Sözlü Kültürden Elektronik Kültüre, Fıkradan Capsa

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 20, 329 - 338, 15.08.2018

Kürşat Öncül

Öz

Medeniyet seviyesinde meydana gelen değişimler bireyden topluma yayıldıkça toplumsal konuların yer aldığı yeni bağlamların doğumuna da yol açmaktadır.
Folklorun en az iki kişi arasında yaşandığı paylaşıma bağlı olarak gerçekleşmesi
doğal olarak milyonlarca kişinin paylaşımda bulunduğu ve geleneksel sözlü/yazılı
kültürün aktarım unsurları dışında şekillenen kültürel öğeler halkbilimi açısından
yeni bir çalışma sahası sunmaktadır. Bu çerçevede bu çalışma kapsamında sözlü kültürden yazılı ve elektronik kültüre süregelen fıkralar ile sanal ortamda var
edilen ve toplumun belirli bir kitlesi tarafından paylaşılan capsların konumu incelenecektir. Dış ve iç yapı özellikleri açısından mizahın yeni bir formatı olarak görülen capslar barındırdıkları kodlar, toplumsal işlevleri gibi gelenek ile anın ortaklıkları ve farklılıkları açısından ele alınacaktır. Toplumda meydana değişimler ve
bireyin yalnızlaşması bağlamında capslar ile fıkralar arasındaki kodlar değerlendirilecektir. Fıkralar sosyo kültürel ortamlarda varlıklarını korumalarına karşın
değişen şartlar kapsamında bireyselleşmenin getirdiği yeni yaşam koşulları doğal
olarak gülme eyleminin farklı mecralarda da varlığına yol açmıştır. Bu nedenle bağlamından koparılarak sosyal gruptan sanal aleme taşınan fıkralar capslar yoluyla farklı bir şekilde kendilerine yaşam alanı bulmuşlardır. Bu yeni durum fıkraların barındırdığı gülme eylemini farklı şekillerde yeni bir çevre içerisinde sunmayı zorunlu kılmıştır. Capslar bu şartlar içinde gülme eylemini gerçekleştiren
en önemli sözlü kültür ürünlerinden fıkraların yarattığı etkiyi daha hızlı ve daha
yoğun bir kitleye ulaştırmak adına capslar yoluyla kendine yeni bir yaşama alanı
bulmuştur.
Anahtar sözcükler: Fıkra, caps, mizah.
Abstract:
Changes in civilization level lead to occurrence of new contexts, while spreading
from individual over society. Actualization of folklore depending on communion
at least between two people and cultural elements naturally forming except from
transfer components of traditional oral/written culture shared by millions of people present a new study field in terms of folklore. In this context, the place of caps,
existing in virtual environment and shared by a definite part of society, and anecdotes, continuing from oral culture to written and electronic culture is examined
within the scope of this study. Capses, considered as a new form of humor in terms
of internal and external structural characteristics, are held with regard to similarities and differences between codes and cultural functions of the moment and
tradition. Codes between anecdotes and capses are evaluated in terms of changes
in society and individual’s isolation. In the context of the changes occurring in
the society and the isolation of the individual, the codes between the caps and the
jokes will be evaluated. Although the jurisprudents maintain their existence in socio-cultural environments, the new living conditions brought about by the individualization under the changing conditions naturally led to the presence of laughing
in different media. For this reason, the jokes, which were removed from the context
and carried from the social group to the virtual realm, found their living space in
a different way through the caps. This new situation made it necessary to present
the laughing action of the anecdotes in different ways in a new environment. Caps
have found a new living space by means of caps in order to bring the effect of the
anecdotes of the most important oral culture products that performed the laughing
action to a faster and more intense audience.
Keywords: Joke, caps, humor

Anahtar Kelimeler

Fıkra, caps, mizah

Kaynakça

• ASUTAY, Hikmet vd, (2015), Değişen Gençlik Kültürleri İle Ortaya Çıkan Yeni Okuma Türleri, 7. International Congress of Educational Research, s. 1-10 BASCOM, W. R. (2010), “Folklorun Dört İşlevi”. (Çeviren: Ferya ÇALIŞ). Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2. (Editör: M. Öcal OĞUZ ve Selcan GÜRÇAYIR), Ankara: Geleneksel Yayınları. BAŞGÖZ, İ. (1996), “Protesto: Folklorun Beşinci İşlevi (Fonksiyonu)”. Folkloristik: Umay Günay Armağanı, Haz.: Özkul Çobanoğlu-Metin Özarslan. Ankara: Feryal Matbaası. FIRAT, Tahsin Emre, Dijital Mizahın Biçimbozumu: Bobiler.Org Örneği, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Aralık 2016 Yıl 9, Sayı XXVIII, ss. 641-655 KIRIK, Ali Murat, SALTIK Rabiya (2017), Sosyal Medyanın Dijital Mizahı: İnternet Meme/Caps, Atatürk İletişim Dergisi Sayı 12 / s.99-118 Ocak 2017 ÖZDEMİR, Nebi, (2010) Mizah, Eleştirel Düşünce Ve Bilgelik: Nasreddin Hoca Millî Folklor, Yıl 22, Sayı 87 ÖZDEMİR Nebi (2015) Sanal Mizah, http://www.ayk.gov.tr/wp-content/upload s/2015/01/%C3%96ZDEM%C4%B0R-Nebi-SANAL-M%C4%B0ZAH.pdf