Yabancı Öğrencilerin Kelime İlişkilendirme Testi ile Türk Kültürü Konusundaki Bilişsel Yapılarının Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 19, 51 - 64, 15.04.2018

Şengül Kılıç Avan , İhsan Kalenderoğlu

Öz

Dil öğrenmek sadece o dilin kurallarını öğrenmek değil aynı zamanda bir kültürü öğrenmek demektir. Bu nedenle yabancı dil öğretiminde kültürel ögeler dil
öğrenme sürecini etkilemektedir. Bir milletin kültürünü oluşturan sanatı, müziği,
folkloru vb. tüm değerleri dilinde yaşamaktadır. Bundan dolayı dil bir milletin
kültürünü yansıtır. Yabancılara Türkçe öğretilirken yaşantılardan kopuk bir dil
öğretilmesi düşünülmemelidir. Çünkü kelimeler bir dilin, kültürün parçasıdır.
Kelimeler yaşantı ile anlamlı hâle gelmektedir. Bireyin zihninde oluşan kavram
ilişkileri tam da bu süreçte önem arz etmektedir. Kelime ilişkilendirme; insanların kavramlar arasında oluşturduğu ilişkileri ortaya çıkarmak için kullanılan bir
yöntemdir. Öğrencilerin bilişsel yapısını ve bu yapıdaki kavramlar arasındaki bağları uzun dönemli, hafızadaki kavramlar arası ilişkilerin yeterli veya anlamlı olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla kullanılan bir tekniktir. Bu araştırmanın
amacı, kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla (KİT) yabancı öğrencilerin Türk kültürü konusundaki bilişsel yapılarını belirlemektir. Araştırmada veri toplama aracı
olarak KİT kullanılmıştır. Kastamonu ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda okuyan 150 yabancı öğrenciye KİT uygulanmıştır. Öğrencilere Türk kültürü
ile ilişkilendirecekleri Türk kültürü, yemek, şarkılar, elbiseler, atasözü ve deyimler
anahtar kavramları verilmiştir. Öğrencilerden her anahtar kavram için 1 dakika
içinde anahtar kavramın çağrıştırdığı kelimeleri yazmaları istenmiştir. Anahtar
kelimelere verdikleri cevapların sayısına ve çeşidine göre Türk kültürü hakkındaki bilişsel yapılarını ortaya koyan zihin haritaları oluşturulmuştur. Ayrıca her
bir anahtar kavrama yönelik olarak kurdukları cümleler, anlam ve özelliklere göre
sınıflandırılarak analiz edilmiştir. Bulgulara göre yabancı öğrencilerin kavram ağlarında en sık hangi kavramları kullandıkları belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin
gerek kavram ağlarında gerekse kurdukları ilgili cümlelerde bazı kavram yanılgılarına sahip oldukları belirlenmiştir. Sonuç olarak öğrencilerin zihin haritalarının
çıkarılması onlara dil aracılığıyla kültürün benimsetilmesinde önemli olmaktadır.
Zihin haritaları sayesinde kavramlar arası ilişkiler ve yanlış öğrenmeler belirlenebilmektedir. Ayrıca bu yöntemle hangi kavramın daha önemli olduğu belirlendiği
için bu kavram hazırlanacak materyallerde öne plana çıkartılabilir.

Anahtar sözcükler: Yabancılara Türkçe Öğretimi, Kelime İlişkilendirme Testi,
Kültür, Bilişsel Yapılar, Zihin Haritaları

Abstract:
Learning a foreign language is not only about learning its grammar but also
learning the culture. For this reason, in foreign language teaching, culture can be
very effective on language learning process. A nation’s art, music, folklore and their
culture live in their language. A language reflects a nation’s culture. When teaching
Turkish to foreigners, teaching the language should not be free from the daily basis. Because vocabulary is a part of both the language and the culture. Words are
only meaningful with experience. In this process, conceptual relations generated
in one’s mind becomes very important. Word Association is a method used for
revealing the relations, which people set between the concepts. It is used for determining the students’ cognitive structures and relations between the concepts in
these structures, whether interconceptual relations in the long term memory are
sufficient and meaningfulş or not. Aim of this study is to state foreign students’
cognitive structures on Turkish Culture with Word Association Test (WAT). WAT
is used as data collection tool. WAT was implemented to 150 students from schools
in Kastamonu. Students were given key concepts that can be related to Turkish
culture such as food, songs, clothes and idioms and proverbs. The students were
asked to write down the words related to key concepts in a minute. Mind maps,
revealing students’ cognitive structers on Turkish Culture, were formed according
to the number and types of answers students gave to the key concepts. Also, senten ces, students made, were categorized according to their meaning and features and
analyzed. According to the findings, most frequently used concepts by the students
were stated. It is also stated that students had some misconseptions on the sentences they made and their concept networks. In conclusion, mind mapping is very
important for adopting students into the culture through the language. Thanks to
the mind maps, interconceptual relations and mislearnings can be detected. Also,
because it is found out which concept is more important, the concept can be given
prominence.

Keywords: Teaching Turkish to Foreigners, Word Association Test, Culture,
Cognitive Structures, Mind Maps.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe Öğretimi, Kelime İlişkilendirme Testi, Kültür, Bilişsel Yapılar, Zihin Haritaları

Kaynakça

• ASUTAY, Hikmet, (2003), “Yabancı Dil Öğretiminde Kültür Bağlamı ve Öteki Dil”, Ankara Üniversitesi (TÖMER) Dil Dergisi, 118. ARSLANOĞLU, İbrahim, (2000), “Kültür ve Medeniyet Kavramları”, Türk kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 15. BAHAR, M., ALEX H. Johnstone ve SUTCLİFFE, R., (1999), “Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests”, Journal of Biological Education, XXXIII,3:134-141. DEMİR, Ahmet, ve AÇIK, Fatma, (2011), “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşım Ve Seçilecek Metinlerde Bulunması Gereken Özellikler”, Türklük Bilimi Araştırmaları, XXX,30: 51-72. GALL, Davit. Marc., GALL, John. Paul., BORG, ve WİLHELM. Rich., (2003), Educational Research An Introduction. Seventhy edition, USA: Pearson Education Inc. IŞIKLI, Mesut, GÖZ, Nur Leman ve TAŞDERE Ahmet, (2011), “Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Öğretmen Adaylarının Atatürk İlkelerine Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, MMXI,7:50-72. KARASAR, Niyazi, (1999), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel. KRAMSCH, Claire, (1993), Contextand Culture in Language Teaching, Oxford: Oxford University Press. OKUR, Alparslan, ve KESKİN, Funda, (2013), “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kültürel Ögelerin Aktarımı: İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Örneği”, The Journal of Academic Social Science Studies, VI, 2: 1619-1640. ŞEN, Ülkü Sevim, (2005), “Sanat Eğitiminde Bilimsel Araştırma”, Journal of Graduate School of Social Sciences. V, 1: 343-360.