAHRAMAN, Ali (2005), Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi.  Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 115-129. AY, Mustafa ve AVŞAROĞLU, Selahattin (2010), Muhasebe Çalışanlarının Mesleki Tükenmişlik, İş Doyumu ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1170-1189. BAL, Pervin. ve GÜLCAN, Aynur (2014), Genç yetişkinlerde iyimserliğin mutluluk ve yaşam doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi. E-AJI (Asian Journal of Instruction), 2(1 (ÖZEL)). BAYCAN, Alican (1985), An analysis of the several aspects of job satisfaction between different occupational groups. Boğaziçi Üniversitesi SBE Doktora Tezi, İstanbul. BÜYÜKŞAHİN ÇEVİK, Gülşen ve YILDIZ, Mehmet Ali (2016), Pedagojik Formasyon Öğrencilerinde Umutsuzluk ile Mutluluk Arasındaki İlişkide Benlik Saygısının Aracılık Rolü. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 96-107. CANBAY, Serkan (2007), İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin iş doyumu ve denetim odağı ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir ÇEVİK, Nüket. ve KORKMAZ, Oya (2014), Türkiye’de yaşam doyumu ve iş doyumu arasındaki ilişkinin iki değişkenli sıralı probit model analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 126. DAĞDELEN, Mutlu (2008), Üretim ve Hizmet Sektöründe Çalışan İşçilerde Ruhsal Sağlık Düzeyi, Ruhsal Belirti Dağılımı, Algılanan Sağlık, İş Doyumu, Yaşam Doyumu ve Sosyo demografik Özelliklerinin Karşılaştırılması, İnönü Üniversitesi, Tıp Fakültesi Uzmanlık Tezi, Malatya. DİENER, Ed (1984), Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542- 575. DİENER, Ed. ve LUCAS, Richard E. (1999), Personality and subjective well-being. In D. Kahneman, E. Diener, & N. Schwarz (Eds.), Wellbeing: The foundations of hedonic psychology. New York: Sage Foundation. DİENER, Ed (2000), Subjective wellbeing: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychological Association, 55: 34-43. DİKMEN, Ahmet Alpay (1995), İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50(03). DİLSİZ, Bülent (2006), Konya ilindeki ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin bölgelere göre değerlendirilmesinin çok değişkenli istatistiksel analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. DOĞAN, Asuman, DENİZ, Mehmet Engin, ODABAŞ, Hilal, ÖZYEŞİL, Zümra ve ÖZGİRGİN, Neşe (2012), Job and Life Satisfaction of the Medical Staff in Rehabilitation Centers. Turkish Journal of Physical Medicine and Rehabilitation, 58, 16-21 DOĞAN, Tayfun ve ÇÖTOK, Nesrin. (2011), Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 165-170. DOGAN, Tayfun ve TOTAN, Tarık (2013), Psychometric properties of Turkish version of the Subjective Happiness Scale. The Journal of Happiness & Well-Being, 1(1), 21-28. DOGAN, Tayfun, TUGUT, Nilüfer ve GOLBASİ, Zehra (2013), The relationship between sexual quality of life, happiness, and satisfaction with life in married Turkish women. Sexuality and Disability, 31(3), 239-247. DOĞAN, Uğur (2016), Lise Öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanımının mutluluk, psikolojik iyi-oluş ve yaşam doyumlarına etkisi: Facebook ve twitter örneği. Eğitim ve Bilim, 41(183). EREN, Erol (1984), Yönetim Psikolojisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, No: 318 ERKUŞ, Adnan (2013), Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 4. Baskı. Seçkin Yayıncılık. Ankara. ERTÜRK, Emel ve KEÇECİOĞLU, Tamer (2012), Çalışanların iş doyumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: Öğretmenler üzerine örnek bir uygulama. Ege Akademik Bakış, 12(1), 39-52. ERYILMAZ, Ali ve ATAK, Hasan (2011), Ailesiyle yaşayan yaşlılarda mutluluk modeli. Archives of Neuropsychiatry/Noropsikiatri Arsivi, 48(4). ERYILMAZ, Ali (2012), Pozitif psikoterapi bağlamında yaşam amaçları belirleme ölçeğinin üniversite öğrencileri üzerinde psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 15, 166-174. GHİSELLİ, Richard F. LOPA, Joseph M. La ve BAİ, Billy (2001), Job satisfaction, life satisfaction, and turnover intent among foodservice managers. The Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 42 (2), 28-37. GÖK, Gaye, ERDEM, Ramazan ve YILDIZ, Fatma (2016), Dış Kaynaktan Yararlanma Yoluyla Çalıştırılan Personelin İş Ve Yaşam Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişki. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute/Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23). GÜNBAYI, İlhan ve TOKEL, Asiye (2012), İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İş Doyumu Ve İş Stresi Düzeylerinin Karşılaştırmalı Analizi. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(3), 77 – 95. HAAR, Jarrod M., RUSSO, Marcello., SUNE, Albert. ve OLLİER-MALATERRE, Ariane. (2014), Outcomes of work–life balance on job satisfaction, life satisfaction and mental health: A study across seven cultures.  Journal of Vocational Behavior, 85(3), 361-373. HILLS, Peter ve ARGYLE, Michael (2002), The Oxford Happiness Questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and individual differences, 33(7), 1073-1082. JUDGE, Timothy A. ve WATANABE, Shinichiro (1993, Another Look at The Job Satisfaction-Life Satisfaction Relationship, Journal of Applied Psychology, 78(6); 939-948. KARAHAN, T. Fikret, DİCLE, Abdullah N. ve EPLİKOÇ, Hatice (2007), Üniversite öğrencilerinin stresle başaçıkma tarzlarının sosyal beceri düzeylerine ve mutluluk algılarına göre incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 41-61. KARAKÖSE, Turgut ve KOCABAŞ, İbrahim (2006), Özel Ve Devlet Okullarında Öğretmenlerin Beklentilerinin İş Doyumu Ve Motivasyon Üzerine Etkileri. Eğitimde Kuram Ve Uygulama, 2(1), 3-14. KARASAR, Niyazi (2003), Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara. KÖSE, Nihat (2015), Ergenlerde Akran İlişkilerinin Mutluluk Düzeyine Etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2(4), 1-6. LONDON, Manuel, CRANDALL, William. ve SEALS, Gary W. (1977), The contribution of job and leisure satisfaction to quality of life.  Journal of Applied Psychology, 62(3), 328. JUDGE, Timothy A., LOCKE, Edwin A., DURHAM, Cathy C. ve KLUGER, Avraham N. (1998), Dispositional effects on job and life satisfaction: the rule of core evaluations, Journal of Applied Psychology, Vol.83, 17-34. LYUBOMİRSKY, Sonja. (2007), The How of happiness: A scientific approach to getting the life you want. New York: The Penguin Press. MİSHRA, Vinod, NİELSEN, Ingrid, SMYTH, Russell ve NEWMAN, Alex (2014),  The Job Satisfaction-Life Satisfaction Relationship Revisited: Using the Lewbel Estimation Technique to Estimate Causal Effects Using Cross-Sectional Data (No. 26-14). Monash University, Department of Economics. MUCHİNSKY, Paul M. (2000), Psychology Applied to Work (Sixth Edition). USA: Wadsworth. MUSAL, Berna, ELÇİ, Ömer Çınar ve ERGİN, Sevin (1995), Uzman Hekimlerde Mesleki Doyumu. Toplum ve Hekim Dergisi, 68, 2-7. NEAR, Janet.P, RİCE, Robert W. ve HUNT, Raymond G. (1980), The Relationship Between Work And Nonwork Domains: A Review Of Empirical Research, Academy Of Management Review, 1980, 5, 415-429. NEAR, J. P., SMİTH, C. Ann, RİCE, Robert. W. ve HUNT, Raymond. G. (1984), A comparison of work and nonwork predictors of life satisfaction. Academy of Management Journal, 27(1), 184-190. NEAR, Janett P., Rice, Robert W. ve Hunt, Raymond G. (1987), Job Satisfaction And Life Satisfaction: A Profile Analysis, Social Indicators Research, 19, 383-401. ÖZDEMİR, Yalçın ve KORUKLU, Nermin (2011), Üniversite öğrencilerinde değerler ve mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. YYÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 190-210. PAVOT William, DİENER Ed, COLVİN Randy ve SANDVİK, Ed (1991), Further validation of the Satisfaction with Life Scale: Evidence for the crossmethod convergence of well-being measures. J Pers Assess, 57(1): 149-161. PEKER, Adem, EROĞLU, Yüksel. ve ÖZCAN, Neslihan (2015), Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ebeveynler ile Sağlıklı Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Psikolojik Sağlamlılık, İyilik Hali ve Mutluluk Düzeylerinin İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 142-150. RAİN, Jeffrey S., Lane, Irving M. ve STEİNER, Dirk D. (1991), A current look at the job satisfaction/life satisfaction relationship: Review and future considerations. Human Relations, 44, 287-307. RİCE, Robert W., NEAR, Janet P. ve HUNT, Raymond, G. (1979), Unique Variance In Job And Life Satisfaction Associated With Wok Related And Extra Work Related Variables, Human Relations, 32, 605-623. SELİGMAN, Martin E. ve CSİKSZENTMİHALYİ, Mihaly (2000), Special issue: Positive psychology. American Psychologist, 55(1), 5-14. SELİGMAN, Martin E. (2002), Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. Handbook of positive psychology, 2, 3-12. SPECTOR, Paul E. (1996), Industrial and Organizational Psychology: Research and Practice. USA: John Wiley & Sons, Inc. ŞEKER, Betül Dilara ve ZIRHLIOĞLU, Gürol (2009), Van emniyet müdürlüğü kadrosunda çalışan polislerin tükenmişlik, is doyumu ve yasam doyumları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi, Polis Bilimleri Dergisi, C.11, S.4,ss.1-26. TELEF, Bülent Baki (2011), Öğretmenlerin öz-yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi, İlköğretim Online, 10 (1), 91-108. TOPRAK, Handan (2014), Ergenlerde Mutluluk ve Yaşam Doyumunun Yordayıcısı Olarak Psikolojik Sağlamlık ve Psikolojik İhtiyaç Doyumu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. TURCAN, Havva Gözde (2011), İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Özyeterlik Algıları ile İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. UYGUÇ Nermin, DUYGULU Ethem, ARBAK Yasemin ve ÇIRAKLAR Nurcan H. (1998), İş ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Üç Temel Varsayım Altında İncelenmesi. D.E.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi 13 (11), 193- 204. UYGUÇ, Nermin., ARBAK, Yasemin, DUYGULU, Ethem, ÇIRAKLAR, Nurcan H. (2013), İş ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Üç Temel Varsayım Altında İncelenmesi, D.E.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2): 193-204. ÜNAL, Süheyla, KARLIDAĞ, Rrıfat ve YOLOĞLU, Saim (2001), Hekimlerde Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeylerinin Yaşam Doyumu Düzeyleri ile İlişkisi. Klinik Psikiyatri Dergisi. (4). 113-118. VARA, Şenay (1999), Yoğun Bakım Hemşirelerinde İş doyumu ve Genel Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü WEİSS, David J., DAVİS, Rene V., ENGLAND, George W. ve LOFQUİST, Lloyd H. (1967), Manual for Minnesota Satisfaction Questionnaire. Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, Vol. 22, Minneapolis, MN, University of Minnesota Industrial Relations Center. YİĞİT, Ruhi, DİLMAÇ, Bülent ve DENİZ, Mehmet Engin (2011), İş ve Yaşam Doyumu: Konya Emniyet Müdürlüğü Alan Araştırması, Turkish Journal of Police Studies, 13(3); 1-18. YURCU, Gülseren. (2014), Konaklama işletmelerinde çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışlarının iş doyumu ve öznel iyi oluşlarına etkisi. (Yayınlanmamış Doktor Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. YÜKSEL, Hasan ve YÜKSEL, Mesude (2014), İş doyumu ile işten ayrılma düzeyi arasındaki ilişki: İlköğretim öğretmenleri üzerinde bir uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(32), 559-572.